Sylvia Plath: Ennui



Hier een 'nieuw gedicht': ik las onlangs op IP Online, dat er een ongepubliceerd sonnet is gevonden. IP Online schrijft:
03.11.2006 –

Tijdens archiefonderzoek stuitte doctoraal-student Anna Journeyop een ongepubliceerd gedicht van Sylvia Plath. Plath, die in 1963 op 30-jarige leeftijd zelfmoord pleegde, schreef het sonnet vermoedelijk in 1955 toen ze aan Smith College studeerde. Journey, die studeert aan de de Virginia Commonwealth University, vond het sonnet toen ze onderzoek deed in de Plath-archieven van de Indiana University en ontdekte dat het nooit gepubliceerd was. Het gedicht, dat Ennui heet [...], is op 2 november jl. verschenen in het online tijdschrift Blackbird, dat wordt uitgegeven door de faculteit Engels van de Virginia Commonwealth University en de New Virginia Review. Het gedicht lijkt geïnspireerd op The Great Gatsby van F. Scott Fitzgerald. In haar persoonlijke exemplaar van Fitzgeralds roman maakte Plath aantekeningen die als basis voor het sonnet hebben gediend. Zo schreef ze 'L'Ennui' naast een passage waarin Daisy Buchanan, een van de hoofdpersonen, klaaglijk zegt: "I've been everywhere and seen everything and done everything." Volgens Journey bevat Plaths gedicht dezelfde thema's als de aantekeningen van de dichter in de roman. Het gedicht bestaat uit twee getypte vellen en handgeschreven aantekeningen. Of Plath van plan is geweest om Ennui te publiceren is onbekend. Ze heeft de manuscripten wel voorzien van haar naam en adres.



Ennui

Tea leaves thwart those who court catastrophe,
designing futures where nothing will occur:
cross the gypsy’s palm and yawning she
will still predict no perils left to conquer.
Jeopardy is jejune now: naïve knight
finds ogres out-of-date and dragons unheard
of, while blasé princesses indict
tilts at terror as downright absurd.

The beast in Jamesian grove will never jump,
compelling hero’s dull career to crisis;
and when insouciant angels play God’s trump,
while bored arena crowds for once look eager,
hoping toward havoc, neither pleas nor prizes
shall coax from doom’s blank door lady or tiger.



Ik weet niet of ik het eigenlijk zo fantastisch vind, wat opgeblazen woorden (al weet ik niet hoe het gaat in The Great Gatsby, die ik nog steeds niet heb gelezen...). Wel vind ik "hoping toward havoc" zowel goed klinken, als iets zinnigs betekenen in de context ;-) Het is ook een leuk contrast tussen de gewenste sensatie, en het feit dat er niets gebeurt in het leven, dat die sensatie op kan wekken.

Jonna
Same pebbles, different stream:

 


Sylvia Plath (27 oktober 1932 – 11 februari 1963) was een Amerikaanse dichteres, romanschrijfster en essayiste. Hoewel ze vooral bekend is vanwege haar poëzie, oogste ze ook faam met haar semi-autobiografische roman The Bell Jar ("De glazen stolp"), waarin haar worsteling met depressies gedetailleerd wordt beschreven. Na haar zelfmoord is ze voor velen een icoon geworden. (meer bij Wikipedia)

Woensdag Gedichtdag

 

Wat jammer dat mijn Engels niet zo goed is dat ik zonder woordenboek weet wat thwart en jejune betekent, laat staan dat ik aanvoel wat de diepere laag is- wat Plath eigenlijk wil zeggen. De vindgeschiedenis vind ik interessant. De websitelink ook. Dank.


'verveling

thee laat hen die rampen verleiden tegenwerking,
toekomsten ontwerpend waarin zich niets zal voordoen:
over de zigeunerhand en gapend zal zij
toch voorspellen dat er geen gevaren zijn te winnen.
Gevaar is saai nu: de argeloze ridder
treft monsters van weleer en obscure draken,
(zij) maakt terwijl de verfijnde prinsessen beschuldigen, het gevaar
ronduit belachelijk.

