winner of the Man Booker Prize 2007

SAMENVATTING VAN DE MAILS

INHOUD

Enkele boekgrrls schreven een summiere samenvatting van het verhaal. De eerste was zo onder de indruk van het boek, dat het lang niet lukte:

Dit is zo’n prachtig boek. Alles wat je erover opschrijft doet het eigenlijk tekort merk ik. Daarom ligt het alweer een paar weken op mijn bureau. Nu dan toch een poging iets gestructureerder over het boek te schrijven.

De ikpersoon, de Ierse Veronica Hegarty, moet het lichaam van haar broer Liam ophalen in Engeland. Hij is verdronken, het is duidelijk zelfmoord. De gebeurtenissen in de dagen vanaf het moment dat Veronica hoort dat hij dood is, tot in de weken (maanden?) na de begrafenis, zijn de weken die in het boek dwars door elkaar lopen.

Natuurlijk gaan de gedachten van Veronica in deze weken uit naar de jeugd die ze met haar broer deelde. Het enorme gezin, met een moeder die het leven niet aan kon en een vader die niet zo in beeld is. Drie kinderen die bij opa en oma gaan logeren als moeder weer eens door het ijs is gezakt. En de onduidelijkheid over wat er bij opa en oma gebeurt, waarover Veronica fantaseert waarbij ze zich bewust is van het feit dat de fantasieën niet per definitie de werkelijkheid representeren, maar tegelijkertijd wel met de zekerheid dat die werkelijkheid niet fris was. En hoe door het ineen passen van de puzzelstukjes de ikpersoon de grip op haar eigen leven dreigt te verliezen.

 

Een tijdje later schreef een grrl:

Voor mij was het het verhaal van iemand die even helemaal de weg kwijt is als haar broer(tje), met wie ze minder dan een jaar van leeftijd verschilt, opeens doodgaat. Wat er daardoor met haar gebeurt, heeft ze niet meer in de hand. En ze slaat verzinnend aan het herinneren. Die herinneringen leiden tot inzicht: niet alleen in de dood van haar broer, ook tot zelfinzicht, tot een beter zien van de overige gezinsleden en zelfs dus van de reeds lang overledenen.

Het boek geeft een verslag van die zoektocht naar het nauwelijks herinnerde, afgewisseld met een heden waarin de hoofdpersoon gekke dingen doet en amper standhoudt. Het hoogtepunt is dan The Gathering: als Liams lichaam eindelijk van Londen naar Dublin is overgebracht en hij opgebaard ligt in het ouderlijk huis.

De lezer raakt bij dit alles op een geraffineerde manier zeer emotioneel betrokken.

 

En nog weer later schreef een ander:

Drie verhaallijnen lopen door elkaar, en om het ingewikkelder te maken is de vertelster nog niet geboren in een van die verhaallijnen en kan ze dus niet alles weten wat er gebeurd is. Dat verzint ze er bij. Ze zegt dat ook, en kan dus even vrolijk later zeggen dat het misschien wel anders gegaan is.

En nog kan het ingewikkelder: als het gaat om belevenissen die ze wel zelf heeft meegemaakt, is haar herinnering of die van andere mensen niet altijd zuiver. 

Je moet er dus je hoofd bijhouden om het verhaal te kunnen volgen.

Drie tijdvakken, (misschien ondeugdelijke) herinneringen en fantasietjes om de leemten te vullen, dat alles door elkaar. Zou Enright dat trouwens niet gedaan hebben dan was het een vreselijk saai boek geweest, want er gebeurt niet zo veel.

Hoofdpersoon is Veronica. Zij heeft elf broers en zussen. Broer Liam heeft zelfmoord heeft gepleegd in Engeland. Veronica gaat er voor zorgen dat het stoffelijk overschot naar Ierland komt en daar komt de familie bij elkaar voor een wake. Met Liam had Veronica een sterke band. Toen ze nog jong waren hebben ze samen gelogeerd bij hun oma. Veronica vertelt het verhaal van haar oma, het verhaal van haar eigen jeugd en die van Liam dus, en het verhaal van nu.

Je zou verwachten dat het in het boek draait om de zelfmoord, maar eigenlijk lijkt niemand er erg in geïnteresseerd waarom hij dat eigenlijk gedaan heeft. Men is vooral met zichzelf bezig. Ook Veronica bekommert zich meer om haar eigen leven, haar gezin, dan over het hoe en waarom. Maar ze heeft tijd om te piekeren, en dat is hetgeen we lezen.

 

En tot slot:

Ik las een ontroerend en wrang verhaal over/van een vrouw in shock. Haar liefste broer Liam heeft zich verzopen, nadat ie zich jarenlang had bezopen.

En ze probeert hun geschiedenis en dat van hun ‘pathetic family’ (12 kids + 7 miskramen) geordend te krijgen. Wat niet lukt   natuurlijk. Beelden uit je jeugd zijn toch misschien maar gewoon verbeeldingen?

Ja   het verhaal springt van hot naar her. Van nu naar ooit. Van ‘echt’ naar

‘what might have been’. Veronica (de hoofdpersoon) raakt de kluts kwijt nadat zij het lichaam van haar broer in Brighton moest identificeren. Man en kinderen verdwijnen naar de achtergrond. Over haar familie wil ze nadenken.

Over oma Ada bij wie ze vaak logeerde. Haar huis, haar mannen, hun geheimen misschien. Over liefde en dood, daar gaat het om. Of misschien andersom, want veel dood. En over liefde die bijna haat is. Of andersom.

‘The Gathering’ verwijst naar de dagen rond de begrafenis van Liam. De familie is van her en der bij elkaar gekomen. Waken, eten, drinken. Maar de titel verwijst tevens en vooral, lijkt me, naar het proces van Veronica: de poging de zaken op een rijtje te krijgen. Wat niet lukt.

 

 

SEKSUEEL MISBRUIK

Er was een redelijke concensus over het feit dat Liam tijdens zijn jeugd misbruikt werd. Of dat ook het geval was met de vertelster Veronica en haar zusje Kitty bleef onduidelijker. (Om het geheel enigszins te ordenen gebruik ik een * om een nieuw onderwerp aan te geven en een + als het om reacties daarop gaat. Helemaal sluitend is dat niet geworden.)

 

 

* Ik had wel verwacht dat Liam een misbruikt kind was, maar de verstelster was dat ook, en die huiseigenaar was echt een vreselijke rotzak. Hoe rot was een verrassing, zelfs voor mij, die toch graag de zwakten in de fictieve mens doorheeft. ;-). En dat oma er in mee had moeten gaan na alle opgevoerde toneelstukjes van keurigheid.

 

 

+ Die arme Liam, ja het was wel duidelijk dat hij zwaar misbruikt was en dat dat zijn leven minimaal getekend heeft. Mooi is dat open blijft of dat nu uiteindelijk een rol gespeeld heeft bij zijn zelfmoord.

 

 

* Ik heb het gelezen als juist een zoektocht naar het waarom van het afglijden van Liam in alcoholisme en depressie en uiteindelijk die zelfmoord.

 

 

+ Heb je daar een antwoord op gekregen dan?

 

 

+ het misbruik in zijn jeugd? de armoede en de verwaarlozing?

 

 

* Ik vond het vage verhaal van het misbruik (is het nu wel of misschien ook niet gebeurd?) niet echt overtuigend.

 

 

 

+ O, ik geloofde er onmiddellijk in, zeker na de vondst van de brieven.

 

 

 

+ Gezien de brieven/rekeningen die zij van hem heeft? En gezien het beschrijven van een schuldig samen zijn van de twee (ook betrapt door de kinderen!). Ik kom daarop door het andere boek dat ik las (Have ye no homes to go to, ook Iers), waarin een loanshark zich regelmatig in natura laat betalen als de vrouwen weer eens door hun zuipende mannen in de geldzorgen zijn geraakt.

 

 

+ Ja, dat denk ik ook, maar ze moest wel steeds zeggen: ‘noli me tangere’ (raak mij niet aan), kennelijk was dat nodig en had ie ‘roving hands’ so to speak.

 

 

* ‘Nolly me’ vond ik een vondst, en zo zaten er wel meer in. heel knap hoe je als lezer door de ogen van een achtjarig kind uiteindelijk toch de ware toedracht ziet. Iik had de ‘uitleg’ d.m.v. de gevonden brieven en rekeningen wel nodig.

