Aanbevelingen voor de leeslijst 
maart t/m augustus 2004


knipoogtrans.gif (7302 bytes)

Anoniem: Een vrouw in Berlijn 
Atwoord, Margaret: Oryx en Crake 

Barker, Pat: Een andere wereld  

Brown, Dan: Da Vinci Code
Coetzee, J.M.: IJzertijd 

Gaarder, Jostein: Het sinaasappelmeisje
Grunberg, Arnon: De Asielzoeker 
Haasse, Hella: Het dieptelood van de herinnering 
Hendricks, Judi: Isabel's dochter 

Hrabal, Bohumil: Al te luide eenzaamheid 
Japin, Arthur: een schitterend gebrek  
Irving, John: De vierde hand
Kureishi, Hanif: Het lichaam
Marcel Möring: Het grote verlangen
Niffenegger, Audry: The timetraveller's wife
Pullman, Philipp; Het gouden kompas 
Sebald, W.G. : Austerlitz  

Timmer, Ernst: Zwarte ogen
Tournier, Michel: De Elzenkoning 
Ven, Pauline van de:  De bamboesnijder

 

Anoniem: Een vrouw in Berlijn 

In Trouw las ik een interessant artikel over dit boek.
Waar gaat het over: In april 1945 begint een Berlijnse vrouw, die op het moment van schrijven ongeveer dertig jaar oud is, haar dagboekaantekeningen. Berlijn is op dat moment platgebombardeerd en men verwacht dat de Russen elk moment in het oostelijk deel van Berlijn kunnen binnenvallen. De schrijfster, duidelijk een intelligente hoogopgeleide vrouw, beschrijft openhartig wat miljoenen vrouwen hebben moeten meemaken; eerst het overleven in puinhopen, de honger, de angst, de weerzin en vervolgens de vernederingen, systematische verkrachtingen en de wraak van de overwinnaar. Opvallend is dat in het dagboek elk spoor van zelfmedelijden of beklag ontbreekt. De scherpzinnigheid waarmee de dagboekschrijfster haar ervaringen heeft genoteerd, haar overlevingsdrang en haar ironie, zijn verbluffend. `Een roerend en literair belangwekkend document over het einde van de oorlog - het werd tijd voor deze ontdekking,' schreef het Duitse tijdschrift Der Spiegel met recht. Na de oorlog las een goede vriend van de schrijfster, Kurt W. Marek, haar aantekeningen en zag meteen de documentaire waarde ervan. In Duitsland was in die tijd echter niemand bereid het dagboek uit te geven. In 1954 verscheen het boek voor het eerst in het Engels, in New York. Er volgden vertalingen in negen talen, in 1957 ook in het Nederlands. Pas in 1959 verscheen het boek in de oorspronkelijke taal, het Duits, bij een kleine Zwitserse uitgeverij. Het dagboek wordt in de Duitse pers als 'wellustig en beledigend' afgedaan. Om die reden gaf de schrijfster pas toestemming voor een heruitgave als ze overleden zou zijn. Ze stierf in 2002. Het was haar uitdrukkelijke wens anoniem te blijven.

 

 

Margaret Atwood: Oryx en Crake

Ik ben erg benieuwd naar de nieuwe Margaret Atwood: Oryx en Crake  en wil hem dan ook graag aanbevelen voor de leeslijst. A 
handmaid's tale en ook The Blind Assassin had wat sci-fi elementen. Hoewel ik normaal niet zo van sci-fi houd, was  ik van beide boeken erg onder de indruk.

Onderstaand een beschrijving die ik van Bol.com heb 
geplukt: De verteller van Margaret Atwoods onvergetelijke, apocaliptische roman Oryx en Crake noemt zichzelf Sneeuwman. Als het verhaal begint, rouwt hij om het verlies van zijn geliefde Oryx en zijn beste vriend Crake. Hij is alleen overgebleven, en probeert te overleven in een gebied dat ooit door mensen werd bewoond, maar dat inmiddels onbewoonbaar is geworden. Langzaam sterft hij van de honger. Hoe heeft alles zo snel uiteen kunnen vallen?  Waarom bezit Sneeuwman niets meer, behalve pijnlijke herinneringen? Op zoek naar de antwoorden op zijn vragen onderneemt hij een dubbele reis: naar zijn eigen verleden, en naar de experimentele wereld van Crake - waar het ongeluk van de echte wereld begon. 

Op indrukwekkende wijze beschrijft Margaret Atwood in Oryx en Crake  een onvoorstelbare, maar tegelijk volkomen geloofwaardige wereld, die wordt bewoond door onvergetelijke personages. Met haar vlijmscherpe pen en de haar zo typerende zwarte humor heeft zij met deze schokkende roman niet alleen haar eigen grenzen op indrukwekkende wijze verlegd, maar misschien wel die van de gehele hedendaagse romankunst.

De Oryx and Crake website
Random House


Pat Barker: Een andere wereld

Een absolute aanrader, wat mij betreft, deze roman van Pat Barker. Ze kreeg in 1995 de Bookerprize voor Weg der Geesten, het laatste deel van haar trilogie over de Eerste Wereldoorlog. Dit thema speelt overigens ook duidelijk een rol in deze roman.

Al eerder schreef ik een paar enthousiaste mailtjes over dit boek. Las 't toen twee keer snel achter elkaar. Eerst om de plot (intrigerend!), daarna om de details. Nu begon ik voor de derde maal en was ogenblikkelijk weer verkocht.

Iets over de plot. Zonder verklapper. Plaats van handeling: Newcastle, een vrij troosteloze, oude wijk. Tijdsbestek: de grote vakantie. Centraal staat het gezin van Nick en Fran. Het gaat om een ingewikkeld, modern gezin. De ouders, beiden eerder gescheiden, hebben 'oude' kinderen - een jongen van 11 en een meisje van 13 - en samen een klein knulletje. Fran is hoogzwanger.
Omdat 't vakantie is, is het gezin compleet ('t meisje komt logeren) in een net betrokken, groot oud huis. Die vakantietijd staat van meet af aan strak van de spanningen: moeilijke kinderen die elkaar nauwelijks verdragen en een oververmoeide vrouw.

Daarnaast vormt een dominante rode draad het indrukwekkende verhaal over Geordie, Nick's grootvader. Een sterke, nuchtere, zieke man om wie Nick zich zeer liefdevol bekommert. Hij is een oorlogsveteraan ( is nu 101) uit WO I. Vocht als achttienjarige in de franse loopgraven; z'n jongere broer kwam daarbij om. Geordie is nu doodziek en zal sterven. Op de valreep van zijn leven wordt hij geteisterd door nachtmerries over die tijd. 

Een Andere Wereld (280 pag.'s) is v.w.b. de structuur geen ingewikkeld boek. Het is een rechtlijnig geschreven roman. Geen sprongen in de tijd, enkele soepele wisselingen van perspektief. Bovendien is 't erg toegankelijk, soepel en vaak geestig geschreven. En er wordt een spannend verhaal verteld! In zekere zin gaat 't om een page-turner, zou je kunnen zeggen. Maar ja, 'uit' is hier niet 'uit' Want ondanks alle schijnbare eenvoud is Een Andere Wereld allerminst een simpele roman. En geen lichte kost.

Eigenlijk moeten we over de thematiek van deze roman maar es wat
mailtjes uitwisselen. 'Strijd' is er zeker een. Ook 'haat'? En in de bovenstaande tekst kwam vaak de notie 'oud' voor. Relevant?

