Amy Bloom Op zoek Oorspronkelijke titel: Away

In september 2009 lazen we gezamenlijk Away van Amy Bloom, in het Nederlands vertaald als Op zoek.

Dinsdag is het zo ver: dan staat Away, van Amy Bloom op het programma.

Het boek is in Amerika enthousiast ontvangen. Zo stond het vorig jaar september (een jaar geleden) op de LA Times #1 Bestseller List, naast o.a. The Road van Cormac McCarthy, Water for Elephants van Sara Gruen -- en okee, The Alchemist van Coelho ;)

Waar gaat het boek ook weer over? Hier de aanbeveling op de Boekgrrls website.

Er bestaat een legende dat een Joods-Russische emigrante in 1927 te voet van New York terugkeerde naar Siberië. Dit verhaal is waarschijnlijk niet waar, maar het triggerde Amy Bloom wel om 'Away' te schrijven. Van de VPRO-site:

"Samengevat in een paar zinnen lijkt de plot die van een goedkope tearjearker. Lillian Leyb, een vrouw van tweeëntwintig, ontkomt aan een pogrom in een Russisch dorpje en probeert – straatarm, de taal nauwelijks machtig en geplaagd door gruwelijke herinneringen aan haar uitgemoorde familie en verdwenen dochtertje Sophie – met vallen en opstaan een nieuw leven op te bouwen aan de Lower East Side van de jaren twintig. Tot een nichtje haar vertelt dat haar kleine meisje nog leeft, ergens in Siberië. Dan begint Lillian, grotendeels te voet, aan een barre tocht dwars door Noord-Amerika en Alaska, op weg naar de Beringstraat en een boot naar haar kind."

Let vooral op het woordje "lijkt" in de eerste zin ;) Ik citeer ter geruststelling ook even van Maupi Leest

"Het heeft alles in zich voor een mierzoetig verhaal van tegenspoed en weerzien, maar in Blooms woorden is het een weerbarstige vertelling over armoede en wilskracht, het New York en overige Amerika van begin jaren 20 in een 'dog eat dog'-wereld, opportunisme rechts en links, kleine mensen met pretentieuze ideeën en grote geesten met bescheiden dromen."

Waarom wilde IK het boek lezen? Ik hoorde vorig jaar veel positieve geluiden via weblogs en het Bookcrossingforum, zodanig dat ik het op mijn verjaarslijstje zette. Op die manier was ik immers ook aan mijn favoriete boek van 2008 gekomen: The Teahouse Fire. En toen ik het in februari werkelijk kreeg heb ik me dus tot deze maand moeten beheersen... Want het is natuurlijk veeeeeel leuker om samen met jullie te lezen! Alleen heb ik het afgelopen week vast opgepakt, nadat ik The Mapmaker's Wife uitlas  – na die trage leeservaring wist ik tenslotte niet hoe lang ik over dit boek zou doen! Maar nu heb ik het bijna in 1 ruk uitgelezen... Het leest dus makkelijk weg :)

Een prachtig boekje, dat je zo de roaring twenties mee inneemt, maar je daarnaast ook een buitengewoon mooi beschreven strijd van een moeder die alleen maar haar dochter wil terug zien te vinden. Enige minpuntje is dat het boekje wel erg dun is, waardoor de reis van Lilian lijkt te bestaan uit louter avontuurlijke gebeurtenissen. Iets meer lettertjes om ook de tijd daartussen wat toe te lichten zou het verhaal meer impact hebben gegeven."

Wat ik niet beschreef maar een andere grrl gelukkig wel is de manier waarop Lilian haar thesaurus gebruikt om zich de Engelse taal eigen te maken. Een leuk detail, zeg maar.

Nu staat dat boek al heel lang op mijn plank, en ik ben er al twee keer in begonnen, maar mij trekt het blijkbaar niet. Want ik heb het weer netjes teruggezet. Misschien ooit, maar niet voor deze maand.