 

 

* Ik zie nog die twee kinderen in die oude auto op blokken in de garage achter het huis zitten, waarlangs de seksverslaafde geheime minnaar / uitbuiter ongemerkt het pand in en uit kon. brrr.

 

 

* Ik denk dat de ikpersoon zich ook realiseert dat oma geen keus had. Het was óf de man zijn zin geven óf ten onder gaan. En aangezien kinderen (zo schrijft ze) ‘were of no consequence’ koos oma logischerwijs voor het eerste. Ril ril.

 

 

* Wat betreft zuslief: mijns inziens vraagt ze zich nog steeds af of zijzelf nou ook misbruikt is. En haar zusje Kitty?

 

 

+ Volgens mij heb je gelijk, ik heb dat ingevuld

 

 

+ De vraag of zijzelf en Kitty ook misbruikt zijn? Er wordt geen definitief antwoord gegeven. Ze weet het niet. Ze weet alleen dat ze niet graag of vaak in de garage kwam waar Nugent Liam misbruikte. Dus ik denk eigenlijk van niet. Ze is al zo ver met haar herinneringen en als dat nog opgediept zou moeten worden zou ze vast vanuit Gatwick nog niet naar huis willen gaan en met haar man vrijen. Wel denk ik dat Kitty ook op de hoogte is van wat er met Liam daar gebeurde:

‘Are you all right?’ And for a second, I think she knows what I am talking about.

Het zou in ieder geval kloppen met Kitty’s drankmisbruik.

Het boek eindigt positief: Liam heeft een zoon.

Positiever nog, vond Veronica en ikzelf ook, het inzicht dat een van haar broers een prettig gezin heeft met gelukkige kinderen.

Ook dat inzicht pleit er bij mij voor dat Veronica haar dal heeft bereikt en weer omhoog kan klimmen en dat er dus niet nog meer vuil opgegraven hoeft te worden.

 

OVERIGE VRAGEN/OPMERKINGEN EN ANTWOORDEN/REACTIES

 

 

* Een vraag die me bijbleef: de uitspraak ‘Comfort me with apples’ zou uit het Oude Testament afkomstig zijn. Ik denk dan natuurlijk meteen aan Adam en Eva. Kent iemand de juiste context?

 

 

+ Hierop volgde als antwoord de hele tekst van de Song of Solomon waarin de regels´ Like an apple tree among the trees of the forest, So is my beloved among the young men´ het belangrijkst zijn.

 

 

* Vond op blz. 75 het afscheidnemen van de kleinkinderen van de overleden grootvader opmerkelijk beschreven. ‘Ik hoopte dat het krioelde van de maden onder dat pak’.

 

 

+ Maar vlak daarvoor staat dan ook dat Veronica Charlie haat. Dat doet ze niet, maar ze neemt het hem kwalijk dat ze tegen haar zin afscheid moet nemen van een dode.

 

 

* Direct daarna iets wat ik niet snap: ‘Liams hand op mijn onderarm, al blauw van verrotting’. Mijn onderarm blauw van verrotting??

 

 

+ Nee, Liams hand ‘already livid with decay’.

Een pagina eerder staat er: I think we both knew, as he leaned forward to touch Charlie’s poor dead hand, that Liam would die. (p. 64) En dat kun je natuurlijk onzin vinden, maar ik geloof wel dat je je zulke dingen kunt menen te herinnerinen.

 

 

* En als de grootmoeder haar hand langs de kaak van grootvader legt: ‘Het duurde even voordat we beseften dat ze vastzat.’ Huh.

Dit moet waarschijnlijk de angstige verbeelding van de kinderen voorstellen?

 

 

+ Ja, inderdaad. Ik vind dat mooi, de liefde van Ada wordt hier subtiel weergeven, vooral door de volgende zin:

It was a while before we realised that she was stuck.

