Een strijd tussen een geleerde en een fundamentalistische afdeling in de Rooms Katholieke kerk. Een strijd om het behoud van de wetenschap en de kunst in al haar vomen, daar gaat dit boek over. Als de monnik Savanarola meent dat waarheid en schoonheid slechts dienaren van het geloof mogen zijn en hij en zijn aanhangers de macht in handen dreigen te krijgen, dan neemt één man zijn maatregelen.

Francesco Colonna verzamelt in het diepste geheim één van de grootste collecties klassieke kunst en literatuur in de wereld van de Renaissance. En bouwt tegelijkertijd aan het web dat zijn geheim moet bewaren. Een geschreven labyrint, de Hypnerotomachia Poliphili (HP), waardoor men de weg zou moeten vinden die leidt naar de crypte waarin zich deze grootste kunstschat aller tijden bevindt. Een labyrint in de vorm van een liefdesverhaal waar men al in geen 500 wijs uit is kunnen worden.

Tot het moment dat twee Princeton studenten de zoektocht op hun schouders nemen en dan onstaat er opnieuw een strijd. De strijd om de macht in de wereld van de wetenschappers.

Hoofdpersonen zijn:

Paul Harris, die
'intuïtief weet hoeveel een mens langzaam kan bereiken'
en
'die een boek draagt alsof het een knuffeldier is'.

Paul die
'het heden in het verleden stopt en het bed van gisteren opmaakt.'

Paul is wees en is bezeten van het boek van Tom's vader, het Belladonna Document, waarin deze stelling neemt dat de HP op een andere manier benadert moet worden.

Tom Corelli Sullivan, die meent dat:

"In onze familie vallen mannen vaak net zo hard voor bepaalde boeken als voor bepaalde vrouwen: De Hypnerotomachia Poliphili Een verhandeling over van alles en nog wat (van architectuur tot zoölogie) in een stijl die zelfs een schildpad traag zou vinden. Het is het diktste boek ter wereld over iemands droom, en daarbij vergeleken begint zelfs Marcel Proust, die het dikste boek ter wereld schreef over iemand die een madeleine eet, op Ernest Hemingway te lijken. (...) Een wirwar van verhaallijnen en personen,die slechts bijeen worden gehouden door een hoofdpersoon, een allegorische 'Elckerlijc' genaamd Poliphilo. De kern is simpel: Poliphilo heeft een vreemde droom waarin hij de vrouw zoekt die hij liefheeft. Het verhaal wordt echter zo ingewikkeld verteld dat zelfs de meeste renaissancekenners - dezelfde mensen die Plotinus lezen als ze op de bus staan te wachten - de Hypenerotomachia bijzonder eentonig en moeilijk vinden."

Tom is ervan overtuigd dat zijn vader de HP zag als

"Een eerbewijs aan de liefde van een man voor een vrouw. Het enige hem bekende kunstwerk dat de fraaie chaos van die emotie verwoordde. En dat datgene wat hem in de HP fascineerde vooral de openhartige seksualteit was. In de preutsere eeuwen na zijn publictie werden de afbeeldingen in het boek gecensureerd, zwart geverfd of weggescheurd, zoals veel renaissancistische naakten met vijgenblaadjes zijn beschilderd toen de smaak veranderde en tere zielen gekwetst werden. In het geval van Michelangelo kun je daar terecht boos over zijn, maar sommige afbeeldingen in de HP zijn zelfs tegenwoordig nog ietwat schokkend."

"Een jongen ziet niet elke dag een naakte vrouw onder een boom liggen en opkijken naar een man die kennelijk tot wederdienst bereid is. En ik neem aan dat niemand buiten het kringetje van Hypnerotomachi-geleerden ooit een naakte sater bij de voeten van zo'n vrouw heeft zien staan met een joekel van een penis die als een kompas haar kant op wijst. Ik was twaalf toen ik, helemaal alleen in mijn vaders kantoor, die afbeelding voor het eerst zag, en kon me ineeens voorstellen waarom hij soms te laat kwam eten. Deze vreemde en prachtige houtsnede kon van alles betekenen, maar een kliek rundvlees kon er niet tegenop."

Tom dacht ook dat:

"Een zoon de belofte van de tijd is aan de vader, de garantie dat alles waaraan een vader waarde hecht, ooit belachelijk zal zijn en dat degene van wie hij het meest houdt, hem niet zal begrijpen. Maar mijn vader, een historicus die zich met de Renaissance bezighield, praatte altijd vrijuit over de mogelijkheid van wedergeboorte."