Het dier in de bosjes van James zal nooit springen,
de loopbaan van de suffe held tot crisis drijven
en wanneer ongeïnteresseerde engelen Gods trompet spelen,
terwijl verveelde massa's in de arene voor één keer verwachtingsvol kijken
hopend op chaos, zullen dwingend appel noch prijzen vrouw of tijger aan de
leegte der ondergang ontfutselen.'


wat mij opvalt is dat iederen theeblaadjes leest, terwijl er toch
duidelijk van een 'zij' sprake is. wel. wilde vertaalpoging.
zit goed in elkaar. ze gebruikt veel verschillende termen en woorden
die op hetzelfde neerkomen maar de lezer even op het verkeerde been
zetten. zeker geen 'saai' gedicht.


> wat mij opvalt is dat iedereen thee blaadjes leest, terwijl er toch
> duidelijk van een 'zij' sprake is.


Met alle waardering voor je vertaling, ik denk niet dat het een iets
met het ander te maken heeft. Als 'she' op 'tea' terug zou slaan, zou er
'it' staan, denk ik.

Tea leaves (theeblaadjes) zijn volgens mij het onderwerp in de eerste
regel, terwijl 'thwart' (dwarsbomen, tegenwerken) de persoonsvorm, hier
tevens gezegde, is. In een (niet-literaire) poging tot vertaling:

'Theeblaadjes dwarsbomen hen die met rampspoed flirten/ door een toekomst te voorspellen (letterlijk: ontwerpen) waarin er niets zal gebeuren.'

(Theeblaadjes worden - werden moet ik zeggen in deze tijd van theezakjes
en 'teapads' - veel gebruikt om de toekomst te voorspellen)

De 'zij' waarover jij het hebt slaat m.i. terug op de zigeunerin (lees
hier ook: waarzegster) in de volgende twee regels:

'cross the *gypsy's* palm and yawning *she*/ will still predict no perils
left to conquer.'

Bij 'cross' denk ik aan een dubbele betekenis van letterlijk en figuurlijk
doorkruisen. Een werkwoordsvorm dus:

'spreek de waarzegster tegen (c.q. lees de handpalm van de zigeuneres) en
nog/ zal ze geeuwend voorspellen dat er geen gevaren meer over zijn die we
kunnen overwinnen.'

Met andere woorden: in de eerste strofe wordt zoiets gezegd als: 'Hoe
graag we ook willen, er is voor ons niets nieuws meer te ontdekken'

Verder waag ik me niet aan een vertaling ;-)


> Als 'she' op 'tea' terug zou slaan, zou er 'it' staan, denk ik.<

Tea leaves (theeblaadjes) zijn volgens mij het onderwerp in de eerste
regel, ja, dat is ook vast wel zo bedoeld. maar ach, vertalen is knoeien.
het kan allebei. de high tea is best koninklijk ;-)

ja, reading tea leaves schijnt een bezigheid te zijn. ik denk dat
Plath daarop doelt.
A Tea Leaves reading can be used as a focus for your daily meditation, as
inspiration for your own writing, or simply as a thought for the day. When
you're ready, close your eyes. Imagine holding your questions and concerns
in your cupped hands, keeping them safe, as you are safe. ik wilde alleen
woordjes aanreiken aan degenen die wat meer vertaald willen zien. vandaar
"wilde" vertaling.

ik meen dat dit (en bijna ieder) gedicht niet te vertalen is. Plath
zegt 'verveling' en 'dwars' met steeds andere woorden. haar woorden
hebben laagjes.

> Bij 'cross' denk ik aan een dubbele betekenis van letterlijk en
> figuurlijk doorkruisen. Een werkwoordsvorm dus:<

(a)cross heeft zoveel betekenissen... maar hier voor mij geen
werkwoord. een zelfstandige aanduiding van beweging.

