Ik behoor ook tot die mensen die mij nogal kritisch geuit hebben over Connie Palmen en haar boeken. Door mijn vriendin/buurvrouw kreeg ik I.M. in handen gedrukt met de woorden "lezen, gewoon doen". En ik heb genoten. De manier waarop hun liefde werd neergezet, droog en rustig, maar intens voelbaar. De manier waarop zijn leven werd neergezet heeft me ontzettend nieuwsgierig naar hem gemaakt. Vond hem altijd vreselijk, niet om aan te zien, noch te horen zo schofterig en bot. Nu wil ik zijn "dikke mannen" lezen. Ik wil ook "Vriendschap" op nieuw lezen en vraag mijzelf ook hevig af of ik het wel goed gelezen heb. Er wordt veel over Vriendschap geschreven in I.M., veel achtergrond informatie gegeven die me een heel andere indruk van C.P. geven. De tranen biggelden me over de wangen bij de laatste bladzijdes en ik keek verschrikt om me heen in de trein of iemand het in de gaten had. Werkelijk een heerlijk boek. Ik lijk bekeerd met betrekking tot C.P.<<<

>>> Erg he, die terreur van de goede smaak. Ik probeer mij er meestal niets van aan te trekken, maar merk toch hoe het vaak blijft doorspelen. Ik was erg anti-Palmen, door lectuur van De wetten en De vriendschap, waartegen ik het bezwaar had: "misbruik van de romanvorm om (pseudo-)filosofische ideeen te spuien. I.M. vond ik echter veel genietbaarder, waarschijnlijk omdat het boek zoveel emotioneler is. Af & toe nog wel ongenietbaar analyseerderige stukjes (pas op, niets tegen analyserende literatuur of dito denken, maar het moet een beetje niveau & stijl hebben, en dat ontbrak er voor mij vaak aan bij CP: ergerde mij rot aan de bravoure waarmee ze open deuren intrapte & daarna snoeverig rondkeek met een karate-blik: "mij zien denken ?"), maar ik vond het boek veel eerlijker door zijn emotie. De drammerigheid was ervan af, hier was geen would-be heldin aan het woord, maar een mens. Natuurlijk heeft het boek ook minpunten, zoals de eindeloze herhaling van beschrijvingen van reizen naar Amerika, dat hing mij echt de keel uit. Maar ik heb niet van het boek "an sich" moeten kotsen. Ik bedoel maar: nooit onverdeelde instemming of afkeuring. Maar anderzijds kan ik niet zeggen dat het boek lang in mijn geheugen is blijven hangen. Bijzonder kort zelfs, dus een diepe indruk heeft het niet gemaakt. Daarvoor is het te weinig literair, denk ik, en te veel verslag. Maar kom: lezen, zou ik zeggen. Al was het maar om het gelezen te hebben en je eigen oordeel te kunnen vormen in confrontatie met de anderen die je gehoord & gelezen hebt.<<<

>>>Gisteren dacht ik, terwijl met iets teveel vaart een bocht nam: wat Palmen doet, wat ik terugvond in de verslagen van jullie bespreking, dat jezelf opblazen en in feite alleen maar reflecteren wat anderen (mannen) zeggen, dat vind ik op den duur vreselijk irritant. Maar waarom eigenlijk? Doen mannen niet precies hetzelfde? Aanhalen tot ze er scheel van zien, en dan zeggen: dat is erg knap van die en die, WANT ik heb dat zelf ook zo bedacht..... Ik dacht, de bocht uitkomend, en remmend voor een fietser, we vallen vrouwen met dit soort gedrag vaak harder dan mannen met vergelijkbaar soort gedrag. En dat wou ik jullie dus voorleggen. <<<

>>>Het is wat kort door de bocht, maar ik vind dat je ontzettend gelijk hebt. Het geldt voor meer dingen, ook het stardom dat Palmen zich aanmeet. Van Grunberg (sorry, isieweer) pikt iedereen dat blijkbaar wel. <<<

>>> Nou, pikken... Ik erger me best wel kapot aan hem. Maar misschien gaat het er inderdaad wat harder aan toe tegen Palmen. Misschien "verwacht" je zo'n houding meer van mannen; ik weet het niet. Gisteren op mijn werk maakte trouwens nog een man de opmerking dat vrouwen altijd veel harder tegen vrouwen zijn dan tegen mannen ooit tegen mannen zouden doen. Weet ook niet hoe dat komt, maar ik meen wel dat er iets van klopt. <<<

>>>Nou, ik heb er wel zo'n beetje een idee van, zo lang het nog a man's world is, zal dat wel zo blijven. Door als vrouw de vrouwen hard te vallen, laad je geen verdenking op je. Je bent bijvoorbeeld bestwel feministisch (zoals ik) en dan wil je duidelijk maken, dat je volstrekt onpartijdig bent, en dat je zaak voor zich spreekt. Hoe kan je dat beter aantonen, dan door vrouwen hard aan te pakken? Vrouwen die in het gevlei willen komen no matter the costs, daar is de keuze nog gemakkelijker voor.<<<

Eisjen

Hervatte discussie:

Eind januari 99 is er weer discussie bij de grrls over IM .

>>>En hoe bevalt I.M. tot nu toe? Ik heb het boek lange tijd kunnen ontwijken in de winkels, maar ben stiekum toch wel heel erg nieuwsgierig. De reacties zijn ook zo divers vind ik. Ik heb het uit en moest er even over denken wat ik er nu echt van vind. Het is vervelend als er al zoveel reacties voor jou zijn geweest. Het is dan moeilijk om je niet te laten beinvloeden.

Ik had nog nooit een boek van Connie Palmen gelezen, al staat "De Vriendschap" nog wel te wachten bij mijn rijtje reserveboeken, en omdat ik zelden televisie kijk en, tjsa, maar af en toe de krant lees, en dan toevallig niet het Parool, kende ik Ischa Meijer alleen maar van een enkel interview. In elk geval kon ik daardoor vrij onbevangen lezen en viel hij voor mij niet van een voetstuk, zoals je in veel recensies las.

Over het algemeen vond ik het een goed boek. Iets te veel reisbeschrijvingen erin; het lijkt wel of ze het grootste deel van het jaar in Amerika waren, maar vermoedelijk vond Connie het gemakkelijk om daar omheen te vertellen, de reizen als een soort kapstok te gebruiken, en wat veel 'psychologische' gesprekken. Ik zet er mijn vraagtekens bij of Connie en Ischa echt zo met elkaar hebben gesproken als je las bij de dialogen in het boek.

Het begin vond ik wat shockerend. Dat Connie in haar broek plast en Ischa het in zijn broek doet als ze elkaar na zeven dagen terugzien en met elkaar naar bed willen, lijkt me wat onnodig om te vermelden. Ook wat ongeloofwaardig, maar ja, wie ben ik? In elk geval word je onwillekeurig meegesleept door het verhaal van hun liefde. Volgens mij heeft Connie het verhaal als een soort therapie geschreven, om haar verdriet te verwerken. Soms was het wat teveel van hetzelfde, wat dagboekachtig ook, maar het hinderde me niet echt. En het eind is grandioos! Dat maakt alle eventuele bedenkingen goed. Het verdriet en de wanhoop spatten van de bladzijden af. Erg knap om zo tekunnen schrijven, én verdrietig. <<<

>>>Ik vond 'De Vriendschap' fantastisch en ook I.M. vond ik geweldig, een van de mooiste boeken die ik heb gelezen. Heel ontroerend, interessant, tot nadenken stemmend, grappig soms ook (ik heb hardop gelachen toen Connie Palmen beschreef toen zij en Ischa in precies dezelfde pyjama's in bed lagen. Alleen De Wetten heb ik niet gelezen, terwijl dat haar eerste boek
was.<<<

>>>I.M. een prachtig boek vond ik het. Ik weet nog goed dat het me in m'n verkeerde keelgat schoot toen het boek in het programma van Zeeman (iemand die in mijn ogen het imago van literatuur geen goed doet ; die man presenteert zich op een manier alsof het lezen en begrijpen van literatuur alleen voorbehouden zou zijn aan erudiete en verheven personen) besproken
werd alsof het een nieuw deeltje was in de Bouquetreeks.

Dapper en een ware gave om je emoties zo te kunnen vormgeven.

Ik heb altijd gedacht dat de negatieve reacties op dit boek o.a. voortkwamen uit het idee dat een dermate begaafde vrouw zich toch niet zo totaal hoort over te geven aan een man omdat van haar een rationelere en zelfstandiger levenshouding verwacht wordt. Daarnaast denk ik ook dat een deel van de mensen zich waarschijnlijk niet voldoende kan identificeren met dergelijke heftige en diepgaande gevoelens waaardoor het afgedaan wordt met overdreven dweperij en persoonsverheerlijking.

Van het eerste tot het laatste woord was ik geboeid en heb ik genoten.Mijn kijk op Ischa Meijer is er ook door veranderd, hij was nooit 1 van mijn favorieten maar na het lezen van dit boek had ik het idee dat ik meer van hem begreep, een mens van vlees en bloed met eigen emoties, angsten en littekens.<<<

>>>Bij I.M. had ik erg de indruk dat iemand die zo expliciet schrijft over haar relatie en die zo graag wil laten zien hoe buitengewoon bijzonder dat allemaal was, heel erg veel te bewijzen heeft op de 1 of andere manier ( maar dit kan ook de kift danwel een typische wijvenreactie zijn op het product van een vrouwelijke schrijfster). En misschien komt het ook wel omdat ikzelf pas echt gelukkig word van relativering. En dat zat er niet echt in, toch?<<<

>>>ik kende die man helemaal niet van te voren, maar kreeg een enorme hekel aan hem door het lezen van I.M. - dat was toch nooit haar bedoeling...??

"Het begin vond ik wat shockerend. (...) maar ja, wie ben ik?"

ik heb nooit kunnen beslissen of ze dit echt meende - of was het een assortiment van symbool of zo....ik bedoel, ik weet dat je mensen hebben die in de anale phase blijven hangen, maar dit gaat me echt een beetje ver toch?<<<

>>>Over die anale fase heb ik tijden geleden een vinnige recensie gelezen van ik meen Ethel Portnoy, die I.M. tot de grond toe afbrandde. De strekking was dat Connie zich als een kleuter aan Ischa vastklampte en dat ook op een zeer kleuterachtige manier beschreef. Dus wellicht dat het in de broek plassen daar ook bij hoort.<<<

>>>Ik vond dat gezeik over zijn ouders ZO hypocriet en afschuwelijk - toen hij zijn vader ging begraven in een niet joodse begraafplaats tegen al zijn expres wensen in, ik kon hem wel doodslaan van irritatie, verdriet, boosheid (of heb ik dit hier eerder gezegd - ach jee, ik val in herhalingen, wat erg..). Ik ben zelden zo boos geweest tijdens het lezen van een boek, ik kon alleen maar verder lezen omdat ik wist dat hij dood zou gaan en dat vond ik prima - onee, never speak ill of the dead, sorry, maar echt - ik _ haatte_ hem door het lezen van dit supposed liefdes verhaal. Vreemd - ook omdat andere boeken van Connie Palmen zijn wel prachtig mooi geschreven - deze vond ik zo slordig en slap en misselijk makend - ik kan geen enkele reden bedenken waarom het uitgegeven was - ze had het gewoon prive moeten houden. Maar ach, rinkelende kassas verzachten menige verdriet, dus waarom ook niet. (En dat verdriet was wel echt, dat was wel heel eerlijk, alleen niet bepaald leesbaar.)<<<

>>>Eigenlijk had hij een heel tragisch leven (in mijn ogen, dan): alles stond in het teken van de niet-bestaande relatie met zijn ouders. Hij provoceerde om gehoord te worden door zijn ouders. Onlangs heb ik ook 'De vriendschap' gelezen, omdat in I.M. daar ook over wordt gesproken, dat Palmen dat aan het schrijven is. Ik vond het een heerlijk wegduik-boek, met hier en daar rake gedachten. In tegenstelling tot 'De wetten' dat ik veel te kil en afstandelijk vond. Maar toch weet ik nog steeds niet of ik Palmens filosofische overpeinzingen niet te nadrukkelijk neergezet vind.<<<

Elma