Het motto komt van Brodsky:

Onthoud: het verleden zal niet 
in het geheugen passen
zonder dat er iets van overblijft; 
het moet een toekomst hebben.

Lezen, vrouwen! 
NB: Op mijn exemplaar staat achterop: Bejubeld in 'Zeeman met Boeken' - " het boek grijpt naar de strot....". Is dat ook een aanbeveling?

 

Dan Brown: Da Vinci Code

En mijn laatste aanbeveling deze keer is de Da Vinci Code. Een bijzonder spannend verhaal waarin een rijke kunsthistorie is verweven. Meerdere malen heb ik mezelf afgevraagd of het waar is wat Dan Brown beweert en inderdaad, als we naar het laatste avondmaal van Da Vinci kijken dan zie je ook een vrouw aan tafel zitten links van Jezus. (detail)  Het verhaal is goed in elkaar gezet en boeiend is tot de laatste bladzijde. Geen wonder dat het een bestseller is geworden.

Waar gaat het over:
In Parijs mist professor Robert Langdon een afspraak met de curator van het Louvre omdat die kort daarvoor is vermoord. Langdon is de belangrijkste verdachte, ook al omdat de man vóór hij stierf zijn naam op de grond heeft geschreven. Langdon vlucht, geholpen door een agente. Hij beseft dat de curator aanwijzingen heeft achtergelaten die alleen hij kan ontcijferen: symbolen die verwijzen naar het werk van Da Vinci, voor wiens `Mona Lisa' het lijk gevonden is. Langdon gaat terug, het Louvre in. Met zijn redster begint hij een speurtocht naar het motief voor de moord en naar de betrokkenheid van Opus Dei. Maar de politie en de moordenaar zitten hen op de hielen...De Da Vinci Code is onvergelijkbaar met elke andere thriller: bloedspannend, intelligent, meedogenloos snel en vol interessante details.

Veel links en een christelijke reactie 



 

 

 

J. M. Coetzee: IJzertijd

J. M.Coetzee heeft de Nobelprijs voor de Literatuur 2003 gekregen en het lijkt me wel passend om nu van hem een boek op de leeslijst te zetten. Zijn vrij sombere kijk was me soms te zwaar, dat gold voor Dusklands(1974) en In the heart of the country(1977), maar The Life and Times of Michael K uit 1983 vond ik schitterend. Toch wil ik liever Age of Iron aanbevelen (IJzertijd) uit 1990, omdat dit mooie boek om de een of andere reden minder bekend is gebleven en de hoofdpersoon een vrouw is met ( in ieder geval voor mij) herkenbare trekken. 

Deze vrouw, Elisabeth Curren, vreest een ''poppenleven'' geleid te hebben. Zij is een blanke vrouw, heeft gestudeerd, heeft les gegeven aan de Universiteit en heeft intussen haar ogen gesloten voor de werkelijkheid van Zuid-Afrika. Als zij veel ouder is en kanker krijgt, dringt zich een zwerver aan haar op die steeds minder uit haar huis en haar leven is te krijgen. Nergens wordt expliciet gezegd of hij blank of zwart is. Misschien doet dat er niet toe. Hij is een morsige, dakloze zwerver die de maatschappij de rug heeft toegekeerd. Mooie parallellen worden duidelijk tussen deze blanke vrouw en de onaangepaste zwerver. Elisabeth wordt ook gespiegeld aan haar zwarte dienstbode, Florence. Door de gewelddadige dood van Florence's zoontje Bheki komt de oorlog tussen blank en zwart Elisabeths huis binnen. En tegelijk bij de lezer. Onontkoombaar. 

Het boek is in een onopvallende briefvorm geschreven. Elisabeth schrijft over de situatie aan haar dochter in Amerika. Je leest die brieven alsof ze aan jou gericht zijn. Ik heb het boek nu twee keer gelezen en zal het graag voor de derde keer meelezen. Het is een dun boek, 191 bladzijden, vol woede maar ook vol wijsheid. We zullen er veel over kunnen uitwisselen. Een enkel citaat (in de hoop dat ik niet de verkeerde uitkies, smaken verschillen): Over de Zuid-Afrikaanse politici: 

''En maar onderdrukken: hun macht ligt in hun gewicht. Gigantische stierenballen drukken op hun vrouw, hun kinderen, persen de laatste vonk uit hen vandaan. In hun eigen hart is geen vonkje vuur meer te bekennen. Slome harten, zwaar als bloedworst.'' 

Het mooie is dat de zwerver, de man die ze niet vertrouwen kan, de meest betrouwbare wordt, zonder dat er ook maar sprake is van een zweem van romantiseren. Een waar boek dat je onthutst, maar waarom zou je doorgaan een ''poppenleven'' te leiden als zo iemand als Coetzee je ogen kan helpen openen.


Jostein Gaarder: Het Sinaasappelmeisje

mag ik voor de leeslijst een boek voordragen, dat eigenlijk een jeugdboek is, maar dat in mijn ogen een boek is voor alle leeftijden? Op de site van onze bibliotheek staat het als boek voor volwassenen en als jeugd C boek. Ik bedoel Jostein Gaarder 'Het Sinaasappelmeisje'. Ja, van de schrijver van 'De wereld van Sophie', alweer zo'n 10 jaar geleden. Voor mij is Het Sinaasappelmeisje echter een veel ontroerender en menselijker boek. De officiële omschrijving die onder mijn aanbeveling staat, klopt wel, maar toch ook weer gigantisch niet! het is zóveel meer:

De kern van het verhaal is de brief, die de vader vlak voor hij stierf aan zijn zoon George schreef. Die was toen pas 4 jaar, het is dus een brief aan de toekomst. De vader vertelt in één warme woordengolf, lijkt het, over zijn liefde voor het Sinaasappelmeisje, hoe hij haar heeft leren kennen, hoe ze was, hoe hijzelf was, maar vooral over het wonder dat ze elkaar gevonden hebben en voor elkaar bestemd zijn. Als Georg 15 is, leest hij die brief en hij begrijpt eerst niet, wat hij met dat hele sprookjesachtige liefdesverhaal te maken heeft, tot het hem duidelijk wordt, dat die vertelling het verhaal van zijn ouders is, dat het over hun liefde voor elkaar en dus ook over hemzelf gaat. De vader vraagt hem of hij, nu hij zo duidelijk het verdriet om doodgaan gelezen heeft, eigenlijk wel geboren had willen worden, als hij geweten had dat hij ook zelf eens dood zal gaan. Op de oude computer waar de brief ook opstaat, geeft George antwoord op de vragen van zijn vader. Je leest in verschillende lettertypen het verhaal van de vader en de reacties erop van George. Ze schrijven dus als het ware samen het boek. Zelden heb ik zo puur en warm over Liefde gelezen. Het is absoluut niet sentimenteel, wel ontroerend, écht. Het is een indrukwekkende afscheidsbrief, de mooiste die je je kunt voorstellen. Warm aanbevolen door Leidje. 

