Petra en Eisjen werden door Elsevier geinterviewd.

Eisjen per e-mail omdat Washington DC niet op de route lag van de journalist. En dat ging als volgt:

> Ooit ben je begonnen met het "posten" van jouw mening over boeken en literaire onderwerpen. Wat was de aanleiding?

Je kunt op het moment dat je een boek uit, of een artikel gelezen hebt direct je gevoelens kwijt, op welk moment van de dag ook. Je hoeft niet te wachten tot je iemand tegen komt van wie je weet dat hij/zij de zelfde interesses heeft, maar je gevoelens rollen vers van de pers. Daarbij weet je dat er bijna altijd een reactie komt die jij dan ook weer kunt verwerken wanneer je daar tijd voor hebt. Je kunt het artikel of het boek nog eens ter hand nemen, iets anders er bij op slaan en op die manier wordt je gestimuleerd je gedachten verder te laten rollen.

> In essentie delen jullie literaire smaak met elkaar. Nou is lezen iets heel persoonlijks. In tegenstelling tot het consumeren van een tv-programma of een cd, kun je een boek maar in je eentje lezen. Nou koesteren jullie de behoefte om naar buiten te treden met die individuele ervaring. Om jouw voorkeur wereldkundig te maken en de mening van anderen tot je te nemen. Kun je uitleggen wat hiervan de meerwaarde is?

We delen de behoefte tot lezen met elkaar. We zijn het lang niet altijd eens met elkaar. Je leest het heerlijk in je eentje. Zakt er diep in weg en op het moment dat je "wakker wordt in de realiteit" met, afhankelijk van het boek of het artikel, gevoelens van vreugde, verdriet, verbijstering, of "hé dat wist ik niet, bestaat daar nog meer over en waar kan ik dat vinden" dan kun je dat met anderen delen op het moment dat anders een ander daar helemaal geen tijd voor zou hebben. Die geven dan soms commentaar uit zo'n andere invalshoek dat ik dat heel stimulerend vind. Je gaat er ook andere boeken door lezen. Ik weet bijvoorbeeld dat ik met mijn enthousiaste verhalen over Meir Shalev heel wat grrls aan zijn boeken heb gekregen. Daarnaast heb ik door de grrls Rascha Peper en Kristien Hemmerechts leren kennen.

> En waarom is het zo leuk?

Vanwege het telkens op het spoor gebracht worden van nieuwe, andere boeken. Niet met oogkleppen op als een paard langs de top tien van wat de Nederlandse Recensent er van vindt, maar dan ineens Carry van Bruggen of Allessandro Barrico.

> Wat is het laatste boek waarover jij een discussie hebt gevoerd of fragmenten hebt gedeeld? En kun je daarbij een korte toelichting geven?

Dat was "De Bijbel Nu" van Meir Shalev. Zijn puur historisch kijk op de bijbel en de manier waarop hij dan in hedendaagse taal het verhaal nog eens overdoet en er antropologische uitleg bij geeft. Bijvoorbeeld heel kort, Jacobs ontmoeting met Rachel: Jacob voelt meteen de vlinders in zijn buik; stelt zich als een Arnold Schwarzenegger op om de zware steen van een drinkput te tillen; geeft de schapen van haar vader water; kust haar vervolgens om daarna in huilen uit te barsten. Hier gaat de "rechtschapen" aartsvader als een wellusteling over de schreef en schendt alle kuisheidregels van die tijd". En dan laat Shalev daarna zien hoe de rabbi's met allerlei kunstzinnige taalkennis tot het oordeel komen dat het niet een zoen op de mond geweest kan zijn, want het Hebreeuwse werkwoord 'kussen' heeft hier geen lijdend voorwerp, maar gaat vergezeld van het voorzetsel 'aan'. Dat gesjacher met die bijbel om het er allemaal toch maar zo veel mogelijk naar het idee van die bijbelgeleerden in te krijgen.... Prachtig. Het was zo maar een voorbeeldje. Hij heeft het ook over de enorme corruptie en achterbaksheid van de hoofdpersonen van onze Bijbel. David die de echtgenoot van zijn maitresse naar het front laat sturen op zo'n plek dat hij wel _moet_ sneuvelen. Etc. Etc.

