Jacob Cats: Niemand is tevreden met zijn lot


Beste gedichtlezeressen,

Ik zou het doen maar het is er toch een beetje bij ingeschoten: voor de laatste keer een gedicht met een verhaaltje erbij. Zo staand voor de kast kreeg ik bijna een beetje heimwee. Maar het is werkelijk wel beter: ik weet alleen maar een soort gouwe ouwe uit de kast te trekken omdat ik eigenlijk maar nauwelijks gedichten lees op het moment. Ja, van die regels die op gebouwen staan. "Bestijg de trein nooit zonder uw valies met dromen........."

Deze is ook echt wel geschikt voor op een gebouw. Ik deed hem bij mijn portfolio toen ik afstudeerde bij Nederlands, net in de begintijd van de portfolio's en de ontwikkelplannen. Die had ik volgeschreven met gezwollen taal over ambities, en dit is een relativerende noot. Iets poetisch kan ik er niet echt over zeggen. Het is natuurlijk een moralistisch vers.

Ik kom beslist nog wel eens op de website kijken, maar unsub binnenkort een poosje. Al is het maar omdat ik volgend jaar Nederlands ga geven en dringend mijn lectuur moet aanpassen: het gouden ei, de passievrucht en hoe heten al die andere werken die daarbij horen.

Riek

Hier is het gedicht, uit de tijd dat de massaconsumptie nog niet bestond:

NIEMAND IS TEVREDEN MET ZIJN LOT

Als het visje ligt gevangen
Daar het nooit tevoren lag,
Straks zo krijgt 'et groot verlangen,
Om te wezen daar het plach';
Maar een ander, afgedreven
Van de Maas of van den Rijn,
Komt omtrent de fuike zweven,
En begeert er in te zijn.
Wie heeft vreemder ding gelezen?
Nooit en is de mens gerust,
Is 'et niet een zeldzaam wezen?
Niemand heeft er vollen lust:
Schoon men komt tot hoge staten,
Schoon men heeft geduchte macht,
Schoon men krijgt ook grote baten,
Nog is 't, dat men meerder wacht.
Vrienden, laat u vergenoegen
Met dat u de Hemel geeft,
Wilt u naar de reden voegen,
Dat is 't beste dat men heeft.
Waarom wensen, hopen, schromen?
Waarom altijd weder aan?
Schoon gij mocht 'et al bekomen,
't Kon u dan ook slimmer gaan.

Jacob Cats (1577-1660)

 

Riek

 

 

Tja, een mens heeft altijd weer wat nieuws te wensen. Ik weet niet of dat hetzelfde is als ontevredenheid trouwens. Ik kan me herinneren dat ik ooit samen met een collegaatje een of andere advertentie voor een pensioen zag waarin iets stond als "nu heb ik niets meer te wensen". Dat leek ons beiden een nachtmerrie! Een deel van het leven is toch juist zo interessant omdat we dromen, wensen en hopen en altijd weer nieuwe dingen willen? Dat vind ik zelf juist een ontzettende verrijking. Als er niets meer te wensen valt kun volgens mij net zo goed opdoeken. Het wordt natuurlijk een ander verhaal als je hierdoor niet geniet van wat je al hebt, dan krijg je inderdaad ontevredenheid en zuurheid en bitterheid. Brrr, dat wil ik ook niet. De ontevredenheid zit natuurlijk in de verwachting. Je kunt van alles wensen, maar als je denkt dat je ergens echt recht op hebt en je krijgt het niet, dan wordt het leven natuurlijk wel erg zwaar (en de mens erg ontevreden). Lekker ouderwets gedicht, met onvergankelijk thema denk ik.

Ik vond trouwens grappig om in de laatste zin het woord 'slimmer' te lezen. Wordt dat woord in het ABN nog in die betekenis gebruikt ('erger')? Ik ken het namelijk zelf wel uit het Twentse en Achterhoekse dialect, bijvoorbeeld als iemand ziek is en dat je dan vraagt of het 'slim' (erg) is, maar ben het nog nooit in het 'gewone' Nederlands tegengekomen, maar misschien heb ik het mis?


In het ABN hoor je het denk ik niet. Het is volgens mij een Germanisme : een van oorsprong Duits woord dus : "Schlimm" is 'erg' in het Duits. vandaar dat het in het Twents en Achterhoeks, in streken die kort bij Duitsland liggen gebruikt wordt, vermoed ik.

Zo kent het Limburgs dialect ook allerlei 'leenwoorden' : een vork wordt versjhet (fr.:fourchette) genoemd. Een bord heet 'teleur' (d. ein Teller) en ik en jij zijn hier 'iech' en 'diech' om maar een paar voorbeeldjes te noemen.


Gravure van Jacob Cats

Jacob Cats (Brouwershaven, 10 november 1577 – Den Haag, 12 september 1660) was een Nederlands dichter, jurist en politicus. Cats is ook bekend onder de naam Vader Cats, door zijn veelal didactische gedichten (bijvoorbeeld de frase Kinderen zijn hinderen, zei vader Cats).

 

Index Woensdag Gedichtdag

 

Boekgrrls

Laatste keer bijgewerkt: 13/06/06  Eisjen

Terug naar top pagina