De bieb zegt erover:
Een 15-jarige jongen ontvangt de brief die zijn elf jaar geleden overleden vader aan hem geschreven heeft en waarin hij hun jaren samen beschrijft 
Uitgeverij: Signature, 2003, 141 pagina's,
ISBN: 90 5672 112 7
vertaald uit het Noors door Lucy Pijttersen en Kim Snoeiing

Arnon Grunberg: De Asielzoeker

Er is al over dit boek gemaild, weet ik, maar in een bui van opruimwoede zijn alle mailtjes verdwenen dus heb ik geen idee wat mijn collegaboekgrrls er van vonden. En eigenlijk valt het me tegen dat er zo weínig over is gemaild, dit boek verdient meer aandacht. Al was ik niet meteen gegrepen, dat wil zeggen: de eerste twintig bladzijden staan vol met zinnen om te citeren, daarna werd Grunberg naar mijn mening wat al te
breedsprakig en te slapstickerig- wat me ook bij eerdere boeken van hem overkwam. Vervolgens wist ik een hele tijd niet meer wat ik er van moest denken en uiteindelijk heb ik het ademloos uitgelezen: wat een bijzonder, prachtig boek. 

Waar gaat het over? De titel slaat op de asielzoeker die met een doodzieke vrouw trouwt die hem hiermee aan een verblijfsvergunning wil helpen. Maar 'De asielzoeker' gaat vooral over de echte man van die vrouw, Christian Beck, een man die zich tot taak heeft gesteld om de wereld te ontmaskeren en van zijn illusies te beroven nadat 'ie ze zelf al is kwijtgeraakt. Ooit was hij een veelbelovende schrijver, tegenwoordig verdient hij zijn geld met het vertalen van gebruiksaanwijzingen. Ooit zal hij verliefd zijn geweest op de vrouw met wie hij al zo lang samen is, maar ze gaan al heel lang hun eigen gang en weten van elkaar amper hoe hun leven buiten de deur er uit ziet. Beck's vrouw (de vogel genaamd) ontfermt zich regelmatig over zielige gevallen die ze mee naar huis neemt en waarvoor Beck plaats maakt in het grote bed om zelf de nachten door te brengen op een matras onder de kapstok. De vrouw gaat dood, de asielzoeker verdwijnt en met Beck, tja: het is niet het soort boek waarvan je leesplezier is vergald als je weet hoe het afloopt maar het einde is zo onverwacht en toch weer zo passend met de rest, dat zal ik hier dus niet vermelden.

Bovenstaande klinkt allemaal vrij troosteloos en treurig maar zo is het niet. Want dat is het knappe van De asielzoeker: met al deze gegevens zou een mindere schrijver al snel een larmoyante tearjerker hebben gebrouwen, maar Grunberg niet. Hij balanceert soms op het randje maar kiepert er nergens overheen. Ik zou hier een hele verhandeling kunnen houden over hoe knap het stilistisch is en hoe knap het in elkaar zit en hoe knap Grunberg toch weer de lach & de traan met elkaar weet te verbinden. Want er valt veel te lachen, met als hoogtepunt het optreden van Beck in de zeer op Barend & van Dorp gelijkende talkshow. En hoe gruwelijk en spannend het weer op andere momenten is. En hoe hij laat zien dat liefde vele vormen kent. Maar ik zou zeggen, dames: leest en oordeelt u zelf! Bij deze genomineerd voor de boekenlijst.


"Dan draait de vrouw zich om en geeft de asielzoeker een hand. 'Het was leuk je te ontmoeten,' zegt ze, 'de volgende keer moeten we langer praten. Mijn kerk doet heel veel voor jullie. We zijn erg actief.' Ze is lid van een kerk en nog wel eentje die veel doet. Becks vrouw had eigenaardige vrienden. Ze wil met haar kind al naar buiten lopen, maar bedenkt zich en wendt zich nog even tot Beck. 'Mooi hè, dat dikke haar, daar kan ik zo jaloers op zijn.' Voor de zoveelste keer deze dag (van de crematie-hm) moet Beck zijn uiterste doen te begrijpen waar al die opmerkingen naar verwijzen die de aanwezigen hem toe slingeren, maar haar wijzende vinger helpt hem. 'Ja, hij heeft mooi haar', zegt Beck, en omdat die wijzende vinger weinig aan de verbeelding overlaat, voegt Beck er beleefdheidshalve in het Duits aan toe: 'Ze vindt dat je mooi haar hebt.' De asielzoeker knikt en zegt langzaam:'Ik heb ook een mooi lichaam.' Dat wordt de vrouw kennelijke iets te veel, want zonder verder nog iets te zeggen loopt ze naar buiten, haar kind sleurt ze achter zich aan. Beck ziet dat de asielzoeker het meent. Helemaal goed wijs is die man echt niet. Goed, hij heeft een mooi lichaam, dat zal best zo zijn, maar zoiets zeg je niet, en zeker niet op zo'n moment."


Hella S. Haasse: Het dieptelood van de herinnering

Voor de nieuw samen te stellen leeslijst wil ik van harte aanbevelen 'Het dieptelood van de herinnering' van Hella.S. Haasse. Het boek is verschenen in 2003 en bestaat uit een aantal autobiografische geschriften, te weten 'Zelfportret als legkaart' (1954), 'Persoonsbewijs' (1967), 'Krassen op een rot'(1970) en 'Een handvol achtergrond' (1993). De eerder gepubliceerde teksten zijn niet integraal herdrukt, om overlapping te voorkomen. Ook zijn stukken weggelaten die hun historische relevantie hebben verloren. Volgens de achterflap kan de lezer de ontwikkelingsgang van de schrijfster Haasse op de voet volgen. Zij schrijft over haar kinderjaren op Java en in Nederland. Zij schetst een liefdevol familieportret naast heldere poëticale beschouwingen. Zij analyseert haar eigen werk, citeert uit de boeken van haar lievelingsschrijvers en formuleert de grondgedachten van haar gehele oeuvre. Kortom, alle facetten van haar werk komen aan bod: de romanschrijfster en de essayist Haasse hebben de handen ineengeslagen. Lezers die geïnteresseerd zijn in de persoon van de schrijfster komen hier aan hun trekken, evenals de liefhebbers van haar werk.

Aan deze aanbeveling van de uitgever heb ik niet zoveel toe te voegen. Hella Haasse is wat mij betreft een van de groten in de Nederlandse literatuur. Niet dat ik een professioneel kenner ben, maar als liefhebber zeg ik hiermee niets te veel volgens mij. Wanneer Hella Haasse iets opschrijft blijkt de Nederlandse taal een rijke taal te zijn. Prachtige woorden en zinnen, zonder dat ze die opblaast. Ze kiest bijzondere thema's, schrijft historische
en psychologische romans met diepgang en ze is geangageerd zonder de nuance te verliezen. Daarnaast vind ik haar een beminnelijke persoonlijkheid en een mooi voorbeeld van hoe een vrouw op hoge leeftijd sprankelend in het leven kan staan. Bijzondere vrouw, met een prachtig oeuvre. 

 

 

Judi Hendricks: Isabels dochter van 

Van de achterflap:

Na een turbulente jeugd in opvanghuizen, bij pleeggezinnen en onder de hoede van een liefdevolle medicijnvrouw vestigd Avery James zich in Santa Fé, waar ze voor een cateraar gaat werken. Op een feestje van een rijke kunsthandelaar staat Avery opeens oog in oog met haar eigen spiegelbeeld een schilderij van een vrouw die spekend op haar lijkt. De vrouw op het schilderij was een kunstenares, Isabel Colinas genaamd, en Isabel denkt na
24 jaar eindelijk haar moeder gevonden te hebben.