De joodse Lillian Leyb verliest haar man, ouders en dochtertje Sophie dankzij een willekeurige inval van Russische 'politiemannen'. Haar familie is op gruwelijke wijze omgebracht, haar dochtertje, die ze gauw verstopt heeft, is verdwenen. Lilian zoekt haar eindeloos maar Sophie is en blijft weg. Nu ze alles is kwijtegraakt is de stap om te emigreren naar Amerika niet te groot, ze kan bij nicht Frida wonen, die heeft ruimte voor familie en dierbare vrienden... Het is 1924.
Eenmaal in Amerika blijkt dat die ruimte gedeeld moet worden, met Judith en enkele mannen die tegen betaling een slaapplek hebben in het huis van haar nicht. Frieda zelf slaapt in de keuken, op twee tegen elkaar geschoven stoelen. De 3 vrouwen verdienen de kost met naaiwerk tegen stukloon.
Het motto van Lillian is 'As me muz, ken men' (Als je moet kun je het ook). Zo bluft ze zichzelf in een baan bij Reuben en Meyer Burnstein, de grote bazen van het Jiddische theater aan de Lower East Side in New York. Al snel is ze de minnares van vader Reuben, krijgt een eigen appartement en heeft het goed. Maar dan komt Raisele naar Amerika en die vertelt dat Sophie nog in leven is... in Siberië. Lillian zal en moet terug naar Rusland om haar dochter te zoeken maar heeft geen geld. De Burnsteins willen niet dat ze weggaat, zeggen dat Raisele liegt omdat zij Lillians plaats wil innemen. Vader en zoon
willen haar ook niet aan geld helpen om de reis te kunnen maken.
Alleen Yaakov, de goede vriend van Reuben Bernstein helpt haar via zijn contacten op weg. Maar veel hulp kan hij niet geven, voor Lillian is het echter genoeg om op reis te gaan. Ze kan door bemiddeling van Yaakov onder de hoede van een spoorwegman als verstekeling per trein naar Seattle reizen, maar de spoorwegman stelt daar wel wat tegenover...
Met eindeloze wilskracht en doorzettingsvermogen worstelt Lillian zich door Noord-Amerika richting Alaska om daar de oversteek te maken via de Beringstraat naar Rusland. Haar reis is vol ontberingen. Ze wordt onder de hoede genomen door Gumdrop, een zwart hoertje, ze raakt betrokken bij moord, ze ontmoet John, een einzelgänger die ontdooit als hij met Lillian in contact komt, hij zal veel voor Lillian gaan betekenen.
Ze bezit niets op een paar kledingstukken en enkele giften van mensen na. De reis gaat voort en voort, het laatste stuk naar de Beringstraat zelfs te voet door het desolate gebied langs de Telegraph Trail.
Bereikt ze Siberië? Zal ze Sophie vinden?

In een interview vertelt Amy Bloom dat haar idee ontstond door een volkslegende uit Alaska . 'Toen ik eenmaal in Alaska was voor research, bleek dat eigenlijk niemand zeker kon weten dat die vrouw inderdaad naar Rusland liep, omdat ze geen woord Engels sprak." Het verhaal is dramatisch maar wordt niet dramatisch gebracht, eerder nuchter. Lillian is, nadat ze haar familie kwijtgeraakt is, ook nauwelijks meer te raken, ze neemt alles zoals het komt en doet alles wat moet gebeuren, haar motto is haar richtlijn. Het aparte is dat over de mensen die uit Lillians leven verdwijnen kort en krachtig de verdere levensloop vertelt wordt. Deze personages staan als een huis. Vooral Gumdrop en Yaakov zal je niet snel vergeten. Het is het fascinerende verhaal over een moedige vrouw en moeder. Indrukwekkend!

Ik had vooral in het begin moeite met het taalgebruik, sommige zinnen moest ik ook een paar keer lezen. Kan met de vertaling te maken hebben.

Deze zin heb ik minstens 2x moeten lezen voor ik hem begreep: (blz. 116 - Lillian is net wakker geworden bij Gumdrop..)
"Lillian had een beeld gehad van een toevallig pension in Canal Street of een ruwhouten hut (of zelfs wigwams of iglo's, zoals die welke ze op de rollen van Yaakov had gezien, waar ze van alles zou kunnen meemaken, maar daar zou afgunst - om schitterend geemailleerde borden en kopjes en schotels die stonden te blinken in een porseleinkastje van esdoornhout en om een stralende, moderne ijskast en een blauwe fluwelen en een bijpassende fauteuil - niet bij horen)."