And another while before someone came up behind her and pulled her palm away from the cold cheeck, looking over his shoulder, as he did so, to say, ‘That’s enough now.’ (p. 65)

 

 

* De opmerking ‘het gaat altijd over moeders en drank’, werd beaamd door een ander. Ze schreef verder: de relatie tussen Veronica en haar moeder vond ik ook niet erg helder. Dat die relatie minstens ambivalent te noemen is was duidelijk. Dat er oorzaken liggen in het verleden ook. Maar overtuigd was ik niet. Daarvoor waren er  naar mijn smaak toch te veel hiaten.

En hetzelfde geldt voor het feit dat Liam aan de drank ging. Alleen te

herleiden tot het misbruik in zijn jeugd? Misschien… maar ook hier voor mij teveel hiaten in het verhaal om me te overtuigen.

 

 

+ Ik vond dat juist wel mooi een kindergeheugen met hiaten.

 

 

+ Een Ier en drank? daar lijkt mij geen misbruik voor nodig toch? (Of heb ik nu teveel last van mijn vooroordelen?)

 

 

+ Juist in de relatie tussen Veronica en haar moeder vond ik nauwelijks hiaten. Moeder is er na 7 miskramen, de vele geboortes om dan tot slot nog een tweeling te krijgen, niet sterker op geworden: I suppose the unfairness of twins might have provoked her final bout of ‘nerves’.

Ik geloof dat moeder aan de pillen is, weet niet zeker of dat ook ergens geschreven staat. Maar dat de kinderen bij zwangerschappen (lange tijd) weggestuurd worden en vader er op aandringt moeder te ontzien, maakt het natuurlijk niet tot een open relatie.

In het nu van het verhaal, vermoed ik dat moeder in een beginstadium van dementie zit. Veronica is in ieder geval steeds verrast als haar moeder zich haar naam nog herinnert. Ook de wisseling tussen niet en wel reageren, lijkt daarop te wijzen. Niet alles dringt meteen tot haar door.

 

 

+ De afkeer van weer een moeder/dochterrelatie en alcoholmisbruik in een Ierse roman, begrijp ik niet.

De moeder/dochterrelatie komt erin voor, maar staat absoluut niet centraal.

Hetzelfde geldt eigenlijk voor het alcoholmisbruik.

De vertelster nuttigt in de periode dat ze ´s nachts leeft wel altijd een fles (smerige) wijn, maar ze vertelt niet vanuit een alcholische roes.

Afgezien van een paar keer met Kitty krijg je nauwelijks door alcohol beinvloede scenes te lezen.

 

 

* Ook de verhouding tussen Veronica en haar echtgenoot. Blijkbaar geen geweldige verhouding, maar wat er nu echt mis is? Ik kreeg zelfs een beetje met de man te doen   wat moet je nou met een echtgenote die vooral ’s nachts leeft en dan hele stukken met de auto gaat rijden?

 

 

+ Ik vond het een fantastische echtgenoot. Veronica is door de dood van haar broer behoorlijk aan het doordraaien. In haar verwerkingsproces vertrouwt ze niemand meer en is ze niet in staat om liefde te geven, er is geen grens meer tussen liefde en haat. Haar kinderen vormen hierop een uitzondering maar zelfs die krijgen in deze periode nauwelijks aandacht.

Haar man accepteert dat en laat haar begaan, althans, er is nooit sprake van gemopper of acties van zijn kant die het haar nog moeilijker maken en haar nog meer schuldgevoel bezorgen.

 

 

* Wat mij bevreemdde, was het lot van de arme oom Brendan. Hier zitten natuurlijk wel hiaten omdat de kinderen over deze oom nooit iets vernamen.

Maar dan gaat Veronica ergens op pagina 160 met Kitty naar de inrichting waar hij zat opgesloten. De inrichting is er niet meer, er staat een ziekenhuis. Maar even verderop is een grote begraafplaats met ongemarkeerde graven en daar liggen de voormalige patiënten van de inrichting. Zijn al deze doden dan zo compleet door hun familie verlaten dat ze in een anoniem graf liggen?

Huiver.

 

 

OORDELEN

 

Het lijkt erop dat de meesten van ons die het boek in de Nederlandse vertaling lazen negatiever over dit boek oordeelden dan degenen die het in het Engels lazen.

 

 

* Ik las vanmorgen The Gathering uit van Anne Enright: o, wat mooi en aangrijpend.

 

 

+ Yes, helemaal waar.