Dan blijkt dat grrls die niet godsdienstig opgevoed zijn dat als een gemis ervaren. Zo veel in onze cultuur verwijst er naar, refereert eraan. Er worden tips gedaan als: Penguin's Dictionary who is who in the Bible, en een programma van de statenbijbel waarin je makkelijk personen en onderwerpen terug kunt vinden. Door vragen over en weer ontstond er een discussie over de rol van Maria Magdalena en de ongelooflijke vrouwonvriendelijkheid in die tijd en in de bijbel. Het verdonkeremanen van de prominente rol die ze gespeeld zou hebben, terwijl zij tussen de Essenen op is gegroeid, waar Jezus ook vandaan kwam, en waar de positie van de man en vrouw gelijkwaardig is. De discussie leidde tot de ontdekking dat veel woorden in de Bijbel anders kunnen worden gelezen als wij in de loop de eeuwen zijn gaan doen, onder leiding van kerkvaders die hier een bepaalde bedoeling mee hadden. Zeker niet de verheffing van het volk, zoals één van de grrls constateerde.

Het was helemaal geen religieuze discussie, maar zo eentje van "nooit geweten, leuk dat je me dat vertelt" en dat je dan ook altijd verwijzingen krijgt naar andere boeken. Dat is het prettige.

> Ik heb vernomen dat een aantal onderwerpen veel discussie uitlokken. Dat de boekgrrls het maar moeilijk eens kunnen worden over de literaire talenten van Adriaan van Dis bijvoorbeeld. Over welke literaire misstanden kun jij je druk maken?

Voor mijn vertrek hier naar Washington dacht ik; 'laat ik nou toch eens één van onze zo geheten grootste schrijvers mee nemen naar de Nieuwe Wereld. Harry Mulisch". Heb altijd een enorme weerstand gehad bij de man, zijn houding en het "Stenen Bruidsbed" dat ik op de Middelbare school moest lezen had me nooit kunnen inspireren tot nieuwe aankopen. Nou toen ik "De Procedure" uit had stond het schuim me niet op de lippen, maar ik heb tegen mijn echtgenoot staan fulmineren over de fl. 50 die ik verspild had. Dat het één groot gespui van kennis was, waarvoor hij de nodige mensen ingehuurd had (nog op tv in NL gezien) en dat hij er een detective-draai aan meent te moeten geven die op niets uitloopt. Dat ik me dus toch weer in de luren had laten leggen door de pers. Hoe gelukkig ik niet was met "Russisch blauw" van Rascha Peper, dat ik ook meegenomen had (voor een veel mindere prijs). Mulisch hoeft wat mij betreft De Nobelprijs niet te krijgen. Het enige dat ik goed vond was dat ik nog nooit een man zo een bevalling heb zien beschrijven. Perfect. Met andere woorden, ik word pisnijdig als blijkt dat iets wat met veel tam tam opnieuw door onze strotten wordt geduwd ik me daar door laat meeslepen.

Ben ik blij dat Van Dis (niet zijn laatste, daar had ik na het lezen van de flap geen enkele behoefte aan) Cees Nooteboom, Hella Haasse, Nelleke Noodervliet, Rascha Peper e.a. hier toch ook in de boekenkast terecht gekomen zijn.

> Kan een boekgrrl te ver gaan in haar kritiek?

Inhoudelijke kritiek? Nee. Maar ik vind wel dat je persoonlijke kritiek op schrijvers, schrijfsters moet beteugelen. Mulisch mag op mij als een flapdrol overkomen, maar that's it. Niet gaan gooien met rotte eieren naar iemand die je persoonlijk ook helemaal niet kent.

> Voorbeeldje graag?

Geen voorbeelden. Zoals Karin Spaink, schrijfster en Boekgrrl, eens zei "boekgrrls zijn chique, hun discussies gaan ver, ze kunnen elkaar goed de les lezen maar het vervalt nooit in spuiten met bagger, zoals op zo vele andere lijsten". Nou heb ik met andere lijsten geen ervaring, maar het gaat binnen de grrls "sfeervol" toe. Als mensen over de schreef dreigen te gaan, is er altijd wel iemand die zegt; "kan dat ook even iets anders". De persoon in kwestie 'kalmeert' of past zich aan. Of, zoals meen ik 2 keer in ons hele bestaan is gebeurd, trekt zich terug. Er zijn ontzettend veel grrls met een enorm humorischtisch gevoel die in staat zijn om heel snel, op humoristische, duidelijke wijze aan te geven waar de grenzen liggen.

> Okay, kritisch vraagje met een lange inleiding. Met hoge mate van afgunst kijk ik wel eens naar bekende landgenoten die in deze of gene show een lijstje met hun favorieten mogen bespreken. Denk aan Zomergasten of het draaien van een top drie op de radio. Mijn afgunst komt -deels- voort uit het gegeven dat ik best graag eens wil pronken met mijn -uiteraard- geweldige smaak. Het cynische ondertoontje moet je er maar even bij denken, maar toch denk ik dat iedereen die behoefte voelt. Is het pronken met smaak ook een drijfveer voor de boekgrrls?

