Wat een mooie, toepasselijke titel en wat een ijzersterk debuut! 'Ik heb vader naar boven gedaan' is de openingszin van het verhaal. Met deze actie begint de verandering voor Helmer, een 55 jarige boerenzoon.
Vader, een oude bedlegerige man, wordt boven in een slaapkamer geïnstalleerd met alle schilderijtjes en slaande klok en Helmer gaat beneden wonen en slapen. Vader wordt door hem verzorgd maar daar is dan ook alles mee gezegd. Helmer knapt beneden alles op en richt het in naar zijn smaak. De enige wandversiering is een kaart van Denemarken, de droom, ooit wil hij daarheen, daar eventueel een bedrijf beginnen en vooral vrijheid en ruimte hebben...
Helmer is de oudste helft van een tweeling. Zijn broer Henk is 35 jaar geleden echter omgekomen bij een ongeluk welke veroorzaakt werd door Henks vriendin Riet. Daardoor moest Helmer stoppen met zijn studie Nederlands en het boerenbedrijf in. Henk was vaders lieveling, de verstandhouding tussen Helmer en zijn vader is niet geweldig. Helmer behandelt zijn vader bijna onbeschoft. Ze zeggen het hoognodige tegen elkaar: "Ik heb een appel voor je," zeg ik. "Koud, " zegt hij. "Ja, het vriest." Maar toch zijn er ontroerende momenten die extra impact hebben door hun anders zo stugge gedrag.
En dan komt er een brief van Riet met het verzoek of haar onhandelbare zoon Henk een tijdje bij hem mag komen wonen..... Riet was voor Helmer de stoorzender, degene die zijn broer afgenomen had. Hij en zijn broer waren een twee-eenheid, één lichaam, één geest. "We hoorden bij elkaar, we waren twee jongens met één lijf." Door haar komst werden zij twee aparte personen. "Ik heb ze gezien" zei ik tegen zijn rug. "Je broer en die griet?" "Ja". "Het is beter zo, denk ik," zei hij "Wat bedoel je?" "Je bent niet je broer." "Nee, natuurlijk niet."[...] "Ik weet niet precies hoe dat gaat bij tweelingen, "zei hij, "Maar ik kan me voorstellen dat ze toch een keer uit elkaar moeten."
Helmer gaat toch in op het verzoek van Riet en de komst van Henk veroorzaakt bij Helmer een mix aan gevoelens. Langzamerhand veranderen dingen en kan Helmer zaken onder ogen zien, wat hij eigenlijk al eerder had moeten doen. Het verhaal wordt zonder een woord teveel verteld. Dat kan ook haast niet anders bij een stug persoon als Helmer Onderhuids gebeurt er veel maar dat wordt niet uitgesproken. Dat is ook de kracht van het verhaal. Het is subtiel maar toch helder. Het is een verhaal over vergankelijkheid, nieuwe kansen, vriendschap en liefde. Niet echt na te vertellen, gewoon zelf lezen en de mooie sfeer proeven.
Prachtig debuut!
Dettie