 

 

 

* Wat vond ik ervan?

Zo voor de vuist weg, zonder het boek erbij: het is een relaas waarin je ongemerkt naar binnen wordt gezogen.

In eerste instantie had ik wat moeite met de vele mogelijkheden: zo zou Ada Nugent ontmoet kunnen hebben in een hotel, maar het had ook heel anders kunnen zijn. Ada was misschien wel een hoer. Maar misschien ook wel gewoon een charmant weesmeisje.

Later staat er ergens: ze zou dan en dan die jurk aan gehad kunnen hebben, alleen weet ik dat ze die jurk niet aan had, ik kan het alleen niet anders op mijn netvlies krijgen.

En ja, zo werken herinneringen. Ze zijn hoogst onbetrouwbaar. Feiten verplaatsen zich in tijd en ruimte: mijn oma had zeker zo’n jurk, maar ze kan hem nooit toen gedragen hebben want op die foto van veel later zit tante hem te naaien.

Het jammere voor Veronica is dat haar moeder eigenlijk niets systematisch bewaarde. Van foto’s is volgens mij nooit sprake.

Iets anders waar ik moeite mee had in het begin was de benadrukking van een seksueel (in)actief leven. Het waarom daarvan wordt in de loop van het verhaal duidelijk, maar dat mag niet verklapt worden natuurlijk.

 

 

* Tot ruim over de helft vond ik het vooral worstelen. Pas daarna kreeg het boek me te pakken.

Lastig om weer te geven waar dat nu precies aan lag.

Ik denk vooral aan het gevoel dat Veronica zo ver weg bleef, ik kon me maar geen beeld van haar vormen en dat maakte dat het verhaal ook erg buiten me bleef.

Pas in het laatste gedeelte, als ze weer terug is in Ierland, kreeg het boek me te pakken. Toen heb ik het dan ook in één adem uit gelezen.

Geen onverdeeld enthousiasme van mijn kant dus.

Eerlijk gezegd bekroop me in het eerste deel van het boek vooral zoiets van:

mens, zeur niet zo (of in de woorden van mijn kinderen: get a life!).

 

 

* Het bleef allemaal nogal vaag, vond ik.

 

 

* Het worsteldeel, daarin bevind ik me nog.

Ben tot nu toen niet erg enthousiast. Ik vind het verhaal nodeloos fragmentarisch. Ik begrijp wel dat een mens bij de gelegenheid van het overlijden van een dierbare op een dergelijke manier door herinneringen overspoeld kan worden, maar voor mij als lezer mogen de herinneringen wat meer in het gelid worden gezet en ik vind ook dat er af en toe veel wordt uitgeweid, onnutte zijpaden worden bewandeld, zonder dat het aan de verhalen bijdraagt of anderszins het verhaal verfraait.

 

 

* Maar wat mij dan weer zo bezighoudt zijn de (nodeloze?) gaten die er in het geheel zitten, waardoor je je suf zit te denken of je dit stukje misschien al te slaperig hebt overgeslagen of je iets eerders niet meer herinnert of dat het literaturen is. Verder kan ik nog opbiechten dat ik een vooroordeel heb over de moderne generatie Ierse schrijvers. Het gaat altijd over drank en moeders :-)

 

 

* Ben nu op blz. 118, hoop dat het worsteldeel dan zo langzamerhand voorbij is.

Er staan wel heel leesbare fragmenten tussen, maar totnogtoe vind ik de beschrijving vooral van particulier belang, voor de ikpersoon zelf die dat verlies geleden heeft. Ik blijf er als lezer buiten staan.

 

 

* Ik zag mooie zinnen in The Gathering maar heb het na 50 pagina’s toch neergelegd. Ik voelde me niet verbonden genoeg met de personages en dat had volgens mij te maken met Enrights schrijfstijl.

 

 

* Had het boek een tijdje geleden al gelezen. Ik heb ook geworsteld, maar nooit boven gekomen -:) Het hele boek dacht ik; weer zo’n Ier met een groezelig verleden… Terwijl er toch ook hele leuke dingen uit Ierland komen.

