Wonend In een villa rijkelijk belegd met marmer groeit de vijftienjarige Kambili op tusen de heerlijk ruikende
frangipani bomen en de kleurige bougainvillea in Enugu, maar in een sfeer verpest
door een vader die aan godsdienstwaanzin lijdt. Buiten de deur is hij de
man die door iedereen bemint wordt vanwege zijn goede gaven aan de armen
en de kerk.
"Op Ogui
Road minderde 'papa' vaart om een paar puntgave
nairabiljetten naar een bedelaar te gooien die languit langs de kant
van de weg lag, in de buurt van een paar kinderen, die geschilde
sinaasappelen verkochten. De bedelaar staarde naar het geld, stond
toen op en zwaaide ons na, in zijn handen klappend en op- en
neerspringend.
Hoewel 'papa' alleen maar brood in
warme bananenbladeren gewikkelde okpa had gekocht, gaf hij ieder van de
venters een biljet van twintig naira en hun zingend 'Dank u, meneer, God
zegene u, klonk nog in mijn oren na toen we wegreden en Abba naderden.
Binnenshuis slaat hij zijn vrouw
regelmatig in elkaar als ze ook maar de minste misstap in zijn ogen
begaat. Zoals, wanneer ze zwanger is en misselijk en na de kerkdienst
liever niet meer bij de blanke priester langsgaat, wat de gewoonte is.
Het pak slaag dat ze eenmaal thuis krijgt levert haar een miskraam op.
Als zijn kinderen niet de hoogste resultaten behalen zijn de
lijfstraffen ook niet mis. Naar de sateliet-tv mag, behalve naar het
nieuws, niet gekeken worden en de supersonische geluidsinstallatie mag
alleen gebruikt worden voor religieuze muziek.
Je krijgt het helemaal benauwd om te
lezen hoe Kambili en haar broer Jaja hun uiterste best doen om op elke
manier aan de wensen van hun gelovige, vrijgevige, alom beminde vader te
voldoen. "'papa' " is eigenaar van een softdrinks
fabriek en bezit ook de krant die het opneemt tegen het politieke
regiem. De artikelen in de krant kosten de hoofdredacteur het leven door
middel van een briefbom. De weduwe en haar kinderen worden financieel
gesteund door "'papa' ".
Hun eerste ervaring van werkelijk
liefdevol gezinsleven hebben ze in het huis van de zuster van hun vader,
waar ze naar toe mogen omdat tante Ifeoma, docente aan de
Universiteit, haar broer weet te overtuigen zijn kinderen bij haar
te laten logeren omdat ze in die tijd dan op bedevaart kunnen gaan naar Aokpe,
waar de Heilige Maagd verschijnt.
Tante Ifeoma leeft in een armoedig
apartement op de Universiteits campus, omdat ook zij niet wenst toe te
geven aan druk van de universiteits ambtenaren die willen dat er les
gegeven wordt conform de eisen van de regering. In deze flat, waar de
electriciteit regelmatig uitvalt en de wc alleen maar doorgespoeld mag
worden na een ' grote boodschap' en soms slechts 1x per dag, ervaren de
kinderen voor het eerst de vrijheid van de lach, het spel en dat een dag
geleefd kan worden zonder het strikte leefschema van 'papa' , dat ze
meegekregen hadden maar dat tante onmiddellijk verscheurd. Kambili wordt
voor het eerst verliefd. Op de jonge priester, die ook al eens thuis in
de kerk was geweest maar papa's afkeuring verdiende omdat hij af en toe
tijdens de dienst in Igbo sprak en liederen in die lokale taal liet
zingen.
Gedurende hun verblijf daar krijgt hun
tante te horen dat haar vader ernstig ziek is en haalt ze hem in huis.
Een man waar Kambili en Jaja niet mee om mogen gaan vanwege het feit dat
hij nog het traditionele geloof aanhangt. Ze merken hoeveel hun neef en
nicht om hem geven en hoe liefdevol en geestig de man is. En krijgen ook
zijn kant van het verhaal te horen:
'Toch blijf ik zeggen dat het de
missionarissen waren die mijn zoon op het verkeerde spoor hebben gezet,'
zei hij en ik schrok ervan op. 'Ik herinner me de eerste nog die naar
Abba kwam, degene die we Fada John noemden. (...) 'Op een dag zei ik
tegen hem: Waar is de god die jullie aanbidden? Ze zeiden dat hij net zo
was als Chukwu, dat hij in de hemel was. Toen vroeg ik: Wie is die
persoon die gedood is, die persoon die buiten de missie aan het hout
hangt? Ze zeiden dat dat zijn zoon was, maar dat de zoon en de vader
elkaars gelijken waren. En toen wist ik dat de blanke man gek was. De
vader en zoon elkaar s gelijken? Tufio! Begrijp je wel Dat is waarom
Eugene me kan verontachtzamen, omdat hij denkt dat we elkaars
gelijken.'
De kinderen worden onmiddellijk door de chauffeur
opgehaald wanneer 'papa' erachter komt dat zijn vader ook aanwezig
is. Als straf krijgen ze, omdat ze hem niet hebben ingelicht tijdens de
dagelijkse telefoongesprekken, kokend water over hun voeten gegoten.
De sfeer in huis wordt met de dag erger. Door de politieke situatie
in het land, die ook voor moeilijkheden in papa's fabriek zorgen,
en door papa's geheimzinnige ziekte. Tante Ifeona weet een visum
te krijgen voor de VS en 'papa' valt ineens dood neer.
Coetzee zei over dit boek: 'Gevoelig en
ontroerende verhaal van een kind dat te vroeg geconfronteerd wordt met
religieuze intolerantie en de lelijke kant van de Nigeriaanse
samenleving’.
Micky Pearlman refereert in zijn recensie
aan de uitspraak "macht corrompeert". In dit geval zowel in
huis als in de politiek.
Een spannend boek, vol emoties dat ik
graag voor de leeslijst
aanbeveel omdat het actuele onderwerpen bespreekt: religieus
fundamentalisme en huiselijk geweld.