Esther Jansma


Zolang gerustheid duurt

Het is vol in dat donker en warm.
Een ragfijn gedoe van botjes en spieren.
Jij bent het, terwijl je niet denkt daar.
Je bent het vanzelf. Daar denk ik steeds aan.

Ik denk altijd aan jou. En dat mijn vingers
hier in de zon om je gebruikte huid
steeds weer moeten leren wat ze weten, het vanzelf
sprekende leven tussen je voetzool en je wreef.

Ik heb een hoofd dat gerust is zolang gerustheid duurt.
Ik oefen hebben waar de tijd tussen komt.
Ik oefen je voet en hoe die na zijn verdwijning
de tweede maal verloren zal raken

in details deze keer, algemeenheden, al die gedachten
die ik de werkelijkheid zal aandoen
als een jas omdat het stervenskoud is
en waaruit geen grond is af te leiden en te maken.

uit: Alles is nieuw, De Arbeiderpers, Amsterdam 2005


Ik houd het kort, dames.
Waarom dit gedicht gekozen? Omdat het me direct aansprak toen ik het voor
het eerst las en nog meer ging spreken bij het vaker lezen. Omdat het me
blijft boeien hoe de eeuwige, universele thema's - leven, liefde,
lijfelijkheid, verlies, dood - door verschillende dichters steeds weer
verschillend onder woorden worden gebracht, zoals een componist met een
beperkt aantal noten steeds weer een nieuwe melodie maakt. Omdat ik houd van de manier - tastend en trefzeker tegelijk - waarop Jansma in dit gedicht met de taal omgaat.

Over Esther Jansma:
http://www.kb.nl/dichters/jansma/jansma-01.html
http://www.dbnl.org/auteurs/auteur.php?id=jans025
In bovenstaande link speciaal aanbevolen: doorklikken naar het artikel - uit
1998 - van Geert Buelens over Jansma. "Haar beste gedichten zijn (dan ook)
hulpeloze definities van het zijn in een taal die niets vermag en toch
moet". Ik vind het een rake omschrijving.
http://boeken.vpro.nl/personen/22541655/
http://nl.wikipedia.org/wiki/Esther_Jansma


Edith
http://edithdegilde.web-log.nl
http://edithellen.hyves.nl




bedankt voor dit mooie gedicht van Esther Jansma, ik lees haar graag en
het is een krachtig en helder gedicht , over die 'universele thema's'.

De enige zin , de tweede strofe : "Ik oefen hebben waar de tijd tussen
komt" die moet ik meermalen lezen, ik weet wel dat het over 'de tijd
hebben'' gaat zoals de dichter schrijft, maar het klikt (en klankt) nog
niet in mijn oren, de constructie van die zin bedoel ik. Het is spelen met
de taal, en deze heb ik nog niet opgepakt.-)


Die zin sprak mij erg aan. Ik lees het zo: gerustheid is iets van het
moment, straks kan alles anders zijn. Zij oefent hebben (tegenwoordige tijd) dat
lees ik als: 'oefenen in het genieten van de gerustheid van het moment' in de
wetenschap dat de tijd daar weer tussen komt er wel weer een moment van
ongerustheid zal komen.
Mooi gedicht, spreekt erg aan.
Heb dank Edith!


bedankt edith! ik ben heel dol op die paar gedichten van esther
jansma die ik ken.
ik ga er vandaag eens lekker op kauwen en hoop dat er vele reacties
komen.


> Die zin sprak mij erg aan. Ik lees het zo: gerustheid is iets van
> het moment,
> straks kan alles anders zijn. Zij oefent hebben (tegenwoordige
> tijd) dat lees
> ik als: 'oefenen in het genieten van de gerustheid van het moment'
> in de
> wetenschap dat de tijd daar weer tussen komt er wel weer een moment
> van
> ongerustheid zal komen.

zo lees ik het ook. heel erg mooi vind ik het.

iets dat waarschijnlijk meer over mij zegt dan over esther jansma:
ik kan dit gedicht niet lezen zonder een overleden kind dat in mijn
achterhoofd meedoet
hebben jullie dat ook? iets dat ik eenmaal denk te weten resoneert
altijd mee.

> het vanzelf
> sprekende leven tussen je voetzool en je wreef.

nu zie ik een klein voetje zachtjes gewreven in een grote hand.
mijn eerste indruk was van een volwassen voet van een dierbare
(lekker, voetmassage :-)

ik vind haar ook geestig,
las dit op een van de mooie links die je stuurde edith, waarvoor dank!

> en later
> wil ik ook zo zijn, zo vanzelf
> door leeftijd als gras overgroeid
> scheef zitten in mijn stoel
> en daar heel goed in zijn.

> ('Leegstand')

ik zie haar/mijzelf zitten, scheefgegroeid in mijn stoel, als een
knoestige oude boom.
en vooral daar heel goed in geworden zijn. :-)


> iets dat waarschijnlijk meer over mij zegt dan over esther jansma:
> ik kan dit gedicht niet lezen zonder een overleden kind dat in mijn
> achterhoofd meedoet
> hebben jullie dat ook? iets dat ik eenmaal denk te weten resoneert altijd
> mee.

Bedoel je een kind van de dichteres? Ben je dan niet in de war met Hester
Knibbe?


> Bedoel je een kind van de dichteres? Ben je dan niet in de war met
> Hester Knibbe?

nee denk ik
ik heb haar een keer in eindhoven gehoord en die indruk bleef achter
ik vind ook dit:

http://www.gedichten.nl/nedermap/gedichten/gedicht/119832.html?zoekresultaat=ja

Om Floortje

De tuinman: Ach, weet u,
daar blijft niets van over -
zo'n kleintje, denk-es in,
da's toch alleen kraakbeen?
Zo'n kissie

(grote handen)

Nee, díé kome niet meer;
denk liever aan iets leuks,
een nieuwe, ofzo.

Uit: 'Bloem, steen', 1997


Dank Edith, een erg mooi gedicht met veel verschillende lagen die zich niet
zomaar bij eerste lezing allemaal openbaren.

> iets dat waarschijnlijk meer over mij zegt dan over esther jansma:
> ik kan dit gedicht niet lezen zonder een overleden kind dat in mijn
> achterhoofd meedoet
> hebben jullie dat ook? iets dat ik eenmaal denk te weten resoneert
> altijd mee.

Ik weet niets over Esther Jansma en een al dan niet overleden kind, maar ik
had wél dezelfde associatie. Dat kwam met name omdat ik in de eerste strofe
heel sterk moest denken aan een nog niet geboren kind, in de baarmoeder,
(donker, warm, vol, ragfijn, botjes en spieren, de moeder die er steeds aan
denkt). Daarna dacht ik: o nee, het gaat toch niet over een kind (ongeveer
vanaf 'gebruikte huid' dacht ik dat), maar omdat er daarna geraakt werd aan
lijden, verloren gaan, ging ik toch weer denken aan een overleden kind. Ook
vanwege de mooie strofe over gerustheid en het oefenen van het in het moment
leven in het besef dat er later altijd weer iets (ongerustheid? pijn?
verdriet? tijd?) tussenkomt (mooie duiding van Irene vond ik dat). Mijn
ervaring met moeders (en vaders ook wel waarschijnlijk) is dat dat oefenen
juist iets is waarmee ze noodgedwongen vaak bezig zijn (al dan niet bewust)

> ik vind haar ook geestig,
> las dit op een van de mooie links die je stuurde edith, waarvoor dank!

> en later
> wil ik ook zo zijn, zo vanzelf
> door leeftijd als gras overgroeid
> scheef zitten in mijn stoel
> en daar heel goed in zijn.

> ('Leegstand')

Mooi is dat! Dank je wel Elma. Ik ben juist voor mijn studie aan het
nadenken over 'goed ouder worden' als eventueel scriptieonderwerp, deze
regels zijn daarom goed voor een glimlach.


>>Bedoel je een kind van de dichteres? Ben je dan niet in de war met Hester
>>Knibbe?

> nee denk ik
> ik heb haar een keer in eindhoven gehoord en die indruk bleef achter
> ik vind ook dit:

> http://www.gedichten.nl/nedermap/gedichten/gedicht/119832.html

Oké, dank je. Dat kende ik niet. Had daardoor ook de associatie niet die jij
had. Kan me goed voorstellen dat jij die wel hebt.


> Ik weet niets over Esther Jansma en een al dan niet overleden kind,
> maar ik had wél dezelfde associatie. Dat kwam met name omdat ik in
> de eerste strofe heel sterk moest denken aan een nog niet geboren
> kind, in de baarmoeder, (donker, warm, vol, ragfijn, botjes en
> spieren, de moeder die er steeds aan denkt).

nu jij erop wijst lees ik dat ook zo
vooral dat 'botjes' hoewel wij allen natuurlijk kwetsbare botjes
hebben in het kader van het voorbijgaan

> Daarna dacht ik: o nee, het gaat toch niet over een kind (ongeveer
> vanaf 'gebruikte huid' dacht ik dat), maar omdat er daarna geraakt
> werd aan lijden, verloren gaan, ging ik toch weer denken aan een
> overleden kind. Ook vanwege de mooie strofe over gerustheid en het
> oefenen van het in het moment leven in het besef dat er later
> altijd weer iets (ongerustheid? pijn? verdriet? tijd?) tussenkomt
> (mooie duiding van Irene vond ik dat). Mijn ervaring met moeders
> (en vaders ook wel waarschijnlijk) is dat dat oefenen juist iets is
> waarmee ze noodgedwongen vaak bezig zijn (al dan niet bewust)


klopt ja
dat nagelbijtende oefenen ;-(
in mijn beleving heb ik het pas een beetje goed geleerd toen ik
mezelf belachelijk begon te vinden dat ik nog steeds nagelbijtend zat
te wachten op een volwassen geworden kind. ;-)
nu wacht ik wel, maar relaxed

> door leeftijd als gras overgroeid
> scheef zitten in mijn stoel

> Mooi is dat! Dank je wel Elma. Ik ben juist voor mijn studie aan
> het nadenken over 'goed ouder worden' als eventueel
> scriptieonderwerp, deze regels zijn daarom goed voor een glimlach.

ja hè. mooi citaatje. :-)
zal wel een mooie scriptie worden die in omgeploegde aarde kan vallen
kwa hele grote doelgroep: oude babyboomers. ;-)
maak er maar een bestseller van.


Ik loop nog achter met de gedichten door mijn vakantie.
In Jansma's gedicht las ik overwegingen bij een zwangerschap. Wat je dan
vooral voelt is een plotseling voetje dat ook weer verdwijnt en dat later,
als het groot is, een tweede keer zal verdwijnen als het kind zijn eigen weg
gaat.
De gebruikte huid? Een kind zit in de huid van de moeder, gebruikt haar al
gebruikte omhulsel als het zijne.



 


Boekgrrls

Laatste keer bijgewerkt: 05/10/08  Eisjen

 
Woensdag Gedichtdag