Isabel is echter acht jaar geleden om het leven gekomen bij een tragisch ongeluk, en Avery gaat op zoek naar het verleden van haar moeder. Ze leest haar dagboeken, praat met vrienden, minnaars en rivalen en verdiept zich in haar werk. Langzaam maar zeker raakt ze verstrikt in gecompliceerde relaties met mensen die haar moeder hebben gekend en meer en meer gaat ze Isabels leven leiden. Pas als ze haar oude jeugdliefde weer tegen het lijf loopt, beseft ze dat ze haar eigen weg moet vinden.

Isabels dochter is een warme en meeslepende roman over de zoektocht van een dochter naar de beweegredenen van haar moeder, maar tevens over kruiden, koken en de culturele erfenis van het diepe zuiden van de Verenigde Staten.

Ik heb het boek dus al gelezen en nu blijkt maar weer dat achterflappen schrijven ook een kunst is. Ik kan me namelijk niet herinneren dat Avery Isabels dagboeken leest, recepten zijn er ook niet letterlijk in te vinden, maar wel heel veel leuke kruidenweetjes, vooral van haar tijd bij de medicijnvrouw. Al met al vond ik het toch een boeiend boek, met name de verschillende kanten die ze door verschillende mensen van haar moeder te horen krijgt, vond ik heel goed uitgewerkt.




Bohumil Hrabal: Al te luide eenzaamheid

Verleden keer stelde ik voor om de komende leeslijst ŒAl te luide 
eenzaamheid¹ van Bohumil Hrabal te lezen. Het werd toen niet gekozen. Het was nogal een lange mail, met veel citaten. Ik zal mijn voorstel deze keer wat inkorten en er iets bijschrijven van andere grrls. Mijn motivatie voor het boek: Waarom? Omdat het een van de mooiste teksten is (en misschien wel de allermooiste tekst) die ik ooit gelezen heb. Alle vertellers van Hrabal zijn onschuldige, naieve, zelfs simpele vertellers die je de oren van je kop kletsen. In ŒAl te luide eenzaamheid¹ is de verteller een papierpletter. In de kelder waar hij werkt, wordt dagelijks een grote hoeveelheid oud papier gestort die hij met zijn pers moet pletten. Het gaat hier niet alleen om oude kranten, maar er zitten ook juweeltjes van literatuur of kunstboeken bij. Als Hanta een extra mooi boek vindt, dan heeft hij daar verschillende bestemmingen voor, die ik hier niet ga verraden. De tijd schrijdt voort en Hanta¹s pers raakt verouderd. Het kan allemaal ook geautomatiseerd. Ja, dat raakt je ziel wel wanneer je je werk altijd met zoveel liefde gedaan hebt.

Liesbeth schreef daarop:
Ik sla net, vijf minuten geleden, het boekje van Hrabel dicht, loop
dromerig naar boven en zie jouw mailtje. Ik zou het boek zo weer opnieuw willen lezen.

En Joke (Jop) schreef:
ik wil nog wat meer kwijt over dit prachtige verhaal, maar doe het nu maar even privé, omdat ik helemaal verliefd ben en verliefde mensen erg gauw vervelend worden voor niet-verliefden. Hoe kan dat nou, dat ik nog nooit van deze schrijver had gehoord? Je hebt bij alles een ideaalvoorstelling die nou eenmaal nooit gehaald kan worden, maar dit komt zó dichtbij. Vanochtend vroeg opgestaan, het was nog donker, en plechtig, plechtig aan de keukentafel weer een aantal bladzijden gelezen. Ik moét dan weer stoppen, het komt zó binnen. Die kelder, die muisjes, het humaan zijn, het zigeunermeisje dat opeens wegblijft, die oom die als camembert over de vloer is uitgelopen,die luchtkoker waar hij even in omhoog moet kijken als hij té ontroerd is geraakt door ''de jonge Kant''. Ik ben volledig
gewonnen en je zooooo dankbaar. Was al helemaal happy omdat ik weer aan het schilderen ben, moest daar een drempel voor nemen en die is genomen, en dan dat boekje.. En later: Wat een boek, ik heb datzelfde gevoel als jij: dit was de mooiste tekst die ik ooit gelezen heb.

En Mart onlangs over een ander verhaal van dezelfde schrijver:
Vandaag, na deceptie Roth, begonnen in een boek van een door jou
bewonderde auteur: Hrabal - Gekortwiekt. Zat in de weg-bak van de bieb. Zonder jouw tip was ik nooit op die auteur gekomen. Pfff (= bewonderend gepuf), die man kan een potje schrijven!

 

Arthur Japin: een schitterend gebrek

Van de arbeiderspers:
Verstand en liefde gaan niet samen. Je kunt niet doen alsof je verliefd op iemand bent, en als je echt vlinders in je buik hebt, kun je die echt niet het zwijgen opleggen omdat die Ware Jacob toevallig niet zo goed is voor je toekomstplannen. Je kunt niet berekenend verliefd zijn, en al evenmin kun je altijd de meest logische beslissingen nemen wanneer je in de wolken
loopt. In Een schitterend gebrek, de nieuwe roman van Arthur Japin, wordt de hoofdpersoon heen en weer geslingerd tussen verstand en gevoel. Maar niet op
de manier waarop Bridget Jones en Carrie uit Sex and the City de wisselwerking tussen hart en hersenen ondergaan. De avonturen van hoofdpersoon Lucia zijn een stuk stijlvoller.

Lucia en Giacomo zijn verliefd, maar hij moet eerst zijn studie afmaken. We spreken Noord-Italië, ergens in de achttiende eeuw en het standsverschil tussen Lucia, dochter van bedienden, en Giacomo, student, is groot, maar niet onoverkomelijk. Terwijl Giacomo afstudeert, krijgt Lucia les: een leraar verandert haar in een beeldschone, welgemanierde, maar vooral ook zeer intelligente jonge vrouw. Maar dan slaat het noodlot toe: ze raakt besmet met de pokken, in die tijd nog een uiterst gevaarlijke en besmettelijke ziekte. Lucia overleeft, maar de schade is enorm: haar gezicht
is voor altijd ontsierd door afzichtelijke littekens.

En daar beginnen de problemen. Lucia wil dolgraag trouwen met Giacomo, maar ze wil hem de vernedering van een lelijke echtgenote niet aandoen: zijzelf,
maar ook haar man zal door haar lelijkheid nooit geaccepteerd worden in de society-kringen van Venetië. Wat moet ze doen? 

Van mezelf:
een schitterend gebrek is een schitterend boek, maar heeft ook zijn mankementen. Lijkt me leuk om eens in de groep te gooien!

 

John Irving: De vierde hand

"Imagine a young man on his way to a less-than-thirty-second event - the loss of his left hand, long before he reached middle age."
Dit is de eerste zin uit The fourth hand ofwel De vierde hand, van John Iriving (2001). Ik nomineer het omdat 't hoog op mijn stapel 'nog te lezen' ligt.

Het verhaal klinkt absurd, maar absurde situaties realistisch laten 
overkomen, dat kan kan Irving wel: Midden in een reportage vanuit India wordt de linkerhand afgebeten van een Newyorkse tv-verslaggever door een leeuw. Miljoenen kijkers zijn getuige van het incident. In Boston verkeert een vermaarde handchirurg in afwachting van een gelegenheid om 's lands eerste handtransplantatie uit te voeren... Een getrouwde vrouw uit Wisconsin wil de eenhandige tv-verslaggever de linkerhand van haar echtgenoot geven, dat wil zeggen; zodra deze dood is. Maar de man leeft nog en is gezond en betrekkelijk jong.

