Iris Murdoch: The Sea, The Sea

Hoe komt een boek op de Boekgrrls lijst..? Soms begint het zo:

> De laaste Opzij gelezen dames met het vreselijk aandoenlijke verhaal   over Iris  Murdoch? Nu leidend aan Alzheimer.

> nee he!!! Dit wist ik niet. O wat erg wat erg. Ik heb alles van haar   gelezen - ze IS gewoon de best levende Engelstalige schrijfster....Ok -  om haar te herrineren zoals ze was, moet(?) er nu een van haar boeken op de nieuwe lijst komen.

Er is uiteindelijk besloten voor The Sea The Sea omdat:

> het toch een Booker Prize winner was en ik vind het heel knap hoe ze een geloofwaardige mannelijke IK figuur heeft neergezet. De Plot? Is dat belangrijk? ...Oude acteur is geobsedeerd door een ex-vriendin uit zij n verre verleden - die woont inmiddels als burgerlijke trutje in een saaie huwelijk - toevallig bij hem in de buurt. Hij moet haar weer gaan overtuigen van zijn liefde. Er is ook iets met een monster die uit de zee komt - oud heroine hallucinatie(??). Hoe het afloopt? Geen idee meer - daarom wil ik het toch herlezen!

Toen de Grrls eenmaal begonnen waren met lezen kwamen diverse commentaren binnen:

>Van de week ben ik begonnen in "The Sea, The Sea". In het engels nog wel, en dat is voor mij een grote concessie. Nu, na twee dagen -stug doorlezen- ben ik gevorderd tot pagina 7 (zeven). Wat ik tot nog toe heb is het gevoel dat Charles Arrowby zichzelf een rad voor ogen draait en in feite niet is toegerust om in dat huis op die klif te leven... Praktisch niet maar ook emotioneel zal het nog wel een paar klappers geven. Ik ga gewoon doorlezen.

> Ja, er hebben zich nu nog een poltergeist en een ghostly 'face'   aangediend, mogen zij de heer Charles Arrowby de stuipen op het lijf  jagen, zo bid ik, want ik haat die man inmiddels. Die lunches, suppers  en dinners ("Only a fool despises tomato ketchup") beginnen knap op  mijn zenuwen te werken,

Als je haat - of liefde - voelt voor een karakter in een boek is dat toch vaak een goede teken...?

> Inmiddels ben ik ook bezig in the sea, the sea. Na een wat afwachtende   start zit ik er nu helemaal in. Ik ben het met Hilda eens, haar manier van beschrijven is bijzonder, alsof ze sfeerplaatjes schildert. De  hoofdpersoon vind ik boeiend, eens een mens als ieder ander, een verliefde puber.

Toen kwam er een prachtig mail binnen die eigenlijk AlleS zegt over The Sea, The Sea:

> Gisteravond las ik zuchtend de laatste pagina van Murdochs The Sea x 2.   Zuchtend, want je leest geen 502 pagina's piepkleine lettertjes Engels als het boek je niets doet. Het verhaal is simpel: Charles Arrowby -  regisseur, toneelschrijver en -acteur - trekt zich na het wervelende  Londense leven terug aan de kust. Daar wil hij in enzaamheid zijn tijd doorbrengen. Hij gaat zijn 'belevenissen' opschrijven in een dagboek dat hij opdraagt aan 'Clement' - de vrouw die hem groot heeft gemaakt. Hij   herinnert zich een jeugdliefde, zijn eerste liefde, Mary Hartley Smith.  Deze liefde heeft hij dusdanig geïdealiseerd dat het hem heeft verhinderd een echte diepe relatie met een andere vrouw aan te gaan.  Daarom is hij nooit getrouwd. Toevalligerwijze ontmoet hij deze vrouw opnieuw en zijn liefde vlamt puberaal en overweldigend op. Zij wil Charles niet. Hij weigert zich te laten afwijzen en houdt haar zelfs in zijn huis gevangen.

Tegelijkertijd 'landt' er een jonge man die de 'verloren zoon' blijkt te zijn van Mary Hartley en haar echtgenoot. Vrienden, allemaal vrouwen en mannen met wie hij in het Londense leven  gecompliceerde verhoudingen heeft gehad, komen hem bezoeken in zijn huisje aan de zee. James, zijn geheimzinnige neef waar hij van jongsaf aan een strijd mee heeft gevoerd, arriveert eveneens voor een  logeerpartij. Arrowby wordt geconfronteerd met zijn hele verleden, zowel letterlijk als figuurlijk. Zijn huis en zijn hoofd zitten propvol. De  situatie loopt volledig uit de hand. De mensen zijn onvoorspelbaar. En Charles leeft daar tussendoor met zijn obsessies en fantasieën. Tegen de tijd dat hij grip krijgt op de werkelijkheid zijn hij en ik als lezer,  'much wiser and sadder'.

Murdoch maakte van Arrowby een hoofdpersoon die sterke reacties oproept.  Dat was al eerder te merken in de mails over het boek. Vooral in het  eerste deel van het boek is hij een pedante betweter, egoïstisch en arrogant. Hij manipuleert mensen en probeert situaties naar zijn hand te zetten. Dat is af en toe knap irritant. Maar wel levensecht. Zijn gedrag maakte dat ik hem - in golven - sympathiek en onsympathiek vond, tot we in de laatste 50 bladzijden rust bij elkaar vonden.

> Ah, de zee, de zee.... De zee is een schitterende metafoor en het   knappe van Murdoch vind ik dat het er nergens duimendik opligt. De zee is in kunstige patronen in het boek verweven.

> Murdoch schrijft fenomenaal, maar ja, je bent natuurlijk niet voor niets   een van de groten van de Engelse literatuur. Haar taal is open, transparant en beeldend. De door haar beschreven gevoelens zijn  herkenbaar (en dat gaat soms van 'au') of reëel voorstelbaar (dan zit je soms tegen je boek te praten).

Verdere reacties waren:

> Ik heb het maandagmiddag zuchtend, uitgelezen, naast mijn bed gelegd. Heerlijk om een boek als dit in piepkleine lettertjes te lezen. Ik vond het zo'n indrukwekkend boek dat ik eerst enige tijd nodig heb gehad om dat op mij in te laten werken. Ik vind de titel dan ook zo goed gekozen, als het simpel The Sea had  geheten had het voor mijn idee niet geklopt. Mij gaf het tevens het gevoel: de zee geeft en de zee neemt.

> "The Sea, The Sea" vind ik tot nu toe prachtig. Ik ben na drie dagen  pas op bladzij 40, dus ik heb nog even te gaan, maar zoals Hilda en Yvonne al schreven, de beschrijvingen van de zee zijn zo mooi en gedetailleerd dat je hem gewoon voor je ziet, en het eten proef je  gewoon.

> The sea, the sea, eeder zei ik het al (en velen met mij) ik moest er even inkomen maar daarna was het ongeremd genieten. Bijzonder vind ik dat want als iemand me vantevoren had verteld hoeveel ruimte er gevuld wordt met het beschrijven van de zee zou ik waarschijnlijk met moeite een gaap kunnen onderdrukken. Maar het tegendeel is waar, het verveelt  geen moment. Charles Arrowby, denkt zijn leven, en dat van anderen, op   eenzelfde manier te kunnen regiseren als hij het altijd in het theater heeft gedaan. Hij kwam voor rust en bezinning naar de zee maar het werd  een periode van obsessie, manipulatie en ik-gerichtheid. Pas tegen het  einde van het boek is hij in staat meer afstand te nemen en zichzelf te zien als de persoon die hij is geworden. Charles lijkt te staan voor de menselijke, aardse, soms tamelijk donkere kant. We krijgen een  ongekuisde versie te lezen van zijn drijfveren en gedachten. James en Tibet zouden dan kunnen staan voor het spirituele, het goede. Datgene wat de balans en de groei teweeg kan brengen. Mogelijk een wel erg  simplistische en wat al te voor de hand liggende uitleg.  Anyway, zonder twijfel één van de betere boeken die ik de laatste tijd gelezen heb.

Toen kwam de vraag:

> zijn er nog aanraders van Iris Murdoch of hebben we nu haar topper gelezen en kunnen  we beter voorlopig aan de rest even niet beginnen ?!

En uiteraard het antwoord:

> nee!!! Absoluut niet. Ik vind alles dat ze schrijft (heeft geschreven    - er komen niet meer vrees ik - laatste artikel dat ik gelezen heb zat ze Teletubbies te kijken, ach ja, laat haar maar rustig NieT meer denken dan in haar laatste jaren...) zeer de moeite waard. The Green  Knight en A Message to the Planet zijn 2 van de meer recente titels die in me opkomen als ZeeR aanbevelenswaardig.

Dat was het dan - De Zee De Zee door de ogen van De Grrls De Grrls..

januari 1999

Elma

schrijver: 

boektitel: 

De zee, de zee / The sea, the sea

isbn: 

9789060196724/ 9780099284093

genre: 

leeslijst: 

maand: