Nou ik heb het uit. Agaat is zo'n boek dat je hebt zien liggen in de
boekhandel, leuk kaft, interessante flap verhalen, toch maar niet,
volgende keer pak je het weer op en nog eens en op een gegeven moment
gaat het mee naar huis. En daar heb ik geen moment spijt van gehad. Ik
wist niets van het boek of de schrijfster en ik ben gewoon begonnen.
Het boek begint met een proloog waar in een zoon op weg is van Canada
naar Zuid Afrika. Laat jaren '90 vorige eeuw. Zijn moeder ligt op
sterven en de meid Agaat heeft hem geschreven dat hij naar huis moet
komen om afscheid te nemen. De moeder, Milla, ligt ondertussen
horizontaal in bed en kan niets meer bewegen. Ze kan alleen haar ogen
nog bewegen, en op die manier is er nog communicatie mogelijk tussen
haar en haar verzorgster; Agaat. Ook is er een soort van elkaar
aanvoelen, je hebt het idee dat ze precies weten wat de ander voelt en
denkt.
Er wordt heel goed beschreven hoe eng klein het wereldje van Milla is
geworden. Terwijl ze daar zo ligt gaan Milla's gedachten terug in de
tijd. Ook leest Agaat haar voor uit dagboeken die Milla heeft
bijgehouden en zo komen we beetje bij beetje te weten wat er in de loop
der jaren gebeurd is.
Het is duidelijk dat Milla de verkeerde man heeft getrouwd. Jak is een
Afrikaner zonder tederheid,en met losse handjes en
voortplantingsmateriaal. Milla heeft een boerderij (Plaas) geerfd van
haar ouders, het leven is er hard, en we komen veel te weten over hoe
zo'n bedrijf werkt. Mooie natuurbeschrijvingen ook.
Milla adopteert een gekleurd kind, Agaat, die ze verzorgt en opvoedt en
die bij hen inwoont tot er een zoon, Jak, geboren wordt. Agaat wordt dan
naar een achterkamer verhuisd, een stukje niemandsland lijkt het, tussen
het witte huishouden, en het zwarte personeel buiten.
Ondertussen in het heden, probeert Agaat Milla bij van alles te
betrekken. Ook vechten ze versleten conflicten uit, zonder woorden te
gebruiken, en leggen het weer bij. Langzaamaan wordt duidelijk hoe
verstrengeld deze twee vrouwen zijn geraakt, door de jaren heen.
Agaat voedt de zoon min of meer op, Milla vindt dat niet leuk, ze is
heel jaloers maar weet niet wat ze er aan kan doen. De buurt spreekt er
schande van, maar Milla is machteloos. Eigenlijk is Milla een machteloze
figuur, die haar verkregen macht gebruikt tegenover Agaat maar die
eigenlijk niet op kan tegen de innerlijke kracht van dit aangenomen
kind.
Op de achtergrond speelt de apartheid haar lelijke rol. Jak wordt
gevechtsvlieger en vecht in de grensoorlog met Angola en Namibië, zijn
vader is erg trots op hem. Als hij terug komt heeft hij zich aangesloten
bij een anti apartheidsbeweging en moet hij vluchten naar Canada.
Vanwaar hij dus jaren later terug keert.
Deze roman leest als een ui. Hij heeft vele lagen, en je blijftpellen.
Ik vond het prachtig, het blijft boeien door die verschillende lagen,
wanneer je het boek uit hebt heb je het idee dat het plaatje compleet
is. Hoofdmotief is het krachtveld tussen Milla en Agaat, met als
achtergrond het leven op de Plaas, het gezin, de politiek en de
voortschrijdende ziekte. Het is een geweldig boek, geschreven in
ontzettend mooi proza. Dus; niet meer langs lopen als je het tegenkomt
in boekhandel of bibliotheek, maar onmiddelijk meenemen.!!!
Loes
