Donna Tartt: De kleine vriend

De discussie over Tartt begon in maart 2002, toevalligerwijs zaten een paar van die mails nog in mijn bewaarbox. 

Donna Tartt's nieuwe boek 'De kleine vriend' heeft als releasedatum 15 september. In het nederlandse taalgebied werd 'de verborgen geschiedenis' uitzonderlijk goed ontvangen: er werden tot nu toe meer dan 700.000 exemplaren van verkocht. Dit verkoopresultaat was voor Donna Tartt en haar Amerikaanse uitgever aanleiding haar Nederlandse vertegenwoordiger de premiere van haar nieuwe roman te gunnen. Dat wil zeggen dat uitgever De Bezige Bij het boek een maand eerder dan de rest van de wereld mag verkopen. In de loop van het najaar komt Tartt voor een auteursbezoek naar Nederland.

Eindelijk, een nieuwe Donna Tartt, wat leuk! Ik vroeg me al af of ze ooit nog een nieuw boek uit zou brengen. lijkt me ook wel moeilijk na 'De verborgen geschiedenis'. die heb ik drie keer herlezen, echt heel intrigerend. ik ben heel benieuwd naar dit nieuwe boek, hou me op de hoogte!

In september kwam het boek dan eindelijk uit: 

Grrls, ik typ over uit de VK van vandaag: 

Hollandse primeur ergert Engelstalige fans Donna Tartt Van onze verslaggever Amsterdam De Britse en Amerikaanse fans van Amserikaanse schrijfster Donna Tartt zijn erg nieuwsgierig. Erg nieuwsgierig en een beetje verontwaardigd. Want de nieuwe Donna Tartt - hún Donna Tartt - verschijnt éérst in de Nederlandse vertaling en dan pas in het Engels. Vandaag ligt The little Friend, pardon, De kleine vriend in de Nederlandse boekhandels terwijl de Britten moeten wachten tot 23 oktober en de Amerikanen zelfs tot 1 november. Maar als Mohammed niet naar de berg wil komen, komt de berg wel naar Mohammed. Op internet-fansites hebben bewonderaars als plannen gesmeed om naar Nederland te komen, het boek te bemachtigen en er supersnel een hervertaling in het Engles van te maken. De Britse krant The Guardian rept voorzichtig van een mogelijke kortstondige zwarte markt. 

Robert Ammerlaan, directeur van De Bezige Bij, de uitgeverij waar De kleine vriend verschijnt, kent de verhalen. Hij gniffelt erom. 'Dan krijg je toch een soort gemankeerd manuscript terug.' Hij doorziet de charme van het plan. 'Maar het is absolute krankzinnigheid.' Blijft de vraag hoe die Nederlande uitgevers er toch steeds weer in slagen wereldpremières tin huis halen. Het gebeurde met John Irvings 'De vierde hand', met Ian McEwans 'First loves and last rites' en gebeurt binnenkort met het nieuwe boek 'Light of day' van Graham Swift, met wie Ammerlanan overigens 'retegoed' bevriend is. Daar ligt dan ook de sleutel: de bijzondere chemie tussen auteur en uitgeverij. Heeft hij ook met Tartt. Toen zij in 1993 op uitnodiging van haar vriend Ammerlaan op de Frankfurter Buchmesse verbleef, schoof ze voor haar vertrek naar de VS de eerste pagina's van haar manuscript onder zijn hotelkamerdeur door. Inderdaad, heel mooi. Maar de waarheid heeft ook een wat prozaïscher kant. Om in het 'meertalige' Nederland de verkoop van de vertaling te stimuleren drong Amanda Urban, Tartts literair agent in Amerika, aan op een vroege publicatie ervan. Zo wordt de verkoop niet ondermijnd door een massale verkoop van de Englese versie import.

En dan de eerste paar mensen die erin begonnen: 

Ik ben net begonnen in de nieuwe Donna Tart. Ik zit er gelijk in. Mooie beschrijvingen.

Ik ben dus ook bezig in Tartt. Helaas kan ik na bijna 300 pagina's nog steeds niet zeggen dat ik er in zit. Inderdaad, wel mooie beschrijvingen. Boeiende karakters ook, al is er bij iedereen wel een steekje los volgens mij.