Maar vind je dan dat we pronken met smaak? Detectives, science fiction, Mysterie, alles passeert de revue. We hebben het zelfs over onze lievelings kinderboeken (wat dacht je van Joop ter Heul? Literair?). De enige drijfveer is meer te horen over wat anderen lezen en waarom. Geholpen te worden om eens een keer iets anders te lezen als het genre waarin je al tijden bezig bent. Een "gesprek" te voeren over wat je samen bezighoudt. Naar aanleiding van een boek terechtkomen in een discussie over reíncarnatie. Naar aanleiding van een discussie over een boek bij een balletvoorstelling met andere Boekgrrls terechtkomen, waar een mens nog nooit eerder naar toegeweest was. Naar aanleiding van wat je leest andere mensen te ontmoeten. Want ook dat gebeurt. We spreken af bij boekenbeurzen, spreekavonden van schrijvers, of organiseren af en toe her en der wat in het land, om altijd te eindigen aan, als het enigszins kan, aan een grote ronde tafel in een lekker restaurant. De enige drijfveer is gestimuleerd worden tot meer. Vinden, meer zoeken en daarbij geholpen worden, dat is de drijfveer.

> (euh: als het antwoord ontkennend is, zou ik vragen 'echt niet?' en daarna 'waarom niet dan')

Voldoende beantwoord?

> Als man kan ik mijn mening over boeken niet kwijt op het web. Nou vertelde Petra me dat jullie grrls geen mannenhaatsters zijn. Kun jij me vertellen waarom mannen toch niet mogen meepraten in jullie hoekje?

Die vraag komt altijd.

Je kunt overigens je mening op het web in het gastenboek schrijven, wat een enkele man doet en die voelt zich dan inderdaad uitgestoten.

Ik weet niet of jij dat kent, lekker met alleen mannen eens onder uitzakken. Gewoon jezelf kunnen zijn, lekker zeggen wat je wilt. Niet hoeven te denken of er een vrouw bij zit die misschien wel eens zou kunnen vinden dat de kleur van je trui je vreselijk staat, en als je een beetje beter je best zou doen je er misschien aantrekkelijker uit zou kunnen zien. Je af en toe een sexistische opmerking kunnen laten ontvallen zonder dat de hele genderbender wereld over je heen valt. Ken je dat? Zo ja, dan weet je wat ik bedoel als ik zeg:

Lekker met vrouwen onder elkaar, dingen zeggen waarvan vrouwen weten wat je bedoelt en een man misschien iets heel anders achter zou kunnen denken. Geen rekening mee hoeven te houden dat je niet over mag komen als een dom blondje, of een snelle bitsch. Je zelf zijn. Met elkaar uitgaan zoals je bent. In trainingspak of leren minirok, jong of oud, maakt niet uit, je bent bij elkaar omdat je gemeenschappelijk trekken gevonden hebt. Ver weg van de wereld van de sexen, die heel aantrekkelijk is, maar altijd een wereld is van magneten die aanstoten of afstoten, met de nodige negatieve en positieve energie. Een hoek waar je op adem kunt komen om energie op te doen voor die andere wereld, waar we toch niet zonder kunnen.

> Bestaat er zoiets als een literaire consensus onder grrls?

Nee. Als je de lijst van 60 aanbevelingen bekijkt voor onze officiële leestlijst voor de 2e helft van 1999 (Boekgrrls; Nieuw: Lijst met aanbevelingen. Hoop dat overigens van de week te wijzigen, de nieuwe lijst is bekend) dan zie je hoe verschillend we zijn.

>Heb je het maandboek van > de leeslijst al uit? En wat vond je ervan? Hoe kom je trouwens > aan jouw leesvoer... zijn de leeslijstboeken in Washington te krijgen?