Ik las dat Irving op het idee kwam toen zijn vrouw vroeg: wat als een familielid van een donor het recht eist om de ontvanger van het lichaamsdeel te bezoeken?

Ik ben zelf erg benieuwd. Want welke hand is nou die *vierde* hand?

 

Hanif Kureishi: Het Lichaam (The body)


Nog een aanbeveling voor de leeslijst: The body (Het lichaam) van Hanif
Kureishi en wederom een boek dat ik nog niet zelf gelezen heb (maar dat al wel op de te lezen stapel ligt). Daarom nog geen enthousiaste recensie van mijzelf maar van bol.com: "De mens probeert op alle mogelijke manieren jong te blijven. Waar zal dat eindigen? Bij een heel nieuw lichaam, zoals te lezen valt in deze gave korte roman van Hanif Kureishi. De toneelschrijver Adam, een lichamelijk aftakelende zestiger, laat zich door een 'verjongde acteur' overhalen tijdelijk in een transplantatielichaam te leven, een 'newbody'. De ingreep wordt verricht in een pakhuisachtige prive-kliniek, waar Adams oude lichaam opgeslagen wordt. De nieuwe Adam begint aan een tocht door Europa die tevens een verkenningsreis door het lichaam van een 25-jarige is. Na een halfjaar zal hij zijn oude lichaam terugkrijgen, maar of dat lukt - dat er verwezen wordt naar 'Dorian Gray' is omineus. Kureishi lardeert zijn amusante (en soms macabere) vertelling met beschouwingen over het ouder worden, lichamelijk verval en besef van het zelf."

het lijkt me spannend om te lezen in hoeverre het lichaam bepaalt wie je bent. The Guardian heeft een uitgebreid dossier van Kureishi met onder andere een bio en een recensie van The body


Marcel Möring: Het grote verlangen

Wat een prachtig boek heb ik gelezen: Marcel Möring 
- Het grote verlangen. Het heeft in 1993 de AKO-prijs 
gewonnen, maar ik had me er niet erder toe gezet het 
te lezen. Bij het schrijven van deze mail keek ik even 
wat er bij de boekgrrls op de site te vinden was: niks! 
Nou, grrls, dit zou ik direct willen voordragen voor de 
leeslijst van volgend jaar. Help me herinneren tegen 
die tijd!

Het verhaal: Als Sam een jaar of 10 is, komen zijn 
ouders bij een ongeluk om het leven. Hij en zijn 
tweelingzus en zijn oudere broer worden apart van 
elkaar door pleeggezinnen opgevoed. Als Sam 18 is, 
gaat hij op zoek naar zijn broer, en trekken ze samen 
een jaar door Nederland. Dan gaan ze samen op zoek 
naar hun zus. Vanaf die tijd vormen ze een hecht 
drietal. Vreemd is dat Sam geen herinneringen aan 
zijn jeugd heeft. Hij leeft op de herinneringen van met 
name zijn zus, die hij pas op het einde van het boek in 
twijfel gaat trekken. Heel symbolisch, op de plek waar 
een boortoren op mysterieuze wijze door de aarde is 
verzwolgen.

Prachtig thema: het verlangen naar liefde. Kan het 
verlangen naar ouderliefde gestild worden als die er 
niet meer zijn? Kan het lichamelijk verlangen naar een 
ander mens invulling zijn van liefde? Kun je iemand 
liefhebben die je eigenlijk niet kent? Is liefhebben een 
keuze of overkomt het je? Of zoals Möring het zelf 
omschrijft: 'Verlangen. Het gaat om een diep, 
onontkoombaar verlangen. Uiteindelijk gaat het 
daarom: verlangen naar de ander, het andere, naar 
vroeger, naar vader en moeder, naar geweld of seks, 
maar dat is hetzelfde als vader en moeder, naar eten, 
naar slaap. Het is geen primaire drift, zoals honger, 
het is iets spriritueels. Als puntje bij paaltje komt is het 
de wens om de rust te vinden die je kwijt bent geraakt 
toen je het huis uit moest en aan de odysssee begon.' 
Uiteindelijk is het volgens Möring dus allemaal 
substituut voor ouderliefde. De argumenten om de 
stelling te bewijzen heeft hij op een prachtige manier 
verpakt in een spannend verhaal. Want iemand die 
geen herinneringen aan vroeger, aan zijn ouders 
heeft, is die in staat om lief te hebben? Niet dus.

Ja, dit is zeker één van de toppers van 2003!
-----------
'Ze stak haar hand uit en trok aan het touwtje. Het licht 
zei 'spet'. De muren trokken zich terug in het donker.'
-----------
'Als je je iets probeert te herinneren krijg je altijd waar 
je niet op zit te wachten.'
-----------
'Zonder geheim bestaat de liefde uit bewegingen.'
-----------
'Heb mij aangleerd van Lisa en Raph te houden omdat 
ik familie wilde hebben, kan mij niet meer voostellen 
dat je dat gevoel ook voor iemand anders kunt 
opbrengen.'
-----------
'Je zei: Alles wil twee zijn. Je liep door de tuinen en de 
trompet loste op in de nacht en je rook de geur van 
kamperfoelie en onder de geopende ramen hoorde je 
mensen praten, het gerinkel van glazen, het zachte 
spelen van een radio. Dat zei je allemaal. Echt.'
-----------
'Je bent kind, dus je hebt onontkoombaar een vader 
en een moeder. Goed, ze zijn dood, maar niet echt 
weg. Alleen: hoe kun je houden van wat er niet is?'

 

 

Audrey Niffenegger: The time traveller's wife

Een debuutroman. Ik heb het zelf nog niet gelezen maar werd enthousiast gemaakt door wat recensies die ik er over las. Op amazon wordt het boek als volgt beschreven: The Time traveller's wife vertelt het verhaal van Clare, een studente kunstgeschiedenis, en Henry, een boekhandelaar, die elkaar al kennen sinds Clare zes was en Henry 36. Ze trouwden toen Clare 20 was en Henry 30. Onmogelijk maar waar, want Henry is een van de eerste mensen bij wie Chrono-Displacement Disorder is vastgesteld: zo nu en dan wordt zijn genetische klok 'gereset' en dan "he finds himself misplaced in time, pulled to moments of emotional gravity in his life, past and future." Zijn verdwijningen gebeuren spontaan, zijn ervaringen zijn onvoorspelbaar en afwisselend angstaanagend en amusant. 'The Time Traveler's Wife beschrijft de effecten van het reizen in de tijd op het huwelijk van Henry en Clare en hun gepassioneerde liefde terwijl het verhaal van hun beider standpunt wordt verteld.

