Eenzaam in Mekka is een waargebeurd en persoonlijk reisverslag van de in India geboren doch in Amerika opgroeiende moslima Asra Q. Nomani, journaliste van beroep. Dochter van een hoogleraar Voedingskunde (vader) en eigenaresse van een boetiek (moeder). Beide ouders zijn overtuigd moslim, ouders vertrekken eerder naar Amerika dan de kinderen om daar een bestaan op te bouwen. Asra is (was) een goede vriendin van de in Irak onthoofdde Daniël Pearl (ze waren collega's bij de Wall street Journal) en heeft zijn vriendin Mariane bijgestaan bij de ontvoering en zoektocht naar Daniël en haar bevalling (Mariane was zwanger van Daniël). Asra zelf raakt in die tijd zwanger doch haar vriend verliet haar en ze gaat als ongehuwde vrouw en moeder het gevecht aan met haar eigen religie die haar niet accepteert. Ze heeft het moeilijk dat Daniël is vermoord in naam van haar eigen geloof. Het boek is een reisverslag in letterlijke en in figuurlijke zin. In letterlijk zin omdat Asra met haar ouders, zoontje Shibli (2e naam Daneel naar Daniël) en een nichtje en neefje de Hadj doet (de reis naar Mekka en Medina; die deze dagen weer plaatsvindt). Een reis die elke moslim 1x in zijn leven moet maken. Daarnaast is het een figuurlijke reis op weg naar haar relatie met haar geloof en wat het voor haar betekent.
Er gebeurt zoveel dat het moeilijk is samen te vatten.
Het is interessant om te lezen hoe de pelgrimstocht Hadj verloopt en welke heilige plaatsen worden bezocht en waarom. Het stuit tegelijkertijd tegen de borst. Het viel me moeilijk door te gaan met te lezen hoe vrouwen onderdrukt worden in de Islam en hoe vergelijkbaar met de strijd die vrouwen hebben moeten aangaan in andere religies. In feite is Asra een feministe binnen haar eigen geloof, maar ik kan persoonlijk niet begrijpen dat ze een aantal rituelen van haar geloof uitvoert (zoals stenen gooien tijdens de Hadj (hoe actueel, vandaag 345 doden....) en hoe ze Shibli kaalscheert tijdens zijn naamgevingsritueel. Ze accepteert niet dat in haar eigen moskee (in Amerika) de vrouwen en mannen gescheiden worden terwijl in Medina en Mekka tijdens de hadj de vrouwen en mannen gewoon gezamenlijk alle ruimten betreden. Maar op de hadj is het ook niet alles. Niet-gelovigen (ik dus) mogen de heilige steden niet bezoeken (staat op grote borden langs de snelweg), maar tegelijkertijd is er wel een Kentucky Fried Chicken in Mekka. Ze accepteert niet dat ze als ongelovige wordt beschouwd omdat ze ongehuwd moeder is. Ze accepteert niet dat er haatpreken in haar moskee worden gehouden (ze komt er achter dat de imams die zomaar van internet plukken, op een website stonden iets van 2000 haatpreken). Ze accepteert niet dat het bestuur van haar moskee haar op islamitische wijze wil berechten. Ze accepteert niet dat de mannen de vrouwen wil onderdrukken, puur vanwege onmacht, onkunde en onwetendheid. Ze legt heel duidelijk door het gehele boek uit dat Mohammed dit niet heeft gewild en dat aan het begin van het ontstaan van de islam de vrouwen evenveel rechten hadden dan mannen. Ze schetst een aantal krachtige vrouwen uit de geschiedenis van de islam en treedt in Mekka in de voetsporen van Hadjar.
Asra komt in opstand, op een langzame, doch vasthoudende (en zeer bewonderenswaardige) en voor de Islam radicale manier. Ze wordt met de dood bedreigd, maar ontvangt na enige tijd (het speelt zich allemaal zo tussen 2001-2004 af) tegelijkertijd vele steunbetuigingen over de gehele wereld. Het boek sluit wel wat met een open-einde af, maar dat komt waarschijnlijk ook het verslag is van een zoektocht naar haar eigen roots. Het sluit min of meer met haar ontwerp-teksten voor een islamitisch wetsontwerp voor rechten van vrouwen in de moskee en in de slaapkamer.
Even een citaat hoe stuitend ik soms de situaties vind waarin Asra leeft:
"Hai Asra, ..................We zouden het een eer vinden als je vader en zijn vrouw de uitnodiging aanvaarden........Om misverstanden te voorkomen wil ik je stellen dat jij niet bent uitgenodigd voor deze etentjes.........".
Deze tekst (een uitnodiging via Asra aan haar familie om deel te nemen aan een traditioneel islamitisch etentje, doch zij hoeft niet te komen is afkomstig van een hoogleraar psychiatrie. Het is schokkend om te lezen hoe vele, in Amerika opgroeiende en zich hebben kunnen ontwikkelen, hoogstaande en intellectuele figuren in naam van de Islam vrouwen onderdrukken. Op een wijze, die bijna echt te kinderachtig is voor woorden.
Haar ouders, hoewel komende uit een zeer conservatieve stroming van de islam, steunen haar voor meer dan 100% en ontwikkelen ze zich mee. Haar moeder heeft altijd met verstand de islam geaccepteerd maar nooit met haar hart (ivm de onderdrukking van vrouwen); door de acties van Asra komt ook haar moeder dichter bij haar geloof.
Maar het boek (ik kan het geen roman noemen) leest niet makkelijk. Dit komt waarschijnlijk omdat Asra journaliste van beroep is, maar voor het eerst heb ik bij een boek ook de indruk dat er misschien wat beter vertaald had kunnen worden. Het staat er soms zo letterlijk en heb je als lezer het idee dat de auteur het zelf wat verfijnder zou hebben uitgedrukt. Misschien vergis ik me wel. Ook de stijl van Asra is ook niet al te vloeiend en even boeiend. Tegelijkertijd maken de vele Arabische namen en islamitische begrippen het lastig om vlot weg te lezen. Het is geen boek voor 'savonds even voor het slapen gaan. Een index achterin met een toelichting op de vele begrippen en heilige figuren om weer even na te slaan was prettig geweest.
Marjan P.