Want had hij zich sinds het dodelijke auto-ongeluk van zijn vader helemaal gedistantieerd van diens eindeloze en, naar zijn idee, hopeloze zoektocht, waarbij hij als kind hem zelfs vergezelde door bibliotheken in Italië, met de ontmoeting van Paul vindt er een soort wedergeboorte plaats en wordt de zoektocht van de vader ook weer de zoektocht van de zoon.

Tom en Paul worden op hun paden door het labyrint moreel ondersteund door:

Gil Rankin: "Anders dan de anderen (...). Zo gewend aan de overvloed in Exeter (College - red), dat rijkdom en het verschil dat geld in iemands leven maakt, voor hem onzichtbaar waren geworden. In zijn ogen was karakter de enige zinvolle maatstaf.

Charlie Freeman: "Een grote, wilde, zwarte, indrukwekkende medestudent". "Charlie groeide in feite op in het hart van Philadelphia, waar hij met de vrijwillige ambulancedienst de ergste misdaadwijken van de stad bezocht. Hij kwam van een kostschool voor de middenklasse. (...) Hij moest alles behalve het universitaire onderwijs zelf betalen, en toen hij op de campus kwam, had hij meer studieleningen aangevraagd en zich dieper in de schulden gestoken dan de rest van ons bij ons afstuderen.

Deze combinatie van vrienden geeft een heel duidelijk beeld van hoe het leven op de Ivy League University van Princeton eruit ziet. Rijk, invloedrijk, maar ook verlicht. Paasviering wordt door iedereen gevierd.

"Een oecumenische viering van het geloof waarbij zelfs atheïsten en agnostici zich op hun gemak voelen. Dat kan de reden zijn waarom studenten met alle mogelijke achtergronden aan de paasviering meedoen. Iedereen doet om een andere reden mee en vertrekt tevreden, want aan hun verwachtingen is voldaan en hun gevoeligheden zijn gerespecteerd."

(Wel iets anders dan de reborn christians van George W. Bush en aanhang tegenwoordig.......! Zijn Ivy League opleiding aan Yale heeft niet mogen bijdragen tot een openheid van geest. Sorry, moest even tussendoor....;-)....)

Tom's vader maakte als wetenschapper deel uit van een driemanschap van historische onderzoekers dat met ruzie over de HP uit elkaar ging. Zijn twee partners waren:

Curry: "De schepper, geen verwoester, eerder een man van mogelijkheden dan van feiten. Zich op Michelangelo baserend zei hij vaak dat het leven net als een beeldhouwwerk was: je moet zien wat voor anderen onzichtbaar was en dan de rest weghakken."

Taft: Iemand met een 'duistere geest'. 'De delen van de HP die hem fascineerden, waren de bloederigste en ondoorgrondelijkste'. Een soort sadist die ervan geniet zijn studenten allerlei martelpraktijken uit de geschiedenis voor te schotelen en die er niets van moest weten dat de HP een liefdesroman zou zijn.

"Waarom zou de auteur zoveel moeite hebben gedaan als hij alleen maar een liefdesroman schreef? Waarom die vele talen? Waarom die tweehonderd bladzijden over architectuur? Waarom achttien bladzijden over een Venustempel en twaalf over een onderwaterlabyrint? Waarom vijftig over een piramide? Of honderdveertig over edelstenen en metalen, ballet en muziek, eten en tafelschikkingen, flora en fauna?

Taft heeft carrière gemaakt in de wetenschap, maar publiceert nauwelijks meer en bekritiseert voornamelijk alleen het werk van anderen. "Het vurige genie van zijn jeud was hij verloren" .

Curry heeft carrière gemaakt in de kunstwereld. Hij is degene die Paul aanmoedigt door te gaan met zijn scriptie over de HP. Hij heeft er ook als als een ware mecenas voor gezorgd dat de Princeton bestuurscollectie met een aantal schilderijen is uitgebreid, die allemaal het thema Jozef hebben.

Tom vraagt aan Paul:

"Kun je me vertellen waarom al die schilderijen iets met Jozef te maken hebben?"

Pauls gezicht licht op. "Genesis 37." Hij zwijgt om even zijn geheugen op te frissen.

"En Israël had Jozef lief boven al zijn zonen, want hij was hem een zoon des ouderdoms; en hij maakte hem een veelvervigen rok."

Het duurt even voordat Tom het begrijpt. Het geschenk van de 'veelvervige rok'. De liefde van een ouder wordende vader voor zijn lievelingszoon. "Hij is trots op je". Dit typeert de verhouding tussen Curry en Paul. Curry heeft in Paul de zoon gevonden die hij zelf nooit heeft gehad.

Taft is Paul's begeleider en doet zijn scriptie constant af met te zeggen dat het tweedehands werk is. Als Paul helemaal vast zit komt hij via Taft in aanraking met een specialist op het gebied van wiskunde, cryptografie en godsdienst en een expert in de wiskunde analyse van de thora. Kabbala dus. (Dit boek zou dus gelezen moeten worden door Madonna en fans :-)......):

'Je bestudeert niet wat de woorden betekenen, je bestudeert wat de getallen betekenen. Elke Hebreeuwse letter heeft een nummer, en uitgaande van de volgorde van de letters ga je wiskundige patronen zoeken."

En dan beginnen de nummers op hun plaats te vallen en gaat het slot heel langzaam open. Stapje voor stapje. Telkens nieuwe informatie en telkens een nieuw raadsel dat opgelost moet worden. Maar dan begint ook het geweld opnieuw, net als 500 jaar geleden. Plotseling bevinden de vrienden zich midden in een wervelstorm van dood en bedrog, maar ook van liefde en passie. Want in het leven van Tom, Gil en Charlie draait het gelukkig ook om nog om iets anders; de liefde. Net zo verwarrend als de tekst van de HP. En net als Tom's vader wordt ook zijn liefdesleven bedreigd door een maîtresse.

"Dat boek was een fantastische maîtresse, die altijd op het juiste moment een glimp van haar benen liet zien. Net toen Katie weg was, kwam de oplossing van het raadsel bij me op, en daarmee verloor ik het zicht op al het andere. Alsof ik een vleug parfum had geroken of een diep decolleté had gezien." (...) "Mijn moeder had me voor misleide liefde gewaarschuwd en daarbij mijn vaders affaire met de HP voor ogen gehad."

"Mijn vader was het misschien zelfs wel met haar eens. Maar hoe kon hij het tegenhouden? Wat kon hij inzetten tegen de macht die hij bevocht, als liefde alles overwint?"

Als Tom's liefdesleven volkomen in de soep lijkt te lopen meent Paul, de man wiens leven echt alleen maar door de HP in beslag wordt genomen, dat "je beter van iets kunt houden dat je liefde kan beantwoorden."

Wanneer de raderen van het slot sneller gaan draaien en er slechts nog één klik gehoord moet worden dan eindigt het boek bijna net zoals in de tijd van Savonarola. Zoals wetenschap en kunst toen verdwenen op de brandstapel, zo verdwijnt Paul spoorloos - met de laatste aanwijzing naar de crypte - in de brand die het Ivy clubgebouw op Princeton in vlammen doet opgaan. Maar toch is daarmee is het verhaal niet helemaal ten einde. Er volgt een soort Deus Ex Magina, dat enigszins theatraal aandoet, maar toch ook bevredigend werkt. Althans voor mij. Ik ga het hier niet verklappen.

Wat ik wel ga doen is het boek aanbevelen voor onze leeslijst voor 2005, want ik kan me zo voorstellen dat dat zou kunnen leiden tot het vinden van meerdere lagen en grotere verbanden.

Het is geen boek dat van het begin tot eind bloed spannend is, maar het blijft je aandacht vast houden en zoals jullie in de kolom hiernaast kunnen zien, heeft het voor mij ook tot een enorme zoektocht geleid. Met de resultaten van deze zoektocht zou ik graag eens samen met de grrls het boek nogmaals lezen

Om de verleiding nog iets groter te maken, nog een paar citaten.

"Met de tijd is het raar gesteld. Hij drukt het zwaarst op mensen die er het minst van hebben."

"Intelligente vrouwen hebben op het gebied van mannen vaak een bar slechte smaak."

"Geleerde boekenmensen hebben een onuitgesproken vooroordeel: de geheime maar door iedereen gedeelde overtuiging dat het leven zoals wij dat kennen, een onvolmaakte visie op de werkelijkheid is, een visie die alleen met de leesbril van de kunst te corrigeren valt."

"De stokoude bibliothecaresse legt een verschrompelde hand op een oud exemplaar van Victor Hugo alsof ze de hals van een oude minnaar streelt."

Oh ja, en de crypto-grrls hebben vast veel plezier op de Engelse site van dit boek: The Rule of Four.

Eisjen