"Ieder mens heeft een natuurlijke drang om herinnerd te worden, ook al
is hij een geboren zwerver. Hij wil zich verbonden voelen met het
bestaan, er een deel van zijn, hij wil een bewijs hebben dat hij geleefd
heeft".
Woorden van de hoofdpersoon van dit boek, Lize M. Gong, een hoogbejaarde
schrijfster. Lize schrijft het verhaal van haar leven, van het bestaan
waar ze zich in al haar vezels verbonden mee weet. Zo laat ze een bewijs
na dat ze geleefd heeft.
'Tijdloos, over een verre rivier', is het tweede boek van de Chinese
schrijfster Yuhong Gong dat in het Nederlands verschijnt. Het eerste,
'Vliegers
boven lentestad', verscheen in 2001. Geboren in Kunming, China,
woont Yuhong Gong al sinds lange tijd in Nederland. Hoewel de
schrijfster veel jonger is dan haar hoofdpersoon, is er daarmee ook een
opmerkelijke parallel in hun beider levens. De hoofdpersoon in het boek
woont al lange jaren in Parijs. Ze is oud, heel oud. 80 Jaar, zo
schrijft haar uitgever in haar overlijdensbericht (hoewel er in de
proloog sprake is van acht dozijn jaar. Een foutje?). Een leeftijd die
ze met enig sarcasme beschrijft, vooral als het gaat om de lichamelijke
aftakeling die er bij hoort.
Het is september 2001 als ze een brief ontvangt, die haar terugbrengt
naar 1936, naar de tocht over de rivier de Yangtze die ze als
vijftienjarig meisje samen met haar vader maakte op het cruiseschip 'de
Oriënt'. Het boek beschrijft deze jonge Lize, varend over een rivier die
'geurde naar eeuwigheid'. Ze werd geboren als dochter van een Franse
pianiste en een Chinese gokhuizen-bezitter. Haar moeder kwam in het
begin van de twintigste eeuw naar China, als een 'volhardende
idealiste', op zoek naar de harmonie en orde van de Chinese
cultuur. 'Wat de pianiste aantrof was een beschaving en volk van
middelmatige intelligentie' (p. 24). Ze trouwt met 'een Chinese heer die
alle casino's en mahjonghuizen in Kunming bezat' (p. 23) en plaatst zich
daarmee buiten de kring van buitenlanders. Rassenvermenging was 'not
done'.
Lize groeit op met haar halfbroef Lou, zoon uit het eerste huwelijk van
haar vader. Een gezin dat uit elkaar valt. Lizes moeder en Lou
gaan - onafhankelijk van elkaar - weg. Lize en haar vader vertrekken
voor hun riviertocht. Tijdens die tocht groeit Lize van jong meisje tot
vrouw. De reis over de rivier de reis van haar volwassen worden, van
haar seksuele ontwikkeling, van belangrijke inzichten over hoe het leven
in elkaar zit. Het is een tocht vol wonderlijke verhalen en
anekdotes, vol relaties die niet in het geijkte patroon passen. Het is
het verhaal van Yuhong Gongs geboorteland China - een land van
wonderlijke verhalen, een land omgeven door mythen, legendes,
beelden. Een land met een werkelijkheid die niet past in de beelden die
mensen - en vooral westerlingen- zich daarvan geschapen hebben.
Yuhong Gong schrijft in beelden met een sterke emotionele lading.
Grappig, scherp, grof, poëtisch, emotioneel en zakelijk. Het hele scala
aan mogelijkheden passeert de revue. Zo schildert ze niet alleen het
leven van Lize, maar ook een beeld van haar geboorteland, beschreven als
retrospectief, 'een eigenaardig smakende cocktail van liefde, lust en
vergetelheid' (p. 187). Met een ondertoon van liefde voor haar land,
haar cultuur, haar volk - maar ook met teleurstelling, kritiek. Een
ondertoon die scherp is, maar waar ook pijn in doorklinkt. Zoals Lize in
het verhaal veel wint, maar ook veel en telkens opnieuw illusies,
idealen enmensen verliest.
In de oude Lize is het jonge, levendige meisje nog steeds aanwezig. Je
voelt haar kracht, haar levenslust - een verlangen naar eeuwigheid.
Tegelijk is ze als bejaarde vrouw doortrokken van een besef van
vergankelijkheid - een vergankelijkheid die zich aan het jonge meisje al
opdrong, tijdens die tocht over de rivier.
'Tijdloos, over een verre rivier' is geen gemakkelijk boek om te lezen.
Het kent veel lagen, veel perspectieven en de beeldende taal is niet
altijd even toegankelijk. Toch is het een boek dat je raakt, dat je
achterlaat met het verlangen het nog eens en nog eens te lezen, in de
hoop dat je dan iets kunt doorgronden van dat verre land, van de Chinese
cultuur - iets kunt doorgronden van het jonge meisje en haar ongewone
levensverhaal en van de bejaarde vrouw, die het verhaal schrijft van
haar leven.
Manon
|
Pimento | 2006
ISBN: 9049970052
Yuhong Gong (1968) is geboren in Kunming, China. Zij studeerde
antropologie en archeologie aan de universiteit van Xiamen. In 1990 trok
zij naar Londen, waar zij de studie antropologie voortzette, en
vervolgens naar Leiden, in 1991, alwaar zij Japanologie studeerde. Zij
werkt als freelance tolk/vertaalster.
De Jangtsekiang of Blauwe Rivier is de langste rivier in Azië en
de derde langste rivier ter wereld na de Amazone in Zuid-Amerika en de
Nijl in Afrika.
De rivier wordt ook de Yangtze genoemd. De naam Yangzi werd
oorspronkelijk slechts gebruikt door lokale mensen om naar lagere
stroomgebieden van de rivier te verwijzen. Omdat dit echter de naam was
die als eerst door missionarissen gehoord werd, is de naam later ook
toegepast op de volledige rivier.
(meer bij
Wikipedia)
|