> Met andere woorden: in de eerste strofe wordt zoiets gezegd als: 'Hoe
> graag we ook willen, er is voor ons niets nieuws meer te ontdekken'<

ja dat zegt ze, maar hoe! op vele manieren. da's fraai.


> ik meen dat dit (en bijna ieder) gedicht niet te vertalen is. Plath zegt > "verveling" en "dwars" met steeds andere woorden. haar woorden hebben > laagjes. <


Helemaal mee eens.

> (a)cross heeft zoveel betekenissen... maar hier voor mij geen
> werkwoord. een zelfstandige aanduiding van beweging.

Ik denk van niet, gezien de opbouw van de zin die gevormd wordt door de
versregels 3 en 4. Maar laten we er geen discussie over openen ;-)

>> Met andere woorden: in de eerste strofe wordt zoiets gezegd als: 'Hoe
>> graag we ook willen, er is voor ons niets nieuws meer te ontdekken'

> ja dat zegt ze, maar hoe! op vele manieren. da's fraai.

Zeer zeker. Grappig is wel dat je dat des te beter ziet als je het
probeert te vertalen. Benieuwd of er zich nog eens een beroeps aan zal
wagen.


> Tea leaves (theeblaadjes) zijn volgens mij het onderwerp in de
> eerste regel,

De theeblaadjes zeggen zogenaamd iets over de toekomst: daardoor werken ze degenen tegen die hopen op catastrofes. Het is inderdaad het theeblaadjes lezen, in de hoop dat er iets interessants en spannends in staat.

> > Met andere woorden: in de eerste strofe wordt zoiets gezegd
> > als: 'Hoe graag we ook willen, er is voor ons niets nieuws meer
> > te ontdekken'

> ja dat zegt ze, maar hoe! op vele manieren. da's fraai.

Inderdaad, dat is natuurlijk die Ennui: er gebeurt geen ruk, ook al zou je
het willen. Het leven is saai, geen dramatiek te bekennen.


dat overdravenheid (huh? ik geloof dat dit een contaminatie is van
doordravend en overdreven...) van Plath werkt gewoon op mijn
lachspieren: ik ben dus bang dat eventuele pogingen van mijn kant om het
te vertalen niet met de broodnodig respect uitgevoerd zouden worden,
alhoewel... ze zouden mogelijk minder erg uitpakken dan de oorspronkelijke
Plathisms...) Nah, Plath vind ik gewoon helemaal niets; ik kan amper haar
naam zien zonder mijn hand met de achterkant ervan dramatisch tegen mijn
voorhoofd te houden en een diepe zucht te laaaaaaaten... maar ach, dat heb
ik ook heel snel bij de Woolfgrrl...


> Plath vind ik gewoon helemaal niets;
> ik kan amper haar naam zien zonder mijn hand met de achterkant ervan > dramatisch tegen mijn voorhoofd te houden en een diepe zucht te
> laaaaaaaten...


Ik denk dat het niet onbelangrijk is hier dat het om een jeugdgedicht gaat
(beetje meer 'handrug tegen het voorhoofd' dan later, toen werd ze
aggressiever).

Ik vind het wel een leuk geconstrueerd gedicht die je met verschillende
serieusiteit kunt lezen. Ze komt met speelse toespelingen op vaste topoi
(?) zoals zigeuners, waarzeggers, ridders en dames.


Dit gedicht lezen aan het begin van de dag maakt deze tamelijk
optimistische grrl onredelijk en pessimistisch. Niet goed voor me.


Er is over het leven van Sylvia P. een film gemaakt. die heb ik met mijn filmclubje gezien. Aangrijpend. Haar drie kort na elkaar geboren kinderen plus de altijd afwezige echtgenoot (Ted Hughes) maakten het haar
onmogelijk om haar goed begonnen dichterscarriere verder uit te werken.
Daarin past een vergeten- goed gedocumenteerd door aantekeningen- gedicht precies.

 
Boekgrrls

Laatste keer bijgewerkt: 03/12/06  Eisjen

Terug naar top pagina