'Himmlers hersens heten Heydrich'. Dit was één van Heydrichs bijnamen bij de SS. Binet had als titel liever Operatie Anthropoïde gezien. Maar de uitgever weigerde: te SF-achtig.
Wat bezielt een mens een boek te gaan schrijven over een beroemde en uitvoerig gedocumenteerde verzetsactie in Praag '42? Boeken zijn erover geschreven. Films erover gedraaid. Tik op 't net Heydrich' in of 'Lidice' of 'Operatie Anthropoïde' of 'Jan Kubis en Jozef Gabcik', en je weet er alles van. Heb je bovendien filmpjes kunnen zien op Youtube.
De feiten
Dus even de feiten. Reinhardt Heydrich (1902 -1942) groeide uit tot SS-kopstuk. Rechterhand van Himmler. De keiharde baas in het bezette Tsjechië. Organisator van de Endlösung. In mei 1942 pleegden twee Tjecho-Slowaakse verzetstrijders, als parachutist gedropt uit Londen, een spectaculaire aanslag op hem. Heydrich bezweek aan de verwondingen. De wraak werd gruwelijk.
Binet (1972) was als jongere al gefascineerd door dit spannende verhaal, dat zijn vader hem vertelde. Bracht zijn militaire diensttijd door in Praag als docent Frans. Werd verliefd op die stad (die liefde straalt door het boek). Hier was 't destijds dus allemaal gebeurd! Bij toeval vond hij de kerk waarin de verzetslui zich na de aanslag schuilhielden - het is een plek van herdenking geworden. Hij bezocht een museum, nam documenten mee. En voor Binet werd het duidelijk: er moest een roman over geschreven worden.
Waarheidsgetrouwe roman
Hoe weet ik dit allemaal? Gewoon - het staat in het boek. Want Binet schreef wat hij noemt een 'infraroman'. Een waarheids- getrouwe roman moest het worden. Geen onbewezen feiten (was die Mercedes nou groen of zwart?), geen verzonnen dialogen, geen vage gedachtespinsels, geen psychologische duiding.
Toch een roman met personen (geen personages!) en met een duidelijke spanningsboog. En zo werd ook Binet een ik-persoon, die worstelt met alle beschikbare info. Een voorbeeld: "Niet te geloven. Ik heb net nog een boek gevonden over de aanslag. Het heet Like a Man van een zekere David Chacko'. ........'Als Chacko schrijft:' Je kon langs verschillende wegen naar de burcht, maar Heydrich, de showman,kwam altijd door de hoofdingang, waar de wacht stond', ben ik gefascineerd door zoveel zelfvertrouwen. Ik vraag me af: hoe weet hij dat? Hoe kan hij er zeker van zijn?"
Zijn boek zou uiteindelijk 257 vaak zeer korte, flitsende hoofdstukjes gaan omvatten. Soms doorlopend over 'het geschiedenisverhaal'. Dan weer onderbroken door gestrubbel, bijvoorbeeld als hij, al werkend, wordt geconfronteerd met het succes van Littell's De Welwillenden. Pure fictie. Hij noemt 't na
enig nadenken een 'Houellebecq bij de nazi's.'
Ik las zijn boek natuurlijk geinteresseerd, anders was 'k er niet aan begonnen. In eerste instantie wat verbaasd - hallo, deze info kan 'k ook elders opzoeken! Geleidelijk aan meer geboeid en uiteindelijk werd 't zowaar een fascinerend en spannend verhaal.
Knap gedaan, da's zeker. Binet kreeg voor dit boek de Prix Goncourt du Premier Roman 2010.
Mart
redactie Janneke