Als je nog wat over de auteur of het boek wil lezen dan kun je de volgende URL's gebruiken:

 

 

 

 



Philipp Pullman: Het gouden kompas
(His Dark Materials)


Zoals een half jaartje terug beloofd wil ik hierbij mijn eerste aanbeveling ooit voor de leeslijst doen. Degenen die niet al te nieuw zijn weten natuurlijk allang welk boek (of liever welke trilogie) ik aanbeveel,
nl. Het gouden kompas van Philip Pullman, oorspronkelijk in het engels geschreven onder de titel His dark materials. De trilogie bestaat uit de volgende delen:

  • Het noorderlicht / Northern Lights 
  • Het listige mes / The subtle knife 
  • De amberkleurige kijker / The amber spyglass

Zoals ik ongeveer een jaar geleden ook al aan jullie vertelde is het eigenlijk onmogelijk om deze boeken uit te leggen aan iemand die ze niet gelezen heeft. Toen iemand mij vroeg het te doen zei ik “...ja..euh...het gaat over twee kinderen en godsdienst en paralelle
werelden enzo...†;-D Klopt als een bus, maar doet het boek geen recht.

Het Gouden Kompas wordt om de een of andere reden vaak vergeleken met Harry Potter, maar dat heb ik nooit zo goed begrepen. Ja, het gaat over kinderen, en ja, het gaat ook over magische zaken, maar daar houden voor mij alle vergelijkingen op. Waar Rowling nog veel met humor schermt en toch echt voor kinderen schrijft (en ik vind Harry Potter te gek hoor), is Pullman op een veel serieuzere toer, dodelijk serieus zelfs. Het is dus zeker geen serie die alleen geschikt is voor de Harry Potter fanaten. Integendeel, ik zou willen zeggen: wie Harry Potter te kinderlijk vindt:
grijp Pullman bij z'n lurven en lees!



De drie boeken beschrijven de zoektochten, avonturen en reizen van Lyra en Will (het eerste deel speelt Will nog niet mee trouwens) en ook die van allerlei mensen (en dat zijn er heel wat) waarmee ze in contact komen door vele alternatieve werelden. Lyra komt uit een wereld die in veel opzichten op de onze lijkt, maar toch op vele vlakken anders is. Will komt uit onze wereld. 

In het gouden kompas, draait het allemaal om Stof, een ongrijpbaar materiaal dat door bewustzijn wordt aangetrokken en zelf ook bewustzijn heeft (misschien een beetje vergelijkbaar met de ‘factor x’ nu ik er
zo over nadenk). Aangezien Lyra's wereld geregeerd wordt door de kerk, is dit materiaal een grote bedreiging voor de heersende macht, dus doet men er alles aan het te vernietigen of tot het ultieme kwaad te verheffen.

Lyra komt in allerlei intriges en avonturen terecht als ze op zoek gaat naar een vriendje dat, net als vele andere kinderen, is verdwenen. Op de noordpool blijkt een gewetenloze vrouw vreselijke experimenten uit te
voeren. Meer vertellen is verpesten, hoe minder je van het verhaal weet hoe beter. 

Wat kom je zoal tegen in deze trilogie? Pratende vechtende gepantserde beren, heksen, piraten, zigeuzen (een soort varende zigeuners), engelen,
wonderlijke dieren die op wielen rijden, bijzondere instrumenten. De titels van de boeken duiden op die instrumenten: Het gouden kompas is de zogenaamde alethiometer, een apparaatje waarmee je de waarheid kunt achterhalen als je er gevoel/instinct voor ontwikkelt (Lyra blijkt een natuurtalent).

Het listige mes komt in het bezit van Will en hij kan ermee een deur naar andere werelden snijden en dichten.
De amberkleurige kijker komt in het bezit van een wetenschapster die in het derde deel een grote rol speelt (ben haar naam even kwijt, Mary geloof ik), en hiermee kun je Stof zien.

Het mooiste idee van al die eigenaardigheden van alternatieve werelden vond ik zelf het feit dat in Lyra's wereld de ziel aan de buitenkant met je meegedragen wordt in de vorm van een dier, een zogenaamde daemon. Dit feit leidt tot een van de meest hartverscheurende scènes in het derde
deel en ik vertel lekker niet welke dat is, maar ik stond in een overvolle trein op het balkon zo'n beetje te janken ;-D.



Het is onmogelijk om deze trilogie te beschrijven zonder hem tekort te doen. Laat ik zeggen dat je meegesleept wordt door zoveel avonturen, zoveel mensen en ook zoveel ideeën over religie en het universum dat ik het moeilijk vond om afscheid te nemen van Lyra en Will toen het derde
boek uit was. 

Tot nu toe heb ik de trilogie aan vele mensen aangeraden en de meesten werden er net zo door gegrepen als ik. Op een gegeven moment had ik een
heel gezin eraan verslingerd gekregen, die elkaar de boeken uit de handen keken ;-D. Er is maar een manier om dat te begrijpen: lezen die hap, want
uit te leggen is het niet. Pullman moet ervaren worden! Niet voor niets was het een van de 21 meest gelezen boeken in The Big Read in Engeland.
Meer weten: check amazon of google er een eind op los, er is genoeg info te vinden (pas op voor verklappers!).

Laat ik tenslotte zeggen dat deze boeken op Caatjes schaal een dikke 10 kregen (en jullie weten hoe weinig dat gebeurt!).

P.S. Wel zou ik willen verzoeken dat als dit boek gekozen wordt door de grrls het niet meteen vooraan op de leeslijst komt, ik heb de komende twee maanden waarschijnlijk niet veel tijd (met nieuwe baan, nieuw huis, nieuwe omgeving etc.) om alles bij te houden en er wordt tenslotte van mij verwacht dat ik de samenvatting schrijf, nietwaar? 
<wel heel erg overvloedig zeg ik het toch maar: help Pullman de lijst op!>

 

W.G. Sebald: Austerlitz

Dit boek heb ik gisteren uitgelezen, en ik denk dat er onder jullie ook liefhebbers ervan zijn. Laat ik er gelijk een aanbeveling van voor de volgende leeslijst maken, het lijkt me leuk om jullie erover te horen. 

Ik begon eraan omdat het zeer werd aanbevolen door div. recensenten van de NRC in het jaaroverzicht van 2003, en daaruit bleek dat het over persoonlijke en architectuurgeschiedenis ging. Ik hou nogal van steden en gebouwen, en de aanbeveling was me ook wat waard. 

Ik pik uit een stukje op internet: 
"Austerlitz is in hoofdzaak het verhaal over een man van ongeveer zestig jaar, die op zoek gaat naar sporen van zijn herkomst. Als kleine jongen komt Jaques Austerlitz per kindertransport uit Praag naar Wales. Hij groeit hier op bij een streng-calvinsitsiche priester, die het kind niets over zijn verleden vertelt. Hoewel er steeds vragen zijn, gaat Austerlitz zelf die ook uit de weg. Tot hij, aan het eind van zijn arbeidsleven, besluit om alsnog zoveel mogelijk van zijn verleden op te sporen. In zijn tussen fictie en documentaire staande stijl van vertellen neemt Winfried Georg Sebald zijn lezers mee op deze reis langs de oorden van zijn herinnering."

Het is zo'n boek waar je over blijft denken, en ik overzie het nog lang niet. 

Een paar voorbeelden van zinnen: 
Pagina 6: Van de in het Nocturama (nachtdierenafdeling dierentuin, RB) gehuisveste dieren herinner ik mij verder alleen dat sommige opvallend grote ogen hadden en een strak vorsende blik, zoals je die wel aantreft bij bepaalde schilders en filosofen, die door middel van de zuivere waarneming en het zuivere denken trachten door te dringen in de duisternis die ons omringt. Pg. 61: 's Nachts had ik, voordat insliep in mijn koude kamer, vaak het gevoel dat ook ik in het donkere water was ondergegaan, dat ik net zoals de arme zielen van Vyrnwy (ondergelopen dorp / stuwmeer, RB) mijn ogen wijd open moest houden om hoog boven mij een zwak lichtschijnsel te zien en het door de golven gebroken spiegelbeeld van de stenen toren die zo angstaanjagend helemaal alleen aan de beboste oever stond. 