Deze vragen in één keer. Aan de leeslijst kwam ik ivm verhuizing naar Washington in zijn geheel niet toe. Ik heb veel gelezen over Washington en sinds mijn aankomst houdt De Washington Post en al haar bijlagen me flink bezig. Ik heb Norman Mailer gelezen, omdat ik hem vlak voor mijn vertrek naar de VS op tv hoorde zeggen: "Nothing as bad as a good American". Ik loop hier voor de eerste keer een boekwinkel binnen en daar ligt "The Gospel according to the Son" van hem. Nou dat was een goed vervolg op Shalev, wist niet dat die man zich ook met religie bezighield. Niet achter hem gezocht. Voor de ontspanning: Minette Walter's "Echo" (vreselijk spannend) , dan, "Thuesdays with Morrie" van Mitch Albom (ontroerend, "learning to die is learning how to live") en "Deep River" van Shusaku Endo (de zoektocht van 4 mensen die allemaal met de dood in aanraking zijn gekomen en zoeken naar de extra betekenis ervan). De laatste 2 boeken omdat ze aangekondigd stonden voor bespreking bij de boekclub van de flat waar ik woon. Van de boekgrrls heb ik, voor zo ver ik dat kon, tussen de verhuizingen door de mails gevolgd, samengevat en op de site gezet. Aan Engels leesvoer is in de prachtigste boekwinkels, met koffie hoekjes en fantastische fauteuils natuurlijk uitstekend te komen. Nederlandse boeken worden meegebracht of ik ga ze halen (9 februari kom ik naar Nederland, mijn dochter wordt 18).

>Tot slot zou ik graag nog wat persoonlijke gegevens willen hebben. Kun je in het kort vertellen hoe je in Washington bent beland?

Een echtgenoot die bij Buitenlandse Zaken werkt en vorig jaar mei een interessante baan aangeboden kreeg bij de Wereld Bank. Je besluit dat het een interessante ervaring lijkt, zegt je eigen baan op en gaat mee. In september zit je dan hier en zitten je drie kinderen aan verschillende universiteiten in Nederland..... (eentje doet trouwens zijn eindstage voor econometrie momenteel in Parijs). We hebben veel in het buitenland gewoond, maar nu voor het eerst zonder kinderen. Maar ze waren er voor de kerst.

> Wat doe je daar?

24 september zijn we aangekomen. Ik heb een flat gezocht en gevonden. Mijn verhuizing verwerkt die eind november aankwam. De boekgrrls site bijgehouden en heel veel geschreven over wat me hier in al die tijd is overkomen. (zie mijn website: https://users.erols.com/evdks/). Het is een volkomen andere wereld, die me vaak verbijstert en veel verwondert.

> Kun je kort beschrijven hoe je woont?

Ik woon in Chevy Chase, op de grens van Washington DC. The District begint hier één straat verder. Ik ben met de metro binnen een kwartier inhartje DC en kan daar genieten van alles wat daar te bieden is. Een opeenhoping van cultuur en tevens natuur, die onvoorstelbaar is. Ik woon in een flat met 17 verdiepingen. Bovenste verdieping heeft 2 tennisbanen en 2 zwembaden.............. Beneden is een uitbreide fittness room, waar ik nooit gebruik van maak, want ik heb de pest aan sport. Zwemmen lijkt me heerlijk als het straks heet gaat worden. En daar boven lekker schrijven op m'n laptopje met dat uitzicht over alles...... hmmmm. Zit ook vlak bij Rock Creek Park, een fantastsich park met rotspartijen in de rivier, enorme bossen en hoge bruggen die ik eigenlijk alleen van Frankrijk ken. Van die enorme stenen poorten waarboven heel hoog dan verkeer is. En ook bij Great Falls. Een natuurreservaat, op een half uur rijden hier vandaan. Ik heb nog geen 10% verkend!

Ik zelf zit op de zesde verdieping. Dacht dat ik op een bos keek, maar toen de bladeren begonnen te vallen bleek het een wijk te verbergen met van die typische Amerikaanse, huizen. Nu met de sneeuw erop ziet het er heel lieflijk uit.

> Waar staat je computer waarmee je in contact staat met de andere webgrrls

Mijn computer staat in de Den (volgens Amerikaanse terminologie). Een soort studeerkamer in onze opinie. Ik heb er een heerlijk groot bureau voor enorme "sliding windows" (van plafond tot vloer) die ik tot voor kort nog open kon doen om de heerlijke herfsttemperatuur binnen telaten komen. Nu staan ze af en toe op een kiertje voor frisse lucht. Zie in de verte de vliegtuigen opstijgen vanaf Ronald Reagon National Airport, waar ik gelukkig niets van hoor want die gaan echt elke minuut omhoog.

> begrijpen dat ik zulke details wil weten voor de setting van het verhaal)?

Ik begrijp het. Maar, nogmaals, misschien is mijn persoonlijke website handig.

> Is het mogelijk om in jouw beroep in een Nederlands woord samen te vatten?