Vervolgens kwam het interview met Tartt op 23 september bij Nova (voor de mensen die het nog willen zien hier klikken.

Bedankt voor de tip! hartstikke goed, ben zeer benieuwd. Heb het boek gekocht om te lezen op vakantie, maar hij is zó dik dat ie alleen maar lastig zal worden. We gaan naar Amerika, rondrijden/wandelen door verschillende de nationale parken, dus ik laat 'm met bloedend hart thuis (is ook niet echt een boek om lekker in bed/bad te lezen...).

Eerste indruk Donna Tartt (had haar nog nooit eerder gezien): wat 'n stijf trutje.... bij de eerste paar zinnen die ze sprak dacht ik: 'ze heeft het boek zelf niet geschreven!'

bij mij komen schrijvers altijd zo over (als in 'is dit wel dezelfde persoon als die het boek geschreven heeft?), volgens mij komt dit omdat spreken iets heel anders is dan schrijven.

December werd The Little Friend het maandboek: 

Verder heb ik van een lieve vriendin, vóórdat ze het zelf gelezen had, de nieuwste Tartt mogen lenen, da's het maandboek van december. Nog een weekje geduld, dan 'mag' ik erin beginnen :-)

 Uiteraard begon meteen de discussie weer over het formaat van het boek: 

ik ga er maar alvast aan beginnen. Tartt in de Nederlandse vertaling lezen is een hele klus: boek is loeizwaar zoals Veronica al schreef. Dat wordt dus op de bank met boek op schoot. Dus geen bedboek, zodat het wel een tijdje kan duren voor ik het uit heb.

Inmiddels op p. 380 of zo, een weekje niet gelezen, boek te dik om mee in de handbagage te nemen naar Slowakije. Gisterenavond weer begonnen en gelijk weer gegrepen!!

Ben nog niet zó ver gevorderd (150 pag.), maar ik vind het tot nu toe erg leuk om te lezen. Gisteren moest ik in Den Haag zijn, en omdat het boek me veel te zwaar was om mee te sjouwen, heb ik Rascha Peper's "Oesters" meegenomen.  

 De eerste indrukken. Opvallend aan dergelijke dikke boeken is dat altijd in paginanummers wordt gesproken: 

Grrls, Ben dus begonnen en een bladzijde of 50 op weg. Maar wat dwalen we ver af van het dode jongetje Robin. Ik hou niet zo van familieverhalen, en dit dreigt er een te worden. Ik herinner me dat over Tartt een tijdje geleden al gemaild is, en dat er ook grrls met het boek stopten. Hebben de stoppers hun stop-mailtje toevallig bewaard en zou je die (prive) naar mij willen sturen. Dit om de Tartt hausse van december niet onnodig te verzieken. Ik vind het ook slap van mezelf, maar ik vrees dat dit toch echt niet mijn soort boek is.

Ik ben op blz 120, en zover gekomen door af en toe een alinea over te slaan. Inderaad: veel te veel zijwegen en personages die nergens voor dienen. Het had met de helft minder gekund. Bijvoorbeeld: na een alinea weten we wel ongeveer wat voor een -wel érg- bijzonder kind Henriet is, waarna de schrijfster nog eens drie pagina's vult met anecdotes en voorbeelden die dit moeten onderstrepen waarna de volgende hoofdstukken wederom volstaan met tal van anecdotes en voorbeelden over die bijzondere Henriet, zucht. Een strenge redacteur met een rood potlood had hier wonderen kunnen verrrichten. maar helaas. Ik lees het wel uit omdat ik wil weten who did it en tussen alle overbodige passages staat er genoeg lezenswaardig tussendoor maar het gaat met grote stappen. The sceret history is alweer tien jaar geleden maar het lijkt wel alsof dit een heel andere schrijfster is! In mijn herinnering las dat van begin tot eind als een trein: er staan me nog bepaalde scénes bij. Merkwaardig.

Ik ga vandaag met een opgezwollen griephoofd beginnen in "De kleine vriend" en moet steeds lachen om jouw moeizame verhouding met dit boek. Ik bergrijp dat het nu definitief gesloten is! Toch laat ik me niet weerhouden, ik heb nog steeds reuze zin erin te beginnen. Ik ga me wel steeds meer verbazen over de verschillende reacties, ook buiten de boekgrrls, gezien de geweldige recensies uit alle hoeken van de wereld!

Inmiddels voor mijn gevoel alweer allAng bezig in Tartt, ben 248 pagina's op streek in de NL vertaling die ik leende van een vriendin

Ik ben bezig in Donna Tartt en vind het tot nu toe erg goed. Merk nog niets van de verveling waar sommige anderen last van hebben..!

Raak ik nog wel de draad van kwijt van dat soort boeken met wel twintig personages.

Inmiddels op p. 340, dit stukje is lekker spannend met slangen!!

Ikzelf lees ons 'maandboek': Donna Tartts kleine vriend en ben er zeer van onder de indruk (maar die mening wordt geloof ik niet zo breed gedeeld, ach, zoveel grrls, zoveel meningen, ik geniet in ieder geval).

  ik ben pas rond pagina 100, veel te druk gehad, maar ik duik er zo weer in! Nadeel is dat ik het in het engels lees en dan vooral 's avonds in bed als mijn partner eens lekker een engelstalige film wil kijken en dan lees ik niet prettig in het engels. Maar nu is hij niet thuis dus ga ik er meteen gebruik van maken! Tot nog toe bevalt het boek me wel in ieder geval. Weer veel verwijzingen naar het latijn, sprak me ook wel aan in het vorige boek. En ook al wat nieuwe woorden geleerd :)

Langzaamaan kwamen de echte reacties en inzichten: 

Een korte impressie van het boek (om een beeld te kunnen vormen van die hierop volgende indrukken) 

De hoofdfamilie bestaat uit vier bejaarde zussen: Libby, de oudste die van jongs af aan voor haar zusjes moest zorgen toen hun moeder stierf. Een schat van een mens, te lief. Dan Edith (Edie), zo'n pinnige oude vrouw, die zich aan alles en iedereen doodergert, Theodora (Tatty), waar ik het minste beeld van heb gekregen, in ieder geval een enorme betweter, en de jongste, Adelaide (Addy), zo'n Golden Girl-type, erg bezig met haar uiterlijk en de mannen. Ze waren vroeger vreselijk rijk, maar hun vader heeft hen min of meer berooid achtergelaten. Wel leven ze er goed van. 

Edie heeft een dochter, Charlotte, vroeger een levenslustig type, maar sinds 12 jaar een geestelijk wrak. Toen is namelijk haar zoontje Robin vermoord, gewoon in de voortuin, waar zijn (baby)zusjes bijwaren. Die kunnen zich niks herinneren van het voorval. Allison was toen vier, een dromerig kind, continu vluchtend in slaap. Ze is nu 16 en begint in jongens geïnteresseerd te raken, maar op een afstandelijke, dromerige manier. Harriet, de 'heldin' van het verhaal, was een baby, en is nu op 12-jarige leeftijd hevig geïnteresseerd in wie Robin toch vermoord zou kunnen hebben. Ze denkt te weten wie het gedaan heeft en begint die persoon te 'stalken', en wil wraak. Of en zo ja, hoe ze dat voor elkaar krijgt, laat ik hier in het midden. Maar spannend is het! Een familie met (inmiddels) louter dames dus. 

Dan hebben we familie 2: een grootmoeder (Gum), beetje onduidelijk, afgeleefd, oud mensje, maar met een bijzondere voorkeur voor één van haar kleinzoons, Farish. Ze heeft er vijf: één is ervandoor, nummer twee heeft zich ooit door zijn hoofd geschoten en is niet helemaal lekker (Gum), nummer drie is in de gevangenis bekeerd en wordt de evangelist genoemd (Eugene), nummer vier was een vriendje van de vermoorde Robin (Danny) en de jongste, Curtis is mongool. Farish en Danny hebben een speed-lab waar ze drugs produceren, en niet alleen voor de export, nee ze zijn zelf ook continu high. En die drugs heeft heeft het bijverschijnsel dat ze er hartstikke paranoide van worden. Zeg maar: familie flodder.   

De al dan niet grote hoeveelheid personages en vele details: 

Al die zussen, maar het boek is dik genoeg om ze allemaal aan bod te laten komen, waardoor je ze (ja, Echt) op een gegeven moment toch wel uit elkaar kan houden. Later komt er nog een gezin, dit maal met allemaal broers. Had ik in het begin ook zo van: wie is in hemelsnaam wie?? Maar ook dat weet ik inmiddels feilloos.

Ik ben blijven steken op pagina 200 of daaromtrent. Te veel details en zijwegen en bijfiguren dus denk ik dat ik het middenstuk maar oversla en het verhaal weer oppik in het latste hoofdstuk;-) Jammer maar helaas. Ik heb de verklapper van Marjo gelezen en die gaven me nu ook niet het idee dat ik het persé helemáál wil lezen, al blijf ik natuurlijk wel benieuwd naar het hoe en waarom van de dood van de broer.

De manier waarop iets is geschreven is ontzettend bepalend is voor het genietniveau. En dat vind ik bij Tartt redelijk hoog. Maar dat kan wel komen door de beelden die ze oproept. Als je het boek beoordeelt op het niveau van het verhaal, dan denk ik dat het niet om door te komen is. Maar: al die slangen en de beschrijvingen die ze er van geeft... tjonge, jonge, dat moet me een studie zijn geweest. En al die nonchalant neergekwakte tja, hoe noem je dat... beelden. Ik kan er natuurlijk weer geen voorbeelden van geven, want ik lees altijd zonder potlood of ezelsoren, maar het is vaak voorgekomen dat de personen/landschappen en gebeurtenissen als een film aan mijn oog voorbij trokken. Het is niet zomaar een spannend boek, al zitten er passages in die je later nog eens moet lezen voor het taalgebruik omdat je als een gek bladzijden omslaat om te weten wat er gebeurt.

Sommige stukken zijn heel komisch zoals dat vreselijke religieuse kamp waar Harriet naar toe gaat en de conversatie van de oudtantes in de auto onderweg naar Charleston, het gedoe met de slangen etc. De beschrijving van het Ratliff gezin vind ik wat minder (te stereotyp "white trash"), maar Danny, Farish, Eugene, Gum en Curtis zijn op zichzelf zeer kleurrijke persoonlijkheden. Andere stukken vind ik ook wel weer erg lang, zoals al die beschrijvingen over hoe Harriet's moeder niks doet of zielig doet. De enorme hoeveelheid subplots, ieder met hun eigen hoofdpersonen werkt soms verwarrend. Ik ben erg benieuwd hoe het allemaal afloopt. Ik heb het gevoel dat harriet zich nog in een paar fikse wespennesten zal steken voor het einde van het boek.

Tartt heeft een rijk beeldend vermogen... als je sommige uitweidingen wat tot je door laat dringen, kijk je naar een film terwijl je leest. En er zaten wAAnzinnig spannende scenes in. Dames, lees door. Tart heeft er tien jaar over gedaan om dit boek te schrijven, dat hoef je niet op een regenachtige zondag uit te lezen.

Die uitwijdingen zijn nou juist zo heerlijk en bovendien erg nuttig: hierdoor werden de personen voor mij echt, met een eigen leven, eigen verhalen, eigen gedachten. Anders was het geheel voor mij wel erg filmisch gebleven. In films is zelden veel ruimte voor een dergelijke ontwikkeling van karakters. Ze doen het wel eens, met van die flash-backs, maar dat wordt voor mij al snel gekunsteld. Maar goed, wellicht vinden sommige grrls dat ook in boeken al te gekunsteld?     

 Is het een who-dunnit of niet?   

Zo...ik heb het boek gelezen in de maand dat het uitkwam, en heb al eens gezegd hier dat ik het zonde vasn mijn geld vond. Daar kom ik een beetje van terug, want ik moet het boek gewoon nog eens lezen, maar dan niet vanuit het gezichtspunt dat ik had naar aanleiding van De Verborgen Geschiedenis. Ik dacht een who-dunnit? te lezen, en toen het eerste stuk van het boek erop zat, en we ons gingen verdiepen in de familie Ratliffe bleek het een heel ander boek te zijn. Maar het kwaad was al geschied, het boeide niet meer. Natuurlijk maakt het stuk bij de toren weer veel goed, maar toch hield ik een teleurgsteld gevoel over. Maar: komt het door de hype, of is het de kracht van Donna Tartt?? 

Het verhaal is wel blijven hangen!! Als ik nu terugdenk aan het boek, zie ik het veel meer als een variatie op een Bildungsroman. Het boek schijnt ook eerst de titel De Beproeving gekregen te hebben, en dan is dat in mijn ogen letterlijk en figuurlijk de beproeving van Harriet: de verwerking van het duistere verleden, ("moord" op haar broertje) dat ze niet eens bewust heeft meegemaakt, maar dat door de gevolgen op haar omgeving een flinke stempel op haar gedrukt heeft. Ze zet zich af tegen haar familie, tegen haar moeder, en de tantes, die ze steeds beter ziet zoals ze zijn. Na een aanvankelijke samenwerking met vriendje Hely, zet ze zich later ook tegen hem af. Ze ontwikkelt zich van een onschuldig kind in een jong-volwassene die inziet dat het niet allemaal waar is wat ze in haar jeugd heeft meegekregen. Vooroordelen smelten als sneeuw voor de zon, als ze haar confrontatie aangaat met de familie Ratliffe. Ik heb er nu dus dit gevoel over, en wil het boek nog eens lezen om erachter te komen of het klopt... Al zal ik dat van jullie ook wel horen.

Als je alleen die spanning verwacht kom je aardig bedrogen uit. Iemand zei het al: het is veel meer een bildungsroman. In het begin is Harriet nog een kind, aan het eind heeft ze de rotweg naar de volwassenheid, met alle desillusies, afgelegd. Ik vond het ook typerend dat het vriendje, de kleine vriend, achterbleef en de weg die Harriet volgde niet kon volgen. Ik heb het als heel herkenbaar ervaren dat er nu ook eens vrouwen werden opgevoerd die niet hun hele eigen leven opzij zetten voor de wensen en verlangens van kinderen.

Ik ben The little friend ook aan het lezen. Ik ben in hoofdstuk 7- The tower op blz. 431 van de amerikaanse uitgave. Ik geloof dat je dit boek niet als whodunit moet lezen maar als een "coming of age novel" en een familie beschrijving.

Of ik het nu als whodunnit beschouw of als een familie- danwel bildungsroman: eerlijk gezegd boeit me noch de bildung van Harriet noch de verwikkelingen in de familie genoeg om me hier door heen te blijven wurmen.Teveel bijzaken (al die slangen inderdaad), te weinig verhaal. Het enige waar ik benieuwd naar blijf is toch het whodunnit dus sla ik maar hele stukken over.

Het is zeker geen whodunnit, de moord op Robin komt eigenlijk alleen aan het begin en het einde van het boek ter sprake. Ook vond ik het geen coming-of-age boek, of niet meer dan een beetje, maar eerder een beschrijving van een lange, hete, lege zomervakantie. Ik ken het gevoel van zo'n lege, lange, hete zomervakantie maar al te goed. Getver, de verveling begon echt al na twee dagen vakantie. Dat kinderen dan rare dingen gaan verzinnen om maar enige spanning te kunnen beleven, kan ik me goed voorstellen, dat deden wij ook. Maar wat Harriet en Hely (het vriendje van Harriet) niet voorzien is dat die spanning uitloopt in een...  

Inderdaad is dit meer een ontwikkelingsroman dan een whodunnit en de grrls die vooral om het laatste lezen, komen bedrogen uit. Maar meer dan dat Harriet het duistere verleden van de moord op haar broertje moet verwerken gaat het er volgens mij over dat ze haar leven in eigen hand neemt en beter probeert te maken door de moord op haar broertje op te lossen/te wreken. Jawel, volwassen worden.

Tegelijkertijd gaat het over communicatie. En dan vooral -bedoelde en onbedoelde- miscommunicatie en gebrek aan communicatie. De familie Cleve heeft de gewoonte alle (vreselijke) familiegebeurtenissen te vertellen en hervertellen tot het anekdotes zijn. Maar niet met de dood van Robin. En zie waar het toe leidt! Misverstanden ontstaan doordat er niet duidelijk wordt gecommuniceerd en iedereen zelf dingen invult zodat het bij het beeld past dat ze toch al hadden. Het gebeurt voortdurend in het boek. En uiteindelijk wordt met The little friend alsnog 'de anekdote' van Robin verteld. Als ik zeg dat Tartt's beschrijving van Harriet sprekend overeenkomt met haar eigen foto op de achterflap, dan ga ik waarschijnlijk te ver ;-) 

En dan de titel. Ik kwam er niet echt achter waarom dit boek The little friend heet. Inderdaad wordt misschien Hely bedoeld, die achterblijft bij Harriets ontwikkeling. Dat past wel bij het thema van volwassen worden en je kinderwereld achterlaten. Of slaat het ook op de Danny, vriendje van Robin, en Robin zelf, die Harriet soms als vriendje 'vergezelt'? Met haar volwassenwording laat ze ook hem achter - en Robin zelf liet Danny 'achter' door zijn dood. 

 De sfeer van het boek: 

Door de mails die ik al over het boek gelezen had was ik een beetje bang dat het een traag en bij-tijd-en-wijle saai boek zou zijn. Maar niets daarvan! Ik leef in dit boek en vind het prachtig! Ontzettend mooi geschreven, het verhaal ontwikkelt zich gestaag en nog spannend en humoristisch ook. Het mag nog best een poosje duren van mij! Maar er volgen nog maar twee hoofdstukken :-( Gelukkig beslaan die wel bijna de helft van het boek :-) Meer grrls zo aan het genieten?

Ik kan me eigenlijk niet zoveel meer herinneren van De verborgen geschiedenis, wel dat ik dat ook een intrigerend verhaal vond. En dat vind ik ook van dit boek. Tartt is een echte verhalenvertelster, heel anders van stijl dan bijvoorbeeld een Conroy, Irving of MacCormack (van All the pretty horses, is toch Maccormack, of is het MacCarthy?), maar voor mij hoort ze wel in dat rijtje thuis. Boeken die je pakken en die je uit wilt lezen. Met die prachtige sfeertekeningen er in van de zuidelijke staten van Amerika. Wat mij betreft een aanrader.

En daar sluit ik me van harte bij aan!

 

Harriet is een bijna-puber, meer kwajongen nog dan meisje, veel in de boeken, onderzoekend, nieuwsgierig, fantasierijk, ondernemend, moedig en een doorzetter, om niet te zeggen een drammer. En ontzettend eenzaam. Op dat laatste na redelijk positieve eigenschappen te noemen, en toch wordt ze mij niet sympathiek. 

De enige echte vriend die ze heeft is Hely, en beurtelings gebruikt ze hem en slaat ze hem van zich af. In ieder geval behandelt ze hem niet als een vriend. Het lijkt wel of ze niet weet hoe dat moet. Het lijkt ook of ze altijd kwaad is en of die kwaadheid voortdurend geloost moet worden. In zeldzame ogenblikken toont ze zich anders, een klein bang meisje met de zo normale behoefte aan koestering en aandacht: als ze voor 't eerst geconfronteerd is geweest met Danny (voor de poolhal), als Ida weggaat, als Libby dood gaat, en na de watertoren. Geen enkele keer wordt die behoefte ingevuld, door niemand. Dat vind ik schrijnend. Dan leef ik met haar mee. Misschien is dat ook voldoende voor Donna Tartt. 

De delen die ik goed en erg spannend vond waren de hoofdstukken over de slangen en de watertoren. Het gedeelte waarin Libby de dood vindt, vond ik ook mooi beschreven. Zelfgenoegzaamheid, het niet naar zichzelf maar vooral naar anderen kijken, de gevoelige verhoudingen tussen blanken, zwarten en ³white trash², die hele kleinsteedse sfeer in een onbeduidend stadje, worden ook mooi blootgelegd. Ook de omgeving, de broeierige sfeer en de hitte van die zomermaanden beschrijft ze goed, vind ik. Ik zag het allemaal wel voor me. 

Soms las ik prachtige zinnen en taalkundige vondsten, die ik onderstreept heb. Maar het overgrote deel vond ik, helaas, tergend traag geschreven met een overdaad aan zijlijntjes, metaforische vergelijkingen en oninterressante uitwijdingen. En dan nog het gevoel van leegte dat ik overhield.   

 De algemene meningen achteraf: 

Ik vond het een goed boek, tot pagina 300 ongeveer is het flink doorbijten, maar daarna is het dan ook erg mooi en heel erg spannend!!! Doorzetten dus.  

Al met al heeft Tartt mij prettige bladzijden bezorgd. Geen boek dat ik nog eens zal herlezen, maar ook geen boek dat ik zomaar weg zal doen. Iemand vroeg zich af waarom het boek een hype is geworden. Ik denk dat dit in Nederland vooral is gebeurd door de zorgvuldige marketingstrategie, ongetwijfeld ingegeven door de primeur die Tart Nederland gunde door het succes van haar eerdere boek. Maar ach, wat zou het? We zijn hier toch grrls genoeg om zelf te bepalen of we een boek dan wel/niet de moeite waard vinden?  

Vannacht uitgelezen. Ach, grrls, wat een heerlijk boek, het begint rustig, op het saaie af, maar er komt steeds meer dreiging en snelheid in. Aan het eind kun je het echt niet meer wegleggen.  

Hely verstopt zich onder een zitzak wanneer hij bijna betrapt wordt tijdens een insluiping... Hely "The bean-bag was heavy; he was facing away from the door, his legs curled tight beneath him. The carpet smashed against his right cheek smelled like sweaty socks. Then -to his horror- the overhead light came on. What were they saying? He tried to make himself as small as he could. As he couldn't move, he had no choice -unless he closed his eyes- except to stare at five or six snakes moving inside a gaudy, side-screened box two feet from his nose." Wie vindt dat nou *niet* mooi? 

Uit de mails die ik heb durven lezen voor ik aan het boek begon, had ik de indruk dat het een saaie doorbijter zou zijn. Niets is minder waar! Ik vond het een prachtig boek waarin ik heerlijk heb geleefd. Maar ik genoot dan ook erg van de taal en beelden, zoals al grrls vóór mij schreven. De vele verhaallijnen en details doen me denken aan John Irving.   Tot slot voor de liefhebbers nog een stukje vervolg van het citaat boven: 

"As Hely stared at them, half-hypnotized, his muscles locked with terror, one little snake trickled away from the others and crawled halfway up the screen. The hollow of his throat was white, and his belly-scales ran in long, horizontal plates, the chalky tan of calamine lotion. Too late -as sometimes happened when he caught himself gawking at the spaghetti-sauce guts of some animal squashed on the highway- Hely closed his eyes."   

Er blijven wel veel dingen onopgelost aan het eind van het boek, maar is dat geen mooie kans voor een vervolg??? Bij mij sleet de wens om te weten wie de moordenaar van Robin was gedurende het verhaal. En ook de vraag of Allison zich ooit nog zal herinneren wat ze gezien heeft en/of wat ze droomt. Een soort gewenning of aanvaarding van het ongewisse, zoals bij werkelijk verloop van tijd.

De afgelopen twee dagen min of meer in één ruk de laatste helft doorgesjeesd. Want je kunt het dan inderdaad haast niet neerleggen. Ik kan me redelik goed de kritiek die hier eerder geplaatst is voorstellen dat er erg veel subplots in zitten, die ook niet allemaal uitgewerkt worden. Maar ja, zo gaat het in het echte leven ook, je ontmoet wel eens iemand, van wie dan soms zelfs een heel verhaal hoort, en waarna je die persoon niet meer ziet. En je soms wel eens afvraagt hoe het daar nou mee zou gaan, maar je de moeite niet neemt om dat ook daadwerkelijk uit te vinden. Ships that pass...., dat idee.

Dichtgeslagen na een zinderend spannend laatste hoofdstuk en tegelijk ietwat ontnuchterd achtergebleven door de allerlaatste bladzijden. Die bevredigen mij niet. Niet alle vragen hoeven voor mij in een boek beantwoord te worden, maar om alleen máár met losse eindjes achter te blijven vind ik ook niet nodig. De belangrijkste vraag ²Wie vermoordde Robin² mag van mij open blijven. Maar liever niet de (voor een getalenteerde schrijfster denk ik dan) toch redelijk makkelijk in te vullen onderliggende vragen als: 
- Vlucht Allison nog verder in haar lethargische droomwereld of gaat ze zich na de allerlaatste onwikkelingen toch wat herinneren? 
- Gaat Edie wel of niet iets doen aan de onrustbarende verslonzing van het huishouden van haar dochter?
 - Wie wordt er nou eigenlijk bedoeld met De kleine vriend: Robin of Hely of wie...? 
- Valt het gezin verder uit elkaar of wordt er verhuisd met Dix?
- Hoe loopt het af met die erfenis van Libby? Omdat er steeds verwijzingen zijn naar problemen daarover, had ik verwacht dat daar nog iets (onverwachts) uit zou komen. 
- Waarom blijf ik Harriet tot het laatst onsympathiek vinden, vooral omdat ze Hely bewust klem zet? Zou ze zich door de traumatische ervaringen anders gaan ontwikkelen? 
- Gaat er nog iemand nadenken over de opmerking van Hely dat Harriet de moorden begaan heeft? 
- Merkt Dix dat zijn revolver mist en zo ja, wat zou daar dan allemaal uit voort kunnen komen? 
- Wat is nu eigenlijk de betekenis van die rode tuinhandschoenen, waar zelfs een hoofdstuk naar genoemd wordt, die ze uiteindelijk bij toeval met geweld terug weet te krijgen... en dan? 

Ben ik een mierenneuker? - Mis ik allerlei diepere betekenissen? - Waren mijn eigen verwachtingen te hooggespannen? Tja, ik ben er niet echt enthousiast over. Ik begrijp de superlatieven van sommige recensenten bij de verschijning niet. ³De verborgen geschiedenis² heeft me veel meer gedaan. Mochten er onder jullie grrls zijn die in willen gaan op mijn reserves en vragen, dan graag! Ik sta open voor pogingen om het anders te gaan zien.

Met al die vragen bleven we in december ook zitten, dus een mierenneuker ben je zeker niet! Om ze allemaal te beantwoorden, zou DT alle levens tot het einde toe moeten uitschrijven... en bovendien, is het wel zo erg dat er veel open eindjes in zitten?

Ik vond het een van de beste boeken die ik in 2002 las, dus voor mij was het zeker geen teleurstelling. Ik kan het me wel voorstellen dat dat voor jou wel was, gezien je opmerkingen. Als je een hekel aan traagheid en open eindjes hebt is dit boek een soort van continu zout op de wonde. :-)   

Tot slot een mening over het einde in de vorm van een VERKLAPPER










R   

Ik vond het op zich een "goed" einde, het verhaal was wel af. Maar ik vond het ergens ook een "Fatal attraction"-achtig eind, met Danny Ratliff die zichzelf twee dagen in leven houdt door steeds omhoog te springen in een tank met water. Dat geloof ik dus niet zo. De man was helemaal verzwakt en vermagert door zijn verslaving, en dan twee dagen springen? Ik heb er zo mijn twijfels over. En er mag van mij veel in verhalen hoor, ik ben tenslotte een grote fantasy-liefhebber ;-) maar toch moeten dit soort essentiële zaken geloofwaardig blijven. Maar ja, dan had Harriet echt met een enorm schuldgevoel gezeten!

Dat vond ik een beetje gezocht inderdaad. Het einde was voor mij echt de laatste paar pagina's, waarin Pemberton het gesnoef van Hely 'onderuithaalt'. Gaf mij het soort gevoel dat je ook wel eens hebt bij een te spannende film en de hoofdpersoon blijkt het allemaal maar gedroomd te hebben: pure opluchting!

Ja ok, ik snap wat je bedoelt. Een soort "Sixth sense" idee (wat ik een erg intrigerende film vond). Dat invullen doen we allemaal, en dat vond ik dus wel erg herkenbaar. Zo kunnen sommigen mensen écht alleen maar horen watze willen horen en dat in hun eigen beeld inpassen. Pas wanneer ze met de neus op de feiten worden gedrukt (misschien, want je hebt ook van de notoire volhouders ;-) hun beeld bijstellen.

  
Samenvatting
Evelien

Nog meer over dit boek....: 

relevante links:

schrijver: 

boektitel: 

De kleine vriend

isbn: 

http://www.veel-in-een.nl/

genre: 

leeslijst: 

maand: