Janera de Vries is al zo vaak in haar leven verhuisd dat ze niet goed weet waar ze thuis hoort. Omdat haar vader werknemer was bij een grote oliemaatschappij, woonde hij in Curaçao, in Venezuela, Oman, Borneo, Engeland, Nigeria, Amerika, en zijn vrouw volgde. De kinderen, Janera en Hugo, hadden niets in te brengen.
Nu ze advocaat geworden is heeft ze besloten om naar Curaçao te gaan, het land waar ze geboren is. Tot haar achtste heeft ze daar gewoond. Ze is behoorlijk onzeker als ze in haar eentje aankomt op het eiland dat ze eigenlijk helemaal niet kent. Ze is een Curaçaose, maar spreekt geen Papiaments. In de ogen van de Antillianen is ze geen inlandse en dat wordt haar ingewreven.
Ze probeert zich toch een plaats te verwerven, omdat ze vindt dat ze daar recht op heeft en doet dat behalve privé ook in haar werk. Als advocate krijgt ze een zaak toegewezen, waarbij ze tegenover een echte Curaçaoënaar komt te staan. Ook een blanke, die duidelijk zijn minachting over haar pogingen tot inburgeren laat blijken. Ze wil kost wat kost het proces winnen, zichzelf bewijzen, aan hem maar ook aan zichzelf.

Aliefka Bijlsma is zelf op Curaçao geboren, was net als haar hoofdpersoon
dochter van een ex-pat. Ze heeft haar hoofdpersoon evenwel ouders meegegeven die in tegenstelling tot haar eigen ouders, niet echt aandacht hadden voor hun kinderen. Dat gevoel van niet-thuis-horen komt heel goed over. De pogingen van Janera om er bij te horen zijn wanhopig. Ze blijft echter aan de buitenkant. Bijlsma beschrijft de uiterlijke schijn naast de onderliggende problemen. Hoe men de inmenging van Nederland heeft verwelkomd en verworpen. Over de invloed die het klimaat op de mensen heeft, de invloed van de oliemaatschappij. Over de machocultuur die er heerst. Er zit dus genoeg in om de lezer te boeien en toch mis ik iets. Niet alleen Janera blijft aan de buitenkant, ik heb dat gevoel als lezer ook. Kan natuurlijk ook de bedoeling zijn, maar het mist voor mij overtuiging.

"Jij bent toch een Curaçaose vrouw?"
Ze tekende krullen in het zand met haar vinger.
"Als het feit dat ik hier geboren ben betekent dat ik een Curaçaose ben?"
Als iemand het mocht weten was hij het wel, deze oude wijze Antilliaan.
"je bent wat je voelt dat je bent en niet hoe de ander je definieert", zei Torsten."

"Zou jij ooit tevreden zijn met kruipen als je hebt kunnen vliegen?"

 

Marjo

 

Vond jij het niet onbegrijpelijk dat iemand die in haar leven zo veel heeft gereisd als de hoofdpersoon denkt dat ze, alleen omdat ze op Curaçao is geboren, vindt dat men haar moet accepteren? Dat ze verbijsterd is dat ze papieren nodig heeft om het land in te komen?  

Ze verstaat nauwelijks een woord van de lokale taal en gaat er toch van uit dat het 'haar' land is.
Ik was verbijsterd en heb het boek niet uit kunnen lezen. Zo veel cultuur naïviteit na zo veel jaren rondreizen. Het enige wat ik kon bedenken was "dat krijg je dus als je in een Shell-kamp woont, maar men alleen maar 'goed doet' voor de lokale bevolking". Ik vond het typisch irritant Nederlands gedrag waar men vaak vind overal recht op te hebben en nooit schijnt te weten hoe goed we het hebben.

Ik neem een boek nooit zo letterlijk..
Dat de hoofdpersoon dit dacht was wel naïef, en ze bleek dus ook steeds weer tegen die muren op te lopen. Misschien was dat wel wat de schrijfster bedoelde te vertellen? Dat je niet automatisch ergens thuishoort, dat je daar moeite voor moet doen?
Het is geen autobiografisch boek, Bijlsma heeft alleen elementen uit haar eigen leven gebruikt. En zo heb ik het ook gelezen: als een roman.

het zit een beetje anders: op Curaçao wordt niemand maar dan ook niemand geaccepteerd - al is men geboren op het eiland - als echt eigen landskind wanneer men een poos of poosje buiten het eiland heeft geleefd. ik ken het boek niet. het spreken van papiamentu heeft niets met accepteren te maken. (ze vinden het leuk als je het probeert te spreken, maar het helpt niets aan je makamba-status) ook al ben je pikzwart en leeft je hele familie op het eiland en spreek je de taal vloeiend, wanneer je bent weggeweest word je gezien als zwarte makamba, d.w.z. zwarte (nederlandse) witte, aangetast en beïnvloed door westerse (nederlandse) waarden en normen. zelf je eigen familie schaamt zich voor je (al of niet vermeende) niet-eilandachtige gedachten en manier van aanpakken.

ter info: tot begin dit jaar waren alleen engels en nederlands de offieciële talen op curaçao, papiamentu is dit jaar pas als derde officiële taal erkend. wanneer men op curaçao geboren is, is men wettelijk yu korsow en heeft men geen papieren nodig voor immigratie, behalve de uitschrijving uit nederland.

het is helaas deze makamba afkeer die het eiland klein en onderontwikkeld houdt, en de jeugd kansen tot ontplooiing ontneemt.
landskinderen met een opvoeding en opleiding in het buitenland komen niet aan de bak. de politiek wordt beheerst door lokalen die de bevolking het liefst zo dom mogelijk houden, het zakenleven wordt geleid door nederlanders, amerikanen, surinamers en pakistani, en tegenwoordig meer en meer zuidamerikanen en chinezen.

dit alles is een algemeen bekend, maar niet zo luid uitgesproken, probleem.
als de schrijfster iemand neerzet die zich hierover verbaast, dan neemt ze het nederlandse perspectief. mensen die de lokale situatie niet kennen, willen zich inderdaad nogal eens opwinden over het navelgestaar van de eilanders, die de rest van de wereld niet wensen te erkennen.

ceremony van silko gaat ook over de terugkeer van iemand naar het indiaanse geboortedorp, waar men bang is voor alle invloeden die hij heeft ondervonden bij zijn verblijf in de amerikaanse maatschappij.
same problem. botsing van cuturen. men houdt de kinderen liever in het dorp dan ze naar school te sturen. velen komen immers niet meer terug en het volk slnkt, oude waarden en normen verdwijnen en hun way of life is gone for ever....

ben nu reuze benieuwd hoe het bonaire zal vergaan. 12000 mensen die een nederlandse gemeente gaan zijn met bijzondere status. ik verwacht dat de politici van curaçao een hoop lawaai gaan maken en uiteindelijk poepie jaloers zullen zijn op bloeiend bonaire, waar de grond- en huizenprijzen nu al de pan uit koken.