La Rendell live in Den Haag, 12-11-04




Slank, asblond, kaarsrecht. Strakke uitdrukking op het gladde gezicht, af en toe verlicht door een korte glimlach. Mooie zwarte lange broek, vlotte zwarte laarsjes gecombineerd met een wittige kabeltrui, tuttige oorbelletjes en idem ketting. Ruth Rendell, 74, sinds zeven jaar actief lid van het Hogerhuis en sinds 1964 goed voor tenminste één bestseller per jaar. Hoe ze dat doet, vroeg interviewer Ed van Eeden - over hem straks meer. Nou, gewoon: ze schrijft 's ochtends, van ongeveer half negen tot half een, heeft dat altijd gedaan en het Hogerhuis zit alleen 's middags en soms 's avonds. Nou ja, af en toe de hele nacht. Maar niet 's ochtends, en daar gaat het maar om. De lange wandelingen die ze voor de Hogerhuisjaren 's middags maakte om na te denken maakt ze nog - alleen nu in Westminster.

Toen ik hoorde dat Van Eeden de interviewer was sloeg me even de schrik om het hart; ik herinner me een boekgrrlsmail over een interview met een Nederlandse schrijfster waarbij hij zichzelf erg graag hoorde praten, terwijl zijn luistervaardigheid nogal tekort schoot. Direct daarna dacht ik: als iemand hem aankan, is het deze dame. En zo was het. Van Eeden ging nogal eens van verkeerde veronderstellingen uit en werd dan onmiddellijk onverbiddelijk tegengesproken: nee, ze had géén grote bedragen aan de Labour Party geschonken om zo haar baronessentitel in de wacht te slepen en nee, ze had het aan de titel verbonden grondgebied niet verkocht, om de eenvoudige reden dat dat haar eigendom niet was. Pogingen tot flauwe grapjes over de gang van zaken in the House of Lords stuitten op een ijzige blik: er zitten meer dan 100 ladies tussen de lords en er wordt gewoon hard gewerkt. Als Van Eeden niet goed geluisterd had, klonk het beleefd maar duidelijk: 'As I just told you...'.

In een klein uur kwam ik over de schrijfster Rendell te weten dat ze fictie was gaan schrijven nadat ze een kind had gekregen. Voordien was ze korte tijd journaliste, maar ze vond zichzelf daar niet goed genoeg in en dit was iets wat ze altijd had gewild. Niet meteen thrillers en detectives: ze begon met 'gewone' korte verhalen die door de tijdschriften waar ze ze naartoe stuurde stelselmatig werden geweigerd, schreef romans in allerlei genres en toevallig was het eerste boek dat door een uitgever positief werd beoordeeld het eerste Wexfordboek. Ze was eraan begonnen om eens te kijken of ze het kon en aangezien suspense wel iets was wat haar belangstelling had, was de detective- en thrillerschrijfster geboren. 

Wexford was in zijn oervorm een samenstelling van een aantal na-oorlogse fictionele detectives (ik herkende er niet één van) en kreeg pas in de loop van de tijd zijn eigen karakter van stabiele familyman. Niet voor Rendell de detective die scheidt, aan de drank raakt en in depressie verzinkt. Hier scoorde Van Eeden wel een punt: of Rendell wel eens had opgemerkt dat Wexford wel zo ongeveer de enige is met een goed huwelijk. Nee, dat was haar nooit zo opgevallen en ja, het klopte eigenlijk wel. Ze had kunnen antwoorden dat Burden het in zijn beide huwelijken ook niet zo slecht doet, maar liet dat achterwege. De buitenwereld heeft af en toe invloed op de karakterontwikkeling van de vaste figuren in de Wexford-romans: toen Rendell vaak genoeg had gehoord dat Burden toch wel érg preuts was, liet ze zijn eerste vrouw overlijden en hem verliefd worden op de verdachte in een van de boeken. Lang duurde die zijsprong niet: in zijn tweede huwelijk was Burden alweer gauw wie hij nu eenmaal is. 

Voor het politiewerk in de Wexford-boeken heeft Rendell weinig tot geen research gedaan, maar ze krijgt, evenals George Baker die Wexford speelt in de tv-films, vaak te horen dat het aardig klopt met de werkelijkheid. Research doet ze naar behoefte; voor het ene boek is het meer nodig dan voor het andere. Bij het boek waarin een vrouwelijke elektricien de hoofdrol speelt bleek het lezen van een doe-het-zelf boekje genoeg.

Barbara Vine is er gekomen door een behoefte aan afwisseling. Vine's romans (in het Nederlands net als de Wexfords onder de naam RR uitgebracht) geven haar de kans meer van de psychologie van de dader uit te gaan. Ze voelt zich anders als ze een Vine aan het schrijven is, maar heeft geen voorkeur voor het of het ander. Ideeën krijgt ze door berichten die ze leest of door dingen die mensen haar vertellen. Niet, nooit, door een idee dat haar wordt aangedragen. De oudere, nooit getrouwde vrouw die met haar nog oudere moeder woonde en Rendell per brief een plot aan de hand deed dat bol stond van bloed en incest kreeg beleefd ten antwoord: waarom schrijft u het niet zelf?

Over plots gesproken: die zijn er nauwelijks, niet van tevoren. Er is een uitgangspunt, een paar eerste karakters en daarna neemt het schrijven het over. In het geval van Thirteen Steps Down was het uitgangspunt het feit dat de plek in Notting Hill waar de seriemoordenaar John Christie heeft gewoond niet alleen een andere naam heeft gekregen, maar onherkenbaar is 'opgeleukt'. Daarbij moest een karakter komen met een obsessie voor Christie; dat werd een jonge man, die samen moest wonen met een tegengesteld karakter: een oude vrouw dus. Die werd met een aantal tegendraadse eigenschappen uitgerust om de nodige wrijving te kunnen creëren en dat was het dan. Hoe het afloopt weet Rendell zelf ook pas als ze zover is met schrijven.

Herschrijven neemt een grote plaats in het proces in. Bij de Wexfords gaat het dan vaak om het aanbrengen van 'clues', bij de andere boeken om aanscherping van de karakters. Suggesties van de uitgevers volgt ze soms wel, soms niet. Dat kan ze zich ook veroorloven: uitgegeven wordt ze toch wel. Een ander slot aan The Crocodile Bird, wat de Canadese uitgever graag had gezien, kwam er dus niet. Van writer's blocks heeft ze geen last: de ideeën komen wel en de rest is een kwestie van zitten en schrijven. En als er even niets te doen is, des te beter. Met werkloze ochtenden heeft ze ook geen moeite.

Bij het signeren stond een mevrouw voor me die haar vertelde dat ze in de bibliotheek werkte, waar haar boeken altijd grote uitleenhits waren. "I'm not surprised", sprak La Rendell onbewogen. Ik kreeg haar wel even aan het glimlachen, maar vertel lekker niet waardoor :-)

O ja, volgend jaar kan de volgende Vine worden verwacht.

Edith
lichaamstaal wil gelezen worden 




fghkghfkhgkghk

 

      relevante links:

Boekgrrls

Laatste keer bijgewerkt: 16/11/06  Eisjen

Terug naar top pagina