Je bedoelt wat ik het laatst in Nederland deed? Intranet Moderator? Voor de 61 filialen van de DekaMarkt supermarktketen heb ik de inhoudelijke kant beheerd bij het opzetten van een Intranet. Dus het verzamelen van informatie en hoe zet ik het er zo duidelijk en logisch mogelijk op. Hier werk ik nog niet. Toen de verhuizing eind november binnenkwam en ik dat verwerkt had, stonden de kinderen met aanhang op de stoep. Ze zijn nu net een week weg en de negende ga ik dus naar Nederland. Voor mijn dochter's verjaardag en er moet nog steeds een pin uit mijn been en dat gebeurt in Zwolle (brak een paar jaar geleden mijn been en raakte toen verslingerd aan het net, leerde de webgrrls kennen en verder weet je nu). Dus aan werken ben ik nog niet toegekomen. Maar ik vind het heerlijk om te lezen en te leven hier en daar dan over te schrijven aan vrienden en kennissen in Nederland.

> En verontschuldig me mijn lompheid, maar wil je me tot slot jouw leeftijd verklappen?

Keurig zeg...... ;-)

Die staat ook op het internet. Ik ben net 49 geworden. En jij?

-------

Dat was dus het interview. En toen kwamen de reacties en dat was best lachen.

>AAAAAARRRRGGGGG!!!
Alweer dat chique. Ik bén helegaar niet chique en wil het ook nooit worden.
Chique !@#$$%%$#!!!

>Nou, dan neem jij toch gewoon chic, da's tof hoor!

>ik heb het ook altijd een machtig irritante term gevonden. Ik vind wat Lies ooit zei veel beter - grrls hebben RESPECT voor elkaars mening - dat kan je altijd doen zonder dat je gelijk gebukt onder de geladen term chique moet gaan. (ik krijg zwaar de neiging om een mantelpakje aan het woord te koppelen, vandaar...)

>Wat is er nu weer mis met een mantelpakje. Als het de oplage van mijn boek met 1.000.000 exemplaren zou verhogen, deed ik toch mooi een chique mantelpakje aan !

>Wie wil er nou een boek schrijven dat alleen maar wordt verkocht als je een mantelpakje aantrekt? Boekgrrl, die altijd dacht dat 'sjiek' t.a.v. boekggrlsetiquette eh, sorry: regels(?) bij wijze van grapje werd gebruikt zoals er dames, pardon: vrouwen zijn die elke nieuwe liefde (of liehiefde zoals dat dan weer gekscherend wordt genoemd) aanduiden als verloofde: een soort van humor, dus. Ach: what's in a word?

>Je bent belezen genoeg om te weten dat mensen denken dat de chique geklede persoon tegenover zich, beter, gevatter, knapper, intelligenter is, dan iemand die op dat moment de verkeerde kleding aan heeft :-)

>Voorbeelden graag!

>Lees Dubbelliefde er nog maar eens op na. 400 pagina's met voorbeelden.

>Dubbelliefde (daar gaan we weer!!): Meiden lees Dubbelliefde en je ziet hoe vermoeiend het leven kan zijn. Gouden ketting om, dan weer af, dan weer om, dan weer af. Eindeloos gedraai en gekronkel voor de spiegel. Kan dit wel, kan dit niet? Nee, echt een uitkomst om je continue als kameleon aan te passen aan de gewenste kledingvoorschriften. Doe gewoon aan waar je je lekker in voelt.

> :-) Eindelijk komen de verworpen onsjieken uit de kast. Kom in mijn virtuele armen, zusters! Snik, snik. Alles is vergeven. (behalve Viva lezen in zeilbootjes, een mens moet niet overdrijven) Ik weet wel hoe het bedoeld is, maar bij mij roept het woord chique associaties op met de muffe Lionsclub en de strakke harde glimlachjes van de bridgedames die vroeger ons huis frequenteerden. En die elkaar uiterst beleefd ongemeende complimenten met adders onder het gras toevoegden.Kortom, met het akeligst en domste soort hypocrisie dat ik ken. Nooit een stemverheffing, nooit een onvertogen woord, maar o, wat een secreten. Als journalist zou ik ogenblikkelijk als kop gebruiken: Boekgrrls: Wij blijven chique! En dat in Elsevier. Ik bedoel maar, dan durf ik toch nooit meer te bekennen dat ik er ook zoéén ben? Trek het je niet aan, Eisjen, verder was het een mooi interview. En volgende keer zeg je gewoon dat er nog een paar onsjieken in de kelder zitten, maar ala, elk lijstje heeft zijn kruisje.

<<<<

En heeft Karin Spaink nu niet helemaal gelijk dat we elkaar "chique" de waarheid kunnen zeggen?

Eisjen :- )