Het is geen boek dat je leest omdat het spannend is, of omdat je je erin herkent, hoewel er wel degelijk liefde, verlies, onmacht en allerlei menselijks in voorkomt. Het laat je zoeken naar een samenhang, tussen elementen uit onze wereld van alledag en uit het verleden. Naar een continuiteit die bepaald onheilspellend is, en veranderingen die dat ook zijn. 

Over de Bibliotheque Nationale in Parijs:
'Op mijn plekje in de leeszaal, zei Austerlitz, heb ik er veel over nagedacht hoe dergelijke door niemand voorziene ongelukken, zowel het neerstorten van één enkel uit zijn natuurlijke baan geraakt wezen als je telkens weer optredende verlammingsverschijnselen in het elektronische informatieapparaat, zich verhouden tot het cartesiaanse totaalplan van de nationale bibliotheek, en ik ben tot de slotsom gekomen dat in elk door ons ontworpen en ontwikkeld project de afmetingen en de mate van complexiteit van het betreffende informatie- en besturingssysteem de doorslaggevende factoren zijn en dat dus de allesomvattende, absolute perfectie van een concept in de praktijk wel degelijk kan samenvallen, ja, uiteindelijk moet samenvallen met een chronisch disfunctioneren en met constitutionele labiliteit.' 

Dit is kafkaiaans in zijn onontkoombaarheid, maar als beeld van de werkelijkheid toch ook wel grappig. Wie vorig jaar 'alles is verlicht' van Jonathan Safran Foer heeft gelezen, zal de overeenkomsten qua onderwerp zien, en wat een totaal verschillend boek het is. 

Op internet heb ik in het Nederlands geen gratis informatie gevonden, maar wel een heleboek Engelse recensies die ik straks ga lezen. Kan ik ook nog een heel andere aanbeveling voor jullie schrijven, zoveel verschillende dingen kan je er wel uithalen. Want ik weet niet of ik met complexiteit wel een juist soort reclame schrijf, maar dat is de allereerste indruk die het boek op mij maakt. 

Een boekbespreking in het Afrikaans

 

Ernst Timmer: Zwarte ogen

Een tijdje geleden heb ik hierover gemaild, en hier is-ie dan echt: mijn aanbeveling voor "Zwarte ogen", het nieuwste boek van Ernst Timmer.

Ik zou dit boek graag op de leeslijst zien omdat ik twee eerdere boeken van hem met plezier en bewondering heb gelezen. Het plezier vanwege de herkenbaarheid van de boeken: ze spelen overduidelijk in Nederland, en schetsen op mooie, droge manier de meestal nogal kneuterige oerhollandse omgeving waarin zijn verhalen zich afspelen. De bewondering omdat Timmer in een droge en intelligente schrijfstijl verhalen vertelt die tegelijk gewoon en bijzonder zijn, goed in elkaar zitten, en aan het denken zetten over de menselijke aard en onvolkomenheden. Ik ben benieuwd of zijn nieuwste boek zal voldoen aan mijn hooggespannen verwachtingen, en zou daar graag met andere grrls over van gedachten willen wisselen. Overigens ben ik dit nieuwste boek van Timmer op het spoor gekomen omdat het toen het uit kwam op de VPRO-radio werd besproken door Aukje Holtrop, die er enorm enthousiast over was. Ook is het boek inmiddels aangewezen als één van de 18 longlist-genomineerden voor de Libris literatuurprijs, dat lijkt me ook wel een aanbeveling, toch?

Van de blurb komt de volgende informatie over het verhaal:
Op 12 mei 1985 viert het Comombiaanse adoptiekind Maya Undina Herrera haar vijftiende verjaardag. Door een bizarre gebeurtenis op die dag weet zij het plotseling: zij is de oceaan over geslingerd om in Nederland een reddende engel te zijn. Zeer nauwgezet werkt zij aan de vervulling van deze roeping, die almaar groter en veelomvattender wordt. De zeven jaar jongere Louis Ducrot is een zwakbegaafde jongen, die op jonge leeftijd zijn vader verliest. Troost vindt hij niet bij zijn moeder maar bij de oom van Maya, de grafkistenmaker Jacob Duivenvoorde. Zwarte ogen is het verhaal van de toevallige ontmoetingen tussen Maya en Louis, en van de lange periodes waarin zij elkaar uit het oog verliezen. Het is een epos over toeval en wilsbeschikking, over het grote gebaar en het kleine defect, over redden en gered worden, over de verboden liefde en de onbruikbaarheid van de werkelijkheid. En het wekt de Vergeten straat van de onvergetelijke Louis Paul Boon weet tot leven...

Een klein beetje informatie over de schrijver:
Ernst Timmer (1954) groeide op in Noordwijkerhout, een rooms-katholiek dorp van voornamelijk bloembollenkwekers. Na een mislukte studie pedagogie ging hij rond zijn tweeëntwintigste op een boerderij in het groene hart van Zuid-Holland wonen. Hij vond er een baan in de zwakzinnigenzorg. In 1990 debuteerde hij met Het waterrad van Ribe, dat werd bekroond met het Gouden Ezelsoor voor het best verkochte debuut. De gepassioneerde schaker
Johan Helwig, ex-seminarist, gaat in deze roman op zoek naar een meisje dat is verdwenen tijdens het bezoek in 1985 van de paus aan Nederland. In 1993 volgde Mallen, een bundel met drie verhalen, waarin het teloorgaan van het katholieke erfgoed en de passie voor bridge en spelletjes als vier-op-een-rij het verbindende element vormen. Zijn roman De stille omgang werd in 1999 genomineerd voor de Librisprijs.

Dit laatste boek van Timmer heb in nog niet gelezen, maar ik vind de zinsnede uit het juryrapport van de Librisprijs (dat op de omslag van Zwarte ogen staat) ook heel toepasselijk voor zijn eerste twee boeken, en hopelijk nu dus ook voor Zwarte ogen: een effectieve combinatie van moralisme en satire, gebracht in een verhaald dat zowel amuseert als aan het denken zet. Kortom: stem op Timmer!

 

Michel Tournier: De Elzenkoning

Het boek is o.a gebaseerd op het onderstaande gedicht:


Der Erlkönig

Wer reitet so spät durch Nacht und Wind?
Es ist der Vater mit seinem Kind;
Er hat den Knaben wohl in dem Arm,
Er faßt ihn sicher, er hält ihn warm.

