Het is de kat die aan het woord is. Niet zo'n Nederlandse, obese kat,
nee zo'n echt, Afrikaans scharminkel dat blij is als het een extra
schoteltje melk krijgt. Niet aan te zien van lelijkheid, maar duidelijk
niet minder aanhankelijk voor aai-grage handen.
Je hoeft geen Jood te zijn, noch 'pied-noir' (letterlijk 'zwarte voet', of
te wel de Franse kolonist en zijn afstammelingen in Afrika) om deze
albums te waarderen. In deel één van deze serie, die zich afspeelt in
Algerijë aan het begin van de 20ste eeuw, verorbert de kat de te
luidruchtige papagaai in het huis van de rabbijn (zijn baas) en kan als
gevolg daarvan praten. Hij legt dan ook meteen uit waarom de rabijn een kat
heeft i.p.v. een hond. De Joden zijn door de eeuwen heen al voldoende de
gebeten hond geweest en zijn eveneens genoeg afgeblaft. Als 'Joodse'
kat vraagt hij daarop aan zijn baas of het mogelijk is dat hij zijn bar mitsva
mag vieren.
Sfar zet in deze stripverhalen d.m.v. drie hoofdpersonen, de kat,
de rabbijn en zijn dochter, Zlabya, de Joodse samenleving neer in
Algerije. De kat levert het nodige sarcastische en humoristische
commentaar op deze Joods, Algerijnse gemeenschap met haar 613 wetten van
de Torah zonder die te willen ondermijnen. Hij is degene met de
duizendenéén vragen die wil weten hoe het is om Jood te zijn en wat hun
idee van de `Eeuwige´, hun God, is.
In deel twee `De Malka van de Leeuwen´ wordt de relatie tussen de Arabieren
en de Joden onder de loep genomen en gloort er hoop aan de horizon. De
rabbijn vindt een oude vriend van vroeger terug, een Arabier. Samen
bezoeken ze het graf van iemand genaamd Messaoud Sfar. In dit deel zijn
het niet de mensen die met elkaar overhoop liggen over de oorsprong van
de naam ´Sfar´ (een duidelijke verwijzing..), maar de kat
van de rabbijn en de ezel van de Arabier. De één beweert dat het Joods
is, de ander zegt Arabisch. Gedurende dit verhaal verliest de kat
weer haar spraak-vermogen omdat hij de naam van God hardop heeft gezegd,
iets wat verboden is in het jodendom.
In deel drie lezen we de gedachten van de kat tijdens zijn 'exodus' met
zijn baas die met haar dochter op huwelijksreis gaat naar Parijs, omdat
de de ouders van de schoonzoon - ook een rabbijn - niet overgekomen zijn
voor het huwelijk en hij toch die ouders moet leren kennen. Aangekomen
in Parijs echter lopen de gemoederen zo hoog op tussen het jonge stel en
de oude rabbijn dat deze nog voor dat ze bij de ouders zijn er vandoor
gaat met de kat.
Hij zoekt zijn neef op, van wie hij weet dat hij als
zanger de kost
verdient in Parijs. Maar eerst schuilt hij
voor de eeuwige regen in een rooms-katholieke kerk, waar de kat bevriend raakt met een hond.
Samen zien ze hoe de
rabbijn zich het meest on-koosjere maal voor laat zetten en ondertussen
zijn God vraagt hem te zeggen dat het niet mag en niet moet. God zwijgt.
Vervolgens komt hij erachter dat neef-lief, verkleed als Arabier, als
straatzanger van pikante liedjes de kost verdient en samenwoont met een dame van net nog
niet licht zeden die veel van alcohol houdt.
Ondertussen voelt Zlabya zich een provinciaaltje in de rijke familie van
haar man en de mindere van haar schoonzussen de 'Parisiennes'.
Uiteindelijk komt de rabbijn toch naar de familie en stort de
schoonvader meteen zijn hart uit. Waarom wordt uitgerekend zijn zoon
rabbijn? Hij, die zijn kinderen nooit lastig heeft willen vallen met het
geloof zoals zijn eigen vader deed, heeft nu een zoon die rabbijn is
geworden!!!
Terug in Algerije houdt de rabbijn wel een heel bijzondere preek waarin
ineens al die 613 wetten er niet meer zo toe lijken te doen. Iedereen is
toch gelijk aan elkaar. Wel een heel snelle omslag voor iemand die 10
dagen daarvoor nog stond te wachten dat er drie sterren aan de hemel
zouden staan, zodat het zeker was dat de sjabbat voorbij was en er weer
gerookt mocht worden.
En dat laatste is dan ook de enige zwakke kant van het verhaal. Het gaat
het hele stripverhaal allemaal met een vaart van het ene uiterste naar
het andere. Het is erop gericht dat we elkaars culturen moeten leren
waarderen, maar dat accepteren van elkaar kan met net iets meer diepgang
lijkt me. Het is overigens een mooi getekend album, getekend in de
kleuren zoals een 'pied-noir' alles boven de Pyreneeën ziet. Grauw van
de regen.