 

 

+ jammer. ik vond dit een geweldig boek

en erg geestig en wrang

hou ik van

 

 

+ Ik moet nu juist mijn best doen om me hier niet eenzaam te voelen. Is er hier helemaal niemand die het ook een prachtig en vooral heel erg tragisch en geestig boek vond?

 

 

 

* Vanochtend ‘mijn’ exemplaar uit de bieb gehaald. De Engelstalige uitgave.

Dat was dus na al die sombere mailtjes. En dat heb ik geweten, vannacht. A.E. - lief blond koppie - streng ondervraagd. "Waarom al die zijpaden"?

Helaas gaf ze geen antwoord.

Vanmiddag de eerste hoofdstukken gelezen. Beviel uitstekend. ‘t Geworstel moet dus kennelijk nog komen. Ben benieuwd.

 

 

* Ben inmiddels wat gevorderd in The Gathering. Snap vooralsnog niet, waardoor het gesomber van de diverse mailgrrls wordt veroorzaakt. Echt niet.

Ik lees een wrang, cynisch verhaal van een vrouw die terugkijkt op haar jeugd.

Switchend tussen nu en toen. Verbrokkelde herinneringen. Erg lekker Engels.

Kan daarin een probleem zitten?

 

 

* Iemand die het boek over het geheel genomen negatief beoordeelde, schreef toch ook: Die vlieg die uit grootvaders boord kruipt en de reactie van de grootmoeder zal me bijblijven, de hele afscheidsscène trouwens.

 

 

* Ik herinner me trouwens (maar kan het nu niet meer opzoeken waar) dat ik er nogal om gelachen heb, er zat humor in. En herlezen doe ik het misschien ook wel.

 

 

* Juist ‘t warrige, chaotische in de roman vond ik zeer geraffineerd. De hoofdpersoon is in shock. Bovendien… welke vroege zogenaamde jeugherinneringen ‘kloppen’? Veronica realiseert zich in elk geval dat haar ‘verhalen’ mogelijk slechts fantasieën zijn. Knap gedaan van Enright.

 

 

* Aan de plot kan het ook niet liggen, want een goed geschreven boek kan over bijna niets gaan. Het zit ‘m in dat ‘goed geschreven’ voor mij. Niét goed geschreven dus.

 

 

* Het is op zich een boeiend boek, maar tegen het einde wordt het geheel toch een beetje traag, en verslapt de aandacht. Geen boek om in een ruk uit te lezen, je kan er beter ruim de tijd voor nemen. En dan smaakt het wel naar meer.

 

Een reactie op voorgaande reacties:

 

Iemand vond het in het begin irritant (‘get a life’) en op het eind pas boeiend. Ik had dus precies het tegenovergestelde. Ik vond het interessant juist vanwege de werking van het geheugen en de fantasietjes vind ik ook leuk, maar niet een heel boek lang. Ergens kroop er de verveling in.

Psychologisch ‘gezever’ is tot op zekere hoogte leuk om te lezen.

Ik heb er dus ook geen moeite mee dat er afstand blijft. Integendeel: de ikfiguur kijkt zelf ook afstandelijk naar alles, dus is de vertelwijze gelijksoortig.

Nu zou je kunnen zeggen dat het raar is, die afstand ten aanzien van haar eigen belevenissen, in verleden en heden. Maar ik vind het overtuigend

genoeg: van het verleden is ze niet zeker, het is niet allemaal waar wat ze zegt. En in het heden zijn er problemen die ze op afstand wil houden.

Waarschijnlijk kan en wil ze het verdriet nog even niet toelaten. Ik denk dat dit boek een herlezing waard is.

 

DE LAATSTE MAIL OVER DIT BOEK

 

 

Mwah, ook over deze nieuwste Booker prijswinnaar kon ik niet echt superenthousiast worden. Het begon veelbelovend, en las ‘lekker’ snel weg, maar om nu te zeggen dat ik diep onder de indruk ben, nou, nee dus. Ik heb helaas niet alle mails bewaard. Alleen een die begint met: Drie verhaallijnen lopen door elkaar, en om het nog ingewikkelder te maken is de vertelster nog niet geboren in een van die verhaallijnen en kan ze dus niet alles weten wat er gebeurd is."