Ik zou zo'n zin niet op die manier in het Nederlands formuleren. (.. had een beeld gehad .. zoals die welke .. vind ik niet zo mooi). Nu ben ik wel heel benieuwd hoe de Engelse versie is.

[x] Zo staat het er in het Engels:

Lilian had envisioned the occasional Canal Street boardinghouse or a rough log cabin (or even wigwams or igloos, like the ones she'd seen in Yakov's scrolls, where whatever she would have to experience, envy - of brilliantly enameled plates and cups and saucers glimmering in a maple china cabinet and a bright modern icebox, and a blue velvet divan and matching armchair - would not be part of it).

Ook een zin die je wel twee keer moet lezen, vind ik, maar ik ben het met je eens dat die vertaling geen schoonheidsprijs verdient. Envisioned lijkt me meer 'had zich voorgesteld', 'zoals die welke' is erg lelijk en ik heb ook geen idee wat ik me bij een stralende ijskast moet voorstellen. Beetje een haastvertaling, misschien?

ik viel niet over die stralende ijskast omdat ik me de tijd nog herinner van voor de ijskast. wat een heerlijk ding toch, zelfs die ouderwetse waar een blok ijs in moest. hadden wij in indonesië. de huisknecht of de tuinman sjouwde daar om de paar dagen een groot blok ijs in. goed dat die tijden voorbij zijn vind ik.

maar ja, we leven nu in the age of stupid. het zal voor het milieu beter zijn misschien als deze tijd ook voorbij is.

bevalt goed dit boek. spannend en leerzaam ook. arme immigranten in New York in de jaren 20. een harde wereld. Je kon maar beter niet te afwijkend zijn toen, Joods of homo, of beide. Oost Europa, waar ze vandaan kwamen, was nog harder.

ik kan hier helaas de engelstalige versie van ons maandboek niet lenen. Ik heb de indruk dat ik bij het lezen van de vertaling veel moois gemist heb. Ik mis ontzettend het sappige amerikaans dat ik verwacht had. Deze tekst is droog en ik moet nogal eens een zin opnieuw lezen omdat die maar niet tot me wou doordringen.

omdat ik het er in het weekend over had heb ik nog eens Roman Vishniac: A Vanished world erbij gepakt, een fotoboek met prachtige zwart-wit foto's uit Joodse gemeenschappen in oost europa. er is voldoende van hem te vinden op het web, bijvoorbeeld in Wikipedia; om een beetje in de sfeer te komen van de wereld die Lillian, de hoofdfiguur uit 'Away' moet ontvluchten.

Zijn er nog meer grrls die Op zoek bijna uit hebben?

Ik vind het een bijzonder boek. Ik denk al een halve week na over het verschil tussen: Away en Op Zoek.
Als je erover denkt om het te kopen en je kan engels lezen zou ik je zeker aanraden om het engelse origineel te kopen. Ik denk dat ik dat ongezien kan doen.

Ik heb het ongeveer een jaar geleden gelezen, in het Engels, het las geweldig weg. Scoorde bij mij vrij hoog, want de heldin was een vrouw naar mijn hart en het boek liep als een trein.

Omdat er zoveel gebeurt, in een relatief dun boekje, vond ik dat toch wel heel knap. Een heel leven in beknopte weergave. Dus misschien ligt het aan de vertaling. Ik vond het een erg goed boek.
Ik weet dat sommige kritieken die er waren, vonden dat de zijlijnen niet goed waren uitgewerkt, maar dat vond ik nou juist zo knap. Ze waren kort en bondig toch een geheel. Eigenlijk zo goed dat ze nog veel meer boeken kan schrijven, met de bijfiguren in de hoofdrol!
Ik geloof dat Bloom een korte verhalen schrijfster is, van origine, en dat kun je heel goed merken.
Vooruit meisjes, nog even snel lezen dit boek, het is de moeite waard! Het leest als een trein! In het Engels in ieder geval. En voor iemand die van Arctische toestanden houdt, hier of aan de andere kant van de oceaan... een lekker lekker boek! Plezier er mee.

ik vraag me af of iemand die de VS niet goed kent kan begrijpen wat er allemaal gebeurt? wij west europeanen zijn gevoed met amerikaanse verhalen (tv), waardoor wat er gebeurt ons (mij althans) helemaal niet vreemd is, maar hoe zou dat zijn voor iemand die daar weinig van kan herkennen?

ik wil de amerikaanse versie nog een keertje in handen hebben om te kijken

ik vond de tweede helft genoeg materiaal bevatten voor wel vijf romans ze gaat er erg snel doorheen, maar ik vind dat zeker niet slecht misschien zou ik die vijf romans wel graag lezen, maar dat is iets anders ze mag er van mij een tv serie van maken met twintig afleveringen van een uur of zo; zal ik zeker naar kijken

amerikanen houden van korte verhalen en geven die de eer die ze toekomt
in nederland doen korte verhalen het zelden goed genoeg voor genoeg verkochte exemplaren imo

maar ik snap iets niet van de laatste alinea. de laatste zin: 'het eerste dat ze zag was zijn hand'. voor de grrls die het nu lezen, als je het uit hebt: wat vind je van die laatste alinea? klopt het op deze plaats?

dat beeld van een hand zit ook in het begin. de hand van Osip speelt ook een rol, maar een heel andere dan de hand van John.

v
e
r
k
l
a
p
p
e
r

De voorgaande alinea's zijn weer een soort fast forward in het leven van John en Lilian. De laatste alinea eindigt ermee dat ze elkaar -- op leeftijd en op bezoek bij een van hun kinderen -- uit het oog verliezen in de drukte op de Fisherman's Wharf in San Fransisco (seen it, been there, done that ;) De laatste zinnen van die alinea [p.271], voorafgaand dus aan de allerlaatste alinea van het boek, waarover je vraag ging:

"'I thought I had lost you.' They are standing, wet-faced and smiling, with their arms around each other when their daughter comes upon them. Her father says to her mother, You couldn't if you tried."

Vervolgens springt het boek terug in de tijd naar het moment dat Lillian op de kust is gestrand onderweg naar Siberië, en -- hoe onwaarschijnlijk -- ze John hervindt. 'Het lot' (or whatever) heeft ze in deze onwaarschijnlijke situatie opnieuw samengebracht; ze zijn als het ware voorbestemd.

Getsie, wat klef ;) Maar volgens mij gaat het boek daar niet over. Het beantwoordt alleen wel je vraag of deze alinea hier thuishoort.

mooi hè, die aansluiting met 'I thought I had lost you' en de scene waar ze john weer vindt na maanden zoeken van beiden. zeer onwaarschijnlijk, maar dat mag van mij in fictie. ik vond wel mooi van haar keuze van de flashback/-forward keuze de laatste zin:' The first thing she saw was his hand.' zal er in het engels wel staan.

New York 1924. Lillian Leyb staat in de rij om als naaister te worden aangenomen bij het Jiddische theater aan de Lower East Side. Met wat leugens en lef lukt het haar. Al snel is ze het liefje van de bloedmooie Meyer Burnstein. Maar dat is slechts buitenkant. Meyer is homo en haar feitelijke minnaar is Meyers vader Reuben. Nu hoeft ze niet langer bij tante Frida op een gedeelde kamer te slapen. Toch wordt ze iedere nacht gillend wakker om haar in Rusland uit jodenhaat afgeslachte familie. Dan hoort ze van een nichtje, ook gevlucht naar de USA, dat haar dochtertje Sophie nog in leven is en in Siberië zou verblijven. Zonder geld of begeleider komt een tocht over land naar Siberië neer op zelfmoord. Maar Lillian is niet te stoppen. De enige die haar helpt is Yaakov, Reubens beste vriend. Via hem kan ze als verstekeling met de trein naar Seattle reizen. In Seattle ontmoet ze het hoertje Gumdrop die zich over haar ontfermt. Het loopt mis als ze samen het door Gumdrops neef en pooier ontvreemde geld terugstelen. Lillian vlucht per schip naar Canada. Daar ontmoet ze de jonge weduwnaar Arthur Gilpin, die haar ook al onder zijn hoede neemt: hij zet haar een half jaar in de gevangenis. Als ze vrijkomt, is het beter weer om door te reizen naar Dawson City.
In de gevangenis komt het tot een vriendschap met de uit China afkomstige Chinky. Vreemd genoeg volgt er dan een hoofstuk (O Beautiful City) waarin het verhaal van Lillian onderbroken wordt en de verdere levensloop van Chinky verteld wordt. Waarom? Waarom dan niet ook die van Gumdrop of Arthur Gilpin?

Na een liefdevol afscheid van Arthur en diens nieuwe vrouw Lorena (die haar leert kaarten) vervolgt Lillian haar tocht. Ze volgt het gebied langs de Telegraph Trail, aanvankelijk per ezel, later te voet. Het is een barre tocht. Meer dood dan levend, met bevroren en ontstoken voeten bereikt ze Refuge Cabin Number Nine waarheen John Bishop zichzelf verbannen heeft. John is een stugge man die niet echt zat te wachten op een vrouw onder de luizen en infecties. Maar hij verzorgt haar wonden, wast haar haar en geeft haar te eten. Vroeg in de morgen vertrekt Lillian, ze móét verder. Maar ze keert om en John wacht op haar.
Het boek is dan bijna ten einde, maar in dat kleine laatste stukje las ik een zeldzaam mooie liefdesgeschiedenis.

Misschien was het nodig om Chinkys verdere verhaal te vertellen, ook al viel dat buiten Lillians waarneming, om zonder al te veel ‘stijlbreuk’ ook Sophies levensverhaal nog even in vogelvlucht te bespreken.Deze lezer zou het in ieder geval erg onbevredigend hebben gevonden als ze niet wist of Sophie inderdaad nog leefde of niet.

En wat vond ik er van van? Ik ben er niet zo lyrisch over als andere grrls - voorzover ik het me herinner. Dat zal veel te maken hebben met het feit dat ik op vakantie was. Een vakantieboek was het bepaald niet. Maar dat laatste deel, die tocht door niemandsland waar overal gevaren op de loer liggen, waar dagenlang geen mens te bekennen is, heeft wel veel indruk gemaakt.

Ik las deze bespreking vooral omdat ik nieuwsgierig was naar je bewonderingsniveau. Vond het zelf allemaal niet zo geweldig als ik gehoord had dat het moest zijn, dus een beetje minder was wel welkom. Raar dat een mens, dit mens tenminste, die bevestiging kennelijk toch wel zoekt.

Ik heb dit maandboek ook uit en ben daar eigenlijk wel blij om, want echt aanspreken deed het me niet. Een aparte ervaring want ik vond het boek wel goed geschreven en het verhaal inhoudelijk wel interessant, maar het verhaal en personages kwamen voor mij niet echt goed tot leven. Ik denk dat dat kwam doordat, zoals een andere grrl schreef:

“Het ging eigenlijk allemaal nogal snel... soms té, voor mij! Wat bijv. een urenlange ellendige treinreis moet zijn is (bijna) in een vloek en een zucht voorbij en ook bij Lillians verblijf in een heropvoedingsgesticht kreeg ik niet het gevoel dat ik verwachtte: dat de tijd tergend langzaam verstrijkt en daardoor wel 3x zo lang lijkt.”

Dat Bloom hiervoor heeft gekozen omdat ze het boek heeft willen schrijven alsof het een kort verhaal is, vind ik een merkwaardige verklaring. Ten eerste vind ik het raar om ervan uit te gaan dat je een kort verhaal en een roman op zelfde manier zou moeten schrijven: het zijn volgens mij twee verschillende kunstvormen waarin je dus verschillende schrijftechnieken kunt gebruiken. En ten tweede moet een goed geschreven kort verhaal de lezer net zo goed als een roman in z´n greep krijgen. Dat kan volgens mij zowel met veel als met weinig woorden. Natuurlijk zijn er tegenwoordig zat boeken waarin best een kwart of de helft van de tekst gemist zou kunnen worden, maar dat geldt wat mij betreft net zo goed voor dikke als voor dunne boeken ;-)

Verder had ik soms last van de moeilijk opgezette zinnen waarvan andere grrls in hun mails een voorbeeld geven: voordat ik die zin begreep moest ik hem zowel in het Engels als in het Nederlands twee keer lezen. Uiteraard valt er altijd wel iets af te dingen op de keuzes die een vertaler maakt, maar ik vind het toch jammer dat als een boek niet goed wegleest onmiddellijk naar de vertaler wordt gewezen. Ik had van dit boek zowel de Engelse als de Nederlandse versie in huis en vond op de vertaling niet veel aan te merken. Omdat ik het taalgebruik van Bloom niet moeilijk vond heb het grootste deel van het boek in het Engels gelezen maar dat heb ik tegen het einde opgegeven omdat het verhaal me teveel op afstand bleef en ik dacht dat dat misschien toch met mijn begrip van het Engels te maken had. Maar in het Nederlands bleef het zo, zodat ik, zoals gezegd, blij was toen het boek uit was.