Mein Sohn, was birgst du so bang dein Gesicht? -
Siehst Vater, du den Erlkönig nicht?
Den Erlenkönig mit Kron und Schweif? -
Mein Sohn, es ist ein Nebelstreif. -

»Du liebes Kind, komm, geh mit mir!
Gar schöne Spiele spiel ich mit dir;
Manch bunte Blumen sind an dem Strand,
Meine Mutter hat manch gülden Gewand.«

Mein Vater, mein Vater, und hörest du nicht,
Was Erlenkönig mir leise verspricht? -
Sei ruhig, bleibe ruhig, mein Kind;
In dürren Blättern säuselt der Wind. -

»Willst, feiner Knabe, du mit mir gehn?
Meine Töchter sollen dich warten schön;
Meine Töchter führen den nächtlichen Reihn
Und wiegen und tanzen und singen dich ein.«

Mein Vater, mein Vater, und siehst du nicht dort
Erlkönigs Töchter am düstern Ort? -
Mein Sohn, mein Sohn, ich seh es genau:
Es scheinen die alten Weiden so grau. -

»Ich liebe dich, mich reizt deine schöne Gestalt;
Und bist du nicht willig, so brauch ich Gewalt.«
Mein Vater, mein Vater, jetzt faßt er mich an!
Erlkönig hat mir ein Leids getan! -

Dem Vater grauset's, er reitet geschwind,
Er hält in den Armen das ächzende Kind,
Erreicht den Hof mit Mühe und Not;
In seinen Armen das Kind war tot.

Johann Wolfgang Goethe

Diep in het elzenwoud, in het moerassige veen, leeft de Elzenkoning die de kinderen meelokt om 's nachts samen met hem en zijn dochters duistere reidansen uit te voeren. (naar een gedicht van Goethe) Het aloude sprookjesthema van de volwassene die kinderen meevoert, wordt wel heel concreet in de biecht van garagehouder Abel Tiffauges, een eenzaat die van kinderen houdt. Na vele omzwervingen komt hij terecht in Nazi-Duitsland in een door de SS gedreven opleidingsinstituut waarvoor hij jongens moet ronselen. Tiffauges' obsessies drijven hem naar een onontkoombaar noodlot. Laverend tussen onschuld en perversie, ziet hij met verbazing en huiver hoe zijn zuiverste bedoelingen zich omkeren naar het kwade. Michel Tournier won in 1970 de Prix Goncourt met dit boek.

De jeugdtrauma's van de hoofdpersoon in deze roman, de Parijse garagehouder Abel Tiffauges, culmineren in een obsessie die hem naar zijn noodlot voert. Dat noodlot, door Tiffauges gevoeld als onontkoombaar, brengt hem in 1939 via een arrestatie wegens de vermeende verkrachting van een jong meisje, een episode als postduivenverzorger in het Franse leger en Duitse krijgsgevangenschap, naar Pruisen. Korte tijd fungeert hij als hulp van de jachtopziener op het landgoed van Göring, dan wordt hij overgeplaatst naar een door de SS gedreven opleidingsinstituut waarvoor hij jongens moet ronselen.

Dit boek verwekte heel wat opschudding bij zijn publicatie in 1971 in Frankrijk. Het verhaal gebeurt vòòr en tijdens de tweede wereldoorlog. We volgen het verhaal van een Fransman, collectionneur van foto's van jonge meisjes, dan van duiven, van brandhout voor het gevangenkamp, en uiteindelijk van Duitse jongens die klaargestoomd worden om te strijden in de oorlog. De oorlogsgevangenen worden door de Russen verlost, maar hij blijft achter. Hij is een Duitser geworden.

de Elzenkoning-verfilming door Volker Schlöndorff: Der Unhold (Het monster).

Ik vond dit echt een magistraal boek. De hoofdpersoon is geen moordenaar, maar hij is er van overtuigd dat zijn leven van mythische proporties is. Hij is geobsedeerd door kinderen. Net zoals een ander werkelijk krankzinnig personage in een ander boek van Tournier: Gilles de Rais. De titel is dacht ik "Gilles en Jeanne" (Link is een Franse samenvatting van het boek). Gilles de Rais was een ridder naast Jeanne d'Arc, die getuige was van haar dood op de brandstapel en dit niet kon verwerken ( zou ik ook moeite mee hebben. ) Hij wordt daarna een van de eerste serie moordenaars in de geschiedenis. Dit boek is op historische feiten gebaseerd. En "American Psycho"? Ik heb het niet gelezen, maar de film was erg komisch.

 

Pauline van de Ven: De Bamboesnijder

Een schitterend "sprookje" waarin 7 prinsen naar de hand van de hoofdpersoon dingen. Zij belooft te trouwen met de man die haar een nieuwe geur, een nieuwe smaak, etc. op zo'n manier weet te beschrijven dat wanneer ze de nieuwe geur echt ruikt, of de nieuwe smaak echt proeft ook als zodanig herkent. Een fantastisch verhaal. Pauline slaagt er in dit "sprookje" zo te schrijven dat je het uit "moet" lezen. _Wilt_ weten wie zal trouwen met de prinses en waarom. Een prachtig plot aan het eind.

Het boek is geïllustreerd met hele mooie linosnedes, ook van Pauline, wat het helemaal een echt "kado-boek" maakt. Het boek staat op de lijst voor de Libris Literatuur Prijs 2004.

Van de achterflap:

Een oude bamboesnijder vindt een meisje in een holle bamboestengel. Hij neemt haar mee naar huis. Binnen een paar maanden groeit ze uit tot een beeldschone vrouw die alle mannen in het keizerrijk het hoofd op hol brengt. 'De Lichtprinses van de Buigende Bamboe' zoals ze haar noemen, wijst haar vrijers hardvochtig af. Vijf prinsen houden vol. De 'prinses' wil er zeker van zijn dat ze bij haar toekomstige bruidegom volmaakt begrip en overeenstemming vindt. Daarom vraagt ze geschenken voor haar zintuigen. Hij die iets nieuws meebrengt en dat vooraf zó precies beschrijft dat ze het al kan zien, horen, ruiken, voelen of proeven - met hem zal ze trouwen. Alle prinsen falen. Dan probeert de keizer, die van het bijzondere meisje heeft gehoord, haar voor zich te winnen met hart en hoofd.De auteur gebruikte de structuur van een van de oudste literaire teksten ter wereld voor een verhaal over liefde afwijzing. Gezamenlijk vormen de keizer en de prinsen hoofd, hart en zintuigen van één persoon. Ze belichamen verschillende kanten van hetzelfde karakter en verschillende verwachtingen van de liefde.

Dit sprookjesverhaal n.a.v. de enthousiaste mails van Eisjen uit de bieb geleend, en het is - als ik me goed herinner - het eerste boek waarvan ik na lezing denk dat ik het misschien toch nog moet aanschaffen. Zo'n verdwaasd gevoel had ik na het lezen: aan de ene kant vol van alles wat in het boek stond, waarover ik nog moet nadenken, wat ik nog moet overlezen, aan de andere kant leeg omdat ik nu verder moet zónder het boek (nou ja, intussen gaat het wel weer, hoor).Het begin van het boek vond ik traditioneel 'sprookjesachtig': mooi geschreven, en met een zekere herhaling in de verhalen van de eerste twee prinsen. Daarna blijft echter de schrijfstijl wel hetzelfde, maar verandert toch de manier waarop de verhalen verteld worden. Daarom gaat het boek ook - anders dan ik had verwacht - niet vervelen. Bovendien ontstijgt het het niveau van de meeste sprookjes, omdat in de verschillende verhalen verschillende eigenschappen van mensen worden 'behandeld' die ertoe leiden dat ze niet bereiken wat ze (denken te) willen. Een leerzaam boek ook nog, in dat opzicht.



 

      relevante links:


 

 

Boekgrrls

Laatste keer bijgewerkt: 26/02/04  Eisjen

Terug naar top pagina