Ik las het zelf niet zozeer als drie verhaallijnen. Het was gewoon ‘een familieverhaal’. Als we het over Oma of Moeders of Broertjelief hebben, het is allemaal deel van hetzelfde verhaal (vond ik dan). Ik had eigenlijk wat

meer willen horen over Liam   waarom hij de zee is ingelopen zonder zijn

(vieze) onderbroek en sokken is nooit echt bekend gemaakt   het lijkt bijna

alsof het niemand zo heel veel kan schelen.

Vage referenties aan de tijd dat hij betrapt is als kind met de hand in de broek van een (volwassen) familievriend lijken ‘de reden’ te moeten zijn dat hij later aan de drank en verkeerde vrienden is geraakt. Was het anders gelopen als die familievriend hun opa was geweest (zoals bijna is gebeurd)?

Wie weet. Een boek zonder duidelijke vragen, laat staan antwoorden. Niets mis mee natuurlijk maar de openingszin schept andere verwachtingen. Ik vond dat de vertellende zus (ik weet niet eens meer of ze een naam heeft...) teveel bezig was met haar eigen leven op orde krijgen in plaats van ‘het verhaal van Liam’ te vertellen. Maar misschien is dat juist wel erg realistisch dan... iedereen is natuurlijk het meest bezig met het eigen verhaal vóór die van anderen.

Anne Enright kan zeker ‘goed’ schrijven, maar dit vond ik geen bijzonder ‘goed’ boek.

 

CITATEN

 

"Liam never went into a shop. So, in honor of Liam, I put the storage jars back and I drive home, pointing out all the changes to him, now that he is dead. ‘Look at that row of street lamps!’ I say. He is not convinced. I used to do this when he was still alive, actually: all the little changes and irritations, residential parking, gridlock, the seven million orange cones between here and Kinnegad, all of these things I pointed out to him, because he was living five hundred miles away. And though he came back in a sporadic way and took his holidays in the West, all of these changes went on without him. And though not one of them meant anything much, I was sad at the way he had been left behind"

(hier moet ik aan dat liedje van Sonneveld denken: Kees)

 

Dan nog twee citaatjes die me om persoonlijke redenen aanspraken.

p. 25   There were girls at school whose families grew to a robust five or

six. There were girls with seven or eight – which was thought a little enthousiastic – and then there were the pathetic ones like me, who had parents that were just helpless to it, and bread as naturally as they might shit. – Zelf kom ik uit een robuust gezin (6), mijn moeder uit een enthousiast gezin (9 kinderen) en mijn vaders gezin ging  richting pathetisch met 11 kinderen.

p. 144 – I am trying to remember what he looked like, but it is hard to recall the face of your brother as a child. – Dat probeerde ik natuurlijk meteen. En nee, het lukte niet. Wel foto’s, maar geen levende broers of zussen.

 

Citaten? Ik spaar ze nooit   ‘t zijn er zoveel die ik had kunnen aankruisen;

bovendien   ik heb een biebboek.

Maar ‘It’s a heady business, burying the dead’.

 

"ik zou graag verslag uit willen brengen over wat er in het huis van mijn grootmoeder gebeurde in de zomer dat ik acht of negen was, met dien verstande dat ik niet zeker weet of het echt gebeurd is."

 

It is a confusing feeling   somewhere between diarrhoea and sex   this grief that is almost genital.

 

There is something wonderful about death, how everything shuts down, and all the ways you thought you were vital are not even vaguely important.

 

With a sweep of his arm, Charlie has changed the maths of it of his future and my past.

 

They are young again; back at that moment in life when someone else’s body is a path that might be taken, with no chance of return.

 

I realise, too late, that the place is boiling with corpses, the ground is knit out of their tangled bones.

 

cats, I always think, only jump into your lap to check if you are cold enough, yet, to eat.

(ha! dAt is pas een anti-kat kreet!)

 

It has, as they say, ´hit her´. Like a truck. There isn´t much of her left.

 

All of them apologising for the fact that someone you love is dead, when the world is full of people you don´t.

 

A ragged consensus gathers under the chorus, but, by some miracle, they let

her sing the verse alone   my annoying little sister, looking at the ceiling

with innocent eyes, as she takes each note and tenderly lays it down.

Paula Boeijen, juli 2008