Ook ik vond Away geen topper, maar dat tegenvallen overkomt me de laatste tijd zo vaak, dat ik het haast niet meer durf te schrijven. Daar hebben we die chagrijn weer. Het is ook wel bar dat ik nu al bijna niet meer weet waar die Mockingbird over ging, zo weinig indruk heeft dat verhaal gemaakt.
(O gelukkig, er komt iets terug, dat waren die kinderen en die rechtszaak. Nog geen totáál geheugenverlies).
Ben nu wel met buitengewoon veel genoegen De Opwindvogelkronieken van Murakami aan het lezen. Hij zit nu in die put en de touwladder is weg, mijn eigen claustrofobie dampt die put uit. Al die onwaarschijnlijke sferen en verhalen, ze gaan erin als koek. Heerlijk.
Je snapt niet dat psychologen niet allang profielen hebben kunnen ontwerpen naar iemands boekensmaak, het moet toch wel veel over ons te zeggen hebben dat boek A je niks doet terwijl boek B je hevig boeit. Ik kan er zelf echt niet achter komen wat de sleutel is, maar een psychologische duiding is een gat in de markt volgens mij.
Zeg mij wat u leest en ik zal u zeggen wie u bent.

Ja, dat zou mooi zijn, en een ieder de tijd schelen die het haar (hem) kost om zich door boeken heen te worstelen die het tóch niet blijken te zijn. Natuurlijk mogen wij boekgrrls niet klagen want we kunnen soms wel enige steun vinden op deze lijst (als die-en-die dat een goed boek vind moet ik het ook maar eens proberen), al moet ik toegeven dat ik na al die jaren nog niemand ontdekt heb die precies dezelfde smaak heeft als ik ;-)))

En dat gevoel van “Daar hebben we die chagrijn weer” herken ik, ik voel mezelf dan diegene die weer op alle slakken zout begint te leggen. Maar ik sterk me maar met de gedachte dat we hier toch echt vrij onze mening mogen uiten, dat (kan het afgezaagder?) smaken verschillen en, en dat is wel erg belangrijk, dat ik af en toe ook boeken lees die ik wél heel goed vind. Er was een periode waarin dat niet het geval was, maar die is gelukkig voorbij. Nu ben ik er makkelijker in geworden om boeken niet uit te lezen als ik er niet enthousiast van word en accepteer ik dat ik niet van alle boeken houd - ook niet van sommige boeken waar heel veel anderen wel erg van onder de indruk zijn.

Iemand schreef:
“Je snapt niet dat psychologen niet allang profielen hebben kunnen ontwerpen naar iemands boekensmaak, het moet toch wel veel over ons te zeggen hebben dat boek A je niks doet terwijl boek B je hevig boeit. Ik kan er zelf echt niet achter komen wat de sleutel is, maar een psychologische duiding is een gat in de markt volgens mij.”

Mijn antwoord:
Oh, dat zie ik helemaal voor me. "Ha! U bent literair type oud rose; uw boekenkast is op de 2e etage en uw koopjes liggen achterin de zaak. Voor uw type zijn er overigens meer koopjes dan voor welke kleur ook, omdat u nogal in de klassieke klasse valt. "

Ik vond Away wel een fijn en leesbaar boek, omdat het me meesleurde in een noodtempo, omdat ik de karakters kleurrijk vond en omdat de schrijfstijl van Bloom me erg aansprak.

Boekgrrl Dettie op de Leestafel
Boekgrrl monalisa op haar weblog
Boekgrrl Else op Elsjelas
 


 

Nog meer over dit boek....: 

schrijver: 

boektitel: 

Op zoek / Away

isbn: 

9789046803066

genre: 

leeslijst: 

maand: