Patrick Modiano: Stamboek

Je moet waarschijnlijk van Modiano houden om deze nouvelle, die de sleutel is naar al zijn werk moet zijn en een verklaring waarom hij schreef zoals hij schreef, te kunnen waarderen. Ik koos het boek omdat het vertaald werd door Bernlef en ben eigenlijk geheel verward.

Het is een soort dagboek, of liever gezegd - zoals de titel al zegt - stamboek waarin hij op stacato manier alles opsomt wat hij weet van zijn ouders. Een opsomming van namen en plaatsen waar je stapelgek van wordt want er is geen houden aan en daardoor kun je (kon ik...) ze ook niet meer plaatsen. Ook een opsomming van mensen die duidelijk in de marge van het bestaan leven op de grens van wat mag en niet mag. Zowel in de tweede wereldoorlog, aan het eind waarvan hij wordt geboren, als daarna.

Hij constateert zonder enig zelfmedelijden dat hij eigenlijk geheel door zijn ouders alleen werd gelaten en dat hij zich nog het meest verwand voelt met de chow chow die zijn moeder ooit eens cadeau kreeg en "die zelfmoord pleegde door uit het raam te springen"......

Hij vertelt over zijn ouders en de mensen waar ze mee omgaan in de periodes van de Duitse bezetten, dan tijdens de jaren 50 en 60 en telkens met op de achtergrond de politieke gebeurtenissen zoals ook de oorlog in Algerije.

Volgens de Franse journalist Benoit Richard doet hij dit op de zelfde manier waarop hij de onduidelijke bestemmingen van de personages in zijn roman beschrijft. Over zijn mysterieuze en afstandelijke vader, over zijn moeder, een Parijse artieste die geen enkele liefde heeft voor haar zoon. Ook zou iedere herinnering de lezer moeten doen denken aan de titels van romans die Modiano schreef.

Biblioweb zegt over Modiano:

"Over zijn ouders en de herinnering aan de overleden broer schrijft hij in zijn meest expliciet autobiografische romans Livret de famille (1977, in vertaling Trouwboekje) en Remise de peine (1988, vertaald als Verdaagd verdriet).

Herinneringen en de zoektocht naar de joodse identiteit staan centraal in Modiano's werk. De gedempte, melancholieke toon die zijn handelsmerk is geworden, was nog niet aanwezig in de roman waarmee hij in 1968 een opvallend debuut maakte. La Place de l'Etoile (De plaats van de ster) is een provocerende aanval op de sfeer van collaboratie in Frankrijk tijdens de oorlog die de jodenvervolging mede mogelijk maakte. Het provocerende lag vooral in het feit dat de hoofdpersoon Schlemilovitch, een joodse overlevende, in zijn naoorlogse wanhoop door koortsdromen gekweld wordt waarin hij zelf beul, SS-er en zelfs minnaar van Eva Braun wordt.

In 1978 kreeg Modiano voor Rue des boutiques obscures (De straat van de donkere winkels, 1980) de Prix Goncourt. In deze roman komen de vragen rond identiteit en herinnering die hij in al zijn boeken opwerpt, wel heel krachtig naar voren door het geheugenverlies van de hoofdpersoon. Het is het verhaal van de zoektocht van Guy Roland naar zijn verleden - of in elk geval een verleden. Foto's, adresboeken en telefoongidsen vormen zoals zo vaak bij Modiano de handvatten voor het zoeken naar een mogelijke vorm van bevestiging van zijn bestaan.

'De Vermeer van de literatuur.' Zo is Modiano door de Franse krant Le Figaro genoemd vanwege zijn meesterschap in het oproepen van een sfeer die het best te typeren is als melancholiek en ijl.

En ik heb dus geen van deze boeken gelezen. Foute benadering waarschijnlijk om je alleen maar te laten verleiden door de naam van de vertaler want ik kom met moeite door het boek. Heeft iemand iets van Modiano gelezen en is er iets herkenbaars in zijn stijl of in zijn boeken van wat ik hierboven beschreef?

Eisjen

Melancholiek en ijl": dat klopt wel, "gedempt" ook. Ik heb veel van Modiano gelezen, soms sla ik hem een tijdje over omdat ik het idee heb dat zijn boeken op elkaar gaan lijken. Het mooie van Modiano vind ik vooral zijn schrijfstijl: ingehouden en kaal. Geen mooischrijverij en geen hemelbestormende verhandelingen over mens & wereld. Het laatste dat ik van hem las was "Kleine bijou": over een jonge vrouw die in de metro na vele jaren haar moeder meent te herkennen. Het knappe van Modiano vind ik hoe hij heel langzaam en gedoseerd een verhaal weet te onthullen. Ik wist niet dat dit inmiddels ook was verschenen maar ik ga het zeker lezen.
Hilde

> Het mooie van Modiano vind ik vooral zijn
> schrijfstijl: ingehouden en kaal. Geen mooischrijverij en geen > hemelbestormende verhandelingen over mens & wereld.

Nou zo is dit boek dus ook. Je schrikt soms van de verborgen emotie. Ondanks het feitelijke en verwarrende, zoals ik al schreef, "kreunde" mijn maag regelmatig.

Eisjen


 

 

Nog meer over dit boek....: 

"Stamboek" is het meest autobiografische boek dat Patrick Modiano tot dusver schreef. In Frankrijk werden binnen enkele maanden honderdduizend exemplaren van "Stamboek" verkocht.
Cultuurarchief.nl

Patrick Modiano
Brève biographie de l'écrivain et liste d'ouvrages, présentation détaillée du roman « Dora Bruder.

"Ik schrijf deze pagina's als een soort curriculum vitae, een soort documentaire en zonder twijfel om van een leven af te zijn dat niet het mijne was. De gebeurtenissen die ik oproep tot aan mijn 21ste jaar heb ik beleefd zoals het procédé waarbij op de achtergrond landschappen voorbij gaan en de acteurs onbeweeglijk blijven op het plateau van de studio.
(van de Franse site van Gallimard)

Vijfendertig jaar heeft Patrick Modiano zijn lezers voorbereid, of liever gezegd zichzelf voorbereid, op dit moment van de waarheid. Op dit verslag dat zich niet meer verstopt achter de noemer "roman", maar aanvaardt wat het is: een autobiografie.
(van de Franse site van jobwebzine)

Vraag:
Vanwaar nu deze behoefte om het woord te nemen en deze feiten, deze persoonlijke gegevens aan het publiek bekend te maken?
Antwoord:
Omdat meer dan veertig jaar voorbij zijn gegaan en dit allemaal aan een ander leven toebehoort, en, zoals ik in het boek schrijf, aan "een leven dat niet het mijne was". Ik heb geen enkel gevoel van verraad of onbetamelijkheid. De enige gebeurtenis die mij werkelijk bezig hield gedurende al deze jaren, is de dood van mijn broer. De rest verdient het niet geheim gehouden te worden.
(Frans interview met de schrijver bij Gallimard)

schrijver: 

boektitel: 

Stamboek

isbn: 